Trái gấc nấu xôi cực kỳ phổ biến ở Việt Nam đặc biệt dịp tuần rằm, cuối năm, ngày Tết để mang lại may mắn.
Gấc hiện nay được trồng thành vườn, canh tác quy mô lớn để xuất khẩu. Năng suất gấc có thể lên tới trên 20 tấn quả/ha, thu nhập có thể lên đến 100-150 triệu đồng/ha. Miền Bắc có khoảng 18 tỉnh thành có trồng gấc theo quy mô hộ gia đình, trồng phân tán và rãi rác. Tại miền Bắc gấc chỉ cho trái từ tháng 8, 9 hàng năm và thu hoạch từ tháng 11 đến tháng 1 hàng năm. Trong miền Nam khí hậu thuận lợi nên gấc phát triển tốt, liên tục cho nên, gấc trồng ở khu vực này cho trái quanh năm.
Gấc dùng để chế biến trong món ăn gia đình (nấu xôi, làm bánh, làm tương, làm màu tự nhiên...). Gấc trong ngành công nghiệp mỹ phẩm dược phẩm được sử dụng nhiều. Các sản phẩm từ trái gấc của Việt Nam đã chinh phục hơn 10 quốc gia và khu vực trên toàn thế giới. Trong đó, Trung Quốc được coi là thị trường lớn và tiềm năng cho sản phẩm gấc của Việt Nam. Gấc Việt Nam còn xuất vào Mỹ với sản lượng bình quân 500 - 1.000 tấn/năm, vào Ấn Độ - nước đứng đầu về công nghệ chiết xuất tinh dầu - nhu cầu gấc sấy khô tương đối lớn, khoảng 11 ngàn tấn/năm, vào Nhật 4,2 triệu tấn/năm, vào Thái Lan khoảng 1 triệu tấn/năm, vào Châu Âu khoảng trên 2 triệu tấn/năm.
Tác dụng của quả gấc
Làm đẹp
Trái gấc mọng đỏ tươi thân leo mảnh mai nhưng lại ẩn chứa một lượng lớn các chất dinh dưỡng đáng khâm phục. Trong dầu gấc màu đỏ sánh, ngọt béo chứa rất nhiều vitamin. Trong đó hàm lượng lycopen, beta carotene, alphatocopherol … cao gấp 68 lần cà chua. Trong lớp màng đỏ bao quanh hạt gấc còn chứa rất nhiều vitamin E chất chống oxi hóa, chống lão hóa tế bào. Các chất thiên nhiên này góp phần giữ gìn sự thanh xuân, chống sạm da, khô da, rụng tóc,...
Không chỉ vậy hiện nay dầu gấc còn được chiết xuất để chữa các loại mụn trứng cá có nhân. Vì vậy, gấc trở thành loại quả dùng trong công nghiệp mỹ phẩm.
Làm sáng mắt, tốt cho sức khỏe
Trong dầu gấc chứa khá nhiều hàm lượng beta carotene. Là tiền sinh tố của vitamin A. Chất này khi vào cơ thể sẽ chuyển thành vitamin A, loại vitamin tuyệt vời đối với mắt.
Nếu bạn hay thức khuya ôn bài, hoặc làm việc lâu trước máy vi tính, mỏi mắt, nhức mắt… nên bổ sung dầu gấc thường xuyên để có một thị lực tốt hơn.
Phòng chống ung thư
Theo nghiên cứu của các nhà khoa học Mỹ, chất Lycopen trong cà chua có khả năng phòng chống ung thư, hạn chế sự phát triển các tế bào ung thư. Không chỉ vậy, gấc còn chứa nhiều chất khác như vitamin E, carotene… làm vô hiệu hóa 75% các chất gây ung thư, đặc biệt là ung thư vú, ung thư tuyến tiền liệt…
Chữa bệnh trĩ
Bạn có thể dùng hạt gấc giã nát, thêm một ít giấm thanh, gói bằng vải, đắp vào hậu môn để suốt đêm. Mỗi đêm đắp thuốc một lần.
Hạt gấc có tác dụng hiệu quả
Nhân hạt gấc chứa chất dầu màu vàng, các chất dinh dưỡng như chất béo, đạm, chất xơ, phosphtase…Thường dùng trị mụn nhọt, quai bị, sưng tấy, lở loét, tắc tia sữa…
Tốt cho phòng the
Beta carotene có trong quả gấc rất tốt cho sức khỏe sinh sản và chuyện phòng the. Beta Caroten có tác dụng đặc biệt trong việc thúc đẩy quá trình cấu thành nên các phân tử protein nuôi dưỡng cơ thể. Beta caroten khi vào cơ thể sẽ biến đổi thành vitamin A, một loại vitamin quan trọng. Nếu thiếu vitamin A gây ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động của các tổ chức tế bào sinh dục trong việc sản sinh tinh trùng và trứng cũng như làm thay đổi cấu trúc của các bộ phận sinh dục như: ống dẫn tinh, tuyến tiền liệt, tử cung, buồng trứng…
Ổn định hệ thần kinh
Gấc giàu selen, khoáng chất và các vitamin, đây là những chất có ích trong việc ổn định hệ thần kinh và có tác dụng chống lại các biểu hiện của bệnh trầm cảm, một loại bệnh đang gia tăng nhiều ở trẻ nhỏ và những người chịu nhiều áp lực cuộc sống hiện nay.
Sai lầm khi ăn gấc
Mặc dù gấc rất có lợi cho sức khỏe, tuy nhiên những sai lầm khi ăn quả gấc sẽ khiến chúng trở thành có hại vì có thể gây độc:
Cẩn thận khi dùng hạt gấc
Trong Đông y, hạt gấc có tác dụng chữa mụn nhọt, sưng tấy, lở loét, tiêu thũng.
Tuy nhiên nếu sử dụng hạt gấc làm thuốc cần thận trọng vì hạt gấc chứa độc tính, có thể gây nguy hiểm nếu dùng không đúng cách. Không nên dùng hạt gấc làm thuốc uống một cách bừa bãi, chỉ nên làm thuốc dùng bôi ngoài da, liều lượng chỉ nên 2-4g/ngày. Và khi dùng phải nướng chín hạt.
Không ăn quá nhiều
Quả gấc có chứa rất nhiều dạng tiền vitamin A (beta-caroten). Vitamin A là vitamin tan trong dầu, khi thừa không thải ra khỏi cơ thể hàng ngày như các loại vitamin tan trong nước, mà tích luỹ lại trong gan nên dùng gấc thời gian dài có thể gây ngộ độc.
Ở người lớn, sử dụng thừa vitamin A sẽ có các biểu hiện như đau đầu, mệt mỏi, buồn nôn, khô da, rối loạn kinh nguyệt ở phụ nữ.
Đối với trẻ em, khi sử dụng quá lượng vitamin A cần thiết cho cơ thể, trẻ thường chậm tăng cân, tăng chảy máu và đau xương, kìm hãm sự phát triển xương làm trẻ chậm lớn…
Giữ lại màng đỏ quanh hạt gấc
Nhiều người có thói quen khi ăn quả gấc thường bỏ màng đỏ bao quanh hạt gấc. Tuy nhiên, nghiên cứu của một số nhà khoa học Đại học y Hà Nội và Đại học dược Hà Nội đã chứng minh dầu màng đỏ bao quanh hạt gấc có tác dụng giống như vitamin A hỗ trợ điều trị bệnh khô mắt, giúp tăng cường thị lực.
Dùng dầu gấc
Mọi người cũng hay chế biến quả gấc thành dầu gấc để dành dùng dần.Tuy nhiên, người lớn chỉ nên dùng 1-2ml dầu gấc mỗi ngày, chia làm 2 lần, dùng trước bữa ăn.
Khi đã dùng dầu gấc thì không ăn đồng thời các rau quả giàu beta caroten như bí đỏ, cà rốt, đu đủ... trong cùng 1 ngày hoặc liên tục trong 1 thời gian, để tránh gây vàng da.
Không nên dùng dầu gấc để rán, vì nhiệt độ cao sẽ phá hủy carotene.
Thùy Dung (T/h)
