Gan thực hiện hơn 500 chức năng quan trọng trong cơ thể, ví dụ như dự trữ năng lượng, chống độc, thải độc, tổng hợp các yếu tố đông máu,... Chính vì thế, mỗi chúng ta cần có ý thức bảo vệ cơ quan trọng yếu này.
Tất cả những gì chúng ta ăn hay những việc chúng ta làm trong ngày có thể ảnh hưởng trực tiếp tới lá gan. Tránh xa những loại thực phẩm, những thói quen xấu hại gan là hành động đầu tiên mà chúng ta cần làm để bảo vệ lá gan.
Mới đây, Tiến sĩ Joseph Salhab, bác sĩ tiêu hóa và chuyên gia về gan tại Florida, Mỹ, cảnh báo những thói quen có thể âm thầm "đầu độc" là gan.
Những thói quen gây hại cho gan
Uống rượu hằng ngày
Nói trên kênh TikTok @thestomachdoc của mình, bác sĩ Joseph Salhab giới thiệu chủ đề clip: "Đây là ba điều bạn đang làm có thể ảnh hưởng sức khỏe lá gan. Tôi là bác sĩ tiêu hóa và chuyên gia về gan đã được hội đồng chứng nhận".
"Đầu tiên là sử dụng rượu hằng ngày. Nếu bạn uống một lượng rượu nhất định mỗi ngày trong khoảng thời gian từ 10 đến 15 năm, bạn có thể phát triển một bệnh gọi là xơ gan, có nghĩa là gan bị tổn thương hoàn toàn và không còn hoạt động hiệu quả nữa. Bệnh chỉ có thể chữa được bằng ghép gan", bác sĩ Salhab cảnh báo.
Vì vậy, nếu bạn uống rượu mỗi ngày, hãy đảm bảo rằng bạn lưu tâm đến điều này. Có thể bạn cần nói chuyện với bác sĩ về việc kiểm tra sức khỏe gan của mình, chuyên gia khuyên.
Để phòng bệnh do rượu gây ra, tốt nhất là bạn không nên uống rượu. Nếu bắt buộc phải uống, bạn chỉ nên uống trong giới hạn cho phép và có kiểm soát. Theo Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa bệnh tật (CDC) Mỹ, nam giới không nên uống quá 15 ly rượu/bia một tuần, nữ giới không nên uống quá 8 ly mỗi tuần. Một ly rượu/bia được quy ước là 1 chai bia 350 ml, 1 ly rượu vang 150 ml hoặc 1 ly rượu mạnh 45 ml.
Uống nước ngọt có ga
Việc sử dụng thường xuyên nước ngọt có ga sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, đặc biệt đối với người bị men gan cao, dễ gây tổn thương gan. Nước ngọt có ga là loại nước giải khát được nhiều người yêu thích. Tuy nhiên, việc sử dụng thường xuyên loại đồ uống này sẽ gây ảnh hưởng xấu cho sức khỏe, đặc biệt đối với người bị men gan cao.
Đồ uống có ga khiến gan phải làm việc vất vả hơn khi đang bị bệnh, khiến tình trạng tăng men gan càng nặng hơn. Đây là những loại đồ uống có thể chứa nhiều chất kích thích, có thể chứa etanol gây ra hủy hoại các tế bào gan khiến cho lượng men gan tăng cao. Đối với những bệnh nhân mắc các bệnh về gan, nếu thường xuyên sử dụng đồ uống này có thể gây ra béo phì và đẩy nhanh quá trình ung thư gan.
Sử dụng thực phẩm chức năng không rõ nguồn gốc
Thói quen hại gan thứ ba là dùng các loại thực phẩm chức năng có hại, bác sĩ Salhab nói.
"Mỗi khi tôi đánh giá một bệnh nhân nào đó có kết quả xét nghiệm gan bất thường, tôi luôn hỏi họ có đang dùng một loại thực phẩm chức năng nào đó không. Một phần lý do là chúng không được các cơ quan chức năng quản lý".
"Vì vậy, bạn cần phải tuyệt đối chắc chắn rằng các loại thực phẩm chức năng này không gây hại cho gan của bạn".
Bác sĩ Salhab gợi ý mọi người có thể lên trang web Liver Talks để kiểm tra về độ an toàn của các loại thực phẩm chức năng. "Tất cả những gì bạn phải làm là Google trang web này, tìm loại thực phẩm chức năng bạn đang dùng và nó sẽ cho bạn biết liệu sản phẩm đó có liên quan đến bất kỳ tổn thương gan nào hay không".
Cuối clip, bác sĩ Salhab kêu gọi: "Hãy bình luận bên dưới nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào và tôi sẽ cố gắng hết sức để trả lời chúng".
Thiếu ngủ
Thiếu ngủ, chất lượng ngủ kém không chỉ ảnh hưởng tới hoạt động hàng ngày, hiệu suất công việc, sức khỏe tinh thần mà còn ảnh hưởng nặng nề tới chức năng gan. Thiếu ngủ, ngủ không ngon giấc là nguyên nhân dẫn tới căng thẳng oxy hóa. Quá trình này sẽ khiến các tế bào gan bị tổn thương.
Chế độ ăn thiếu cân bằng kéo dài
Thói quen hại gan thứ hai mà bác sĩ Salhab cảnh báo là có một chế độ ăn nhiều calo, đường tinh luyện và chất béo bão hòa trong thời gian dài. "Điều này có thể khiến bạn mắc bệnh gan nhiễm mỡ, cụ thể hơn là bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu", bác sĩ Salhab nói.
Gan nhiễm mỡ là tình trạng tích tụ mỡ hay chất béo trong tế bào gan và có thể gây viêm hoặc không gây viêm. Nếu được phát hiện và điều trị sớm, bệnh có thể chữa khỏi mà không ảnh hưởng nhiều đến chức năng gan hoặc hạn chế biến chứng. Gan nhiễm mỡ không được chữa trị sẽ gây nên viêm gan, xơ gan...
Bác sĩ Salhab dự đoán: "Bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu sẽ trở thành bệnh gan phổ biến nhất trên toàn thế giới, là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến xơ gan và lý do phổ biến nhất dẫn đến ghép gan".
Để duy trì sức khỏe cho gan, một chế độ ăn uống hợp lý là điều cần thiết, vị chuyên gia nói.
Để phòng gan nhiễm mỡ không do rượu, bạn nên lựa chọn chế độ ăn có nhiều trái cây, rau củ, ngũ cốc nguyên hạt và chất béo lành mạnh; hạn chế chất béo bão hòa và giảm lượng đường tiêu thụ. Ngoài ra, bạn cũng nên giữ trọng lượng hợp lý và giảm cân nếu cần. Cân nặng cần được duy trì bằng cách thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh và tập thể dục (bạn nên tập thể dục ít nhất năm ngày một tuần).
Ít vận động
Lối sống ít vận động ảnh hưởng tới sức khỏe theo nhiều cách khác nhau. Đây là một trong những nguyên nhân chính dẫn tới bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu và tổn thương gan. Ít vận động sẽ khiến mỡ tích tụ trong gan nhiều hơn, dần dần gây xơ gan và viêm gan.
Các chuyên gia khuyến nghị mọi người nên tập thể dục ở mức độ vừa phải 150 phút/tuần. Đối với những người làm việc trong văn phòng, không nên ngồi quá lâu một chỗ mà nên đứng dậy đi lại 30 phút/lần.
Lời khuyên để gan khỏe mạnh
- Để lá gan khỏe mạnh cần phải có chế độ ăn uống khoa học, sinh hoạt hợp lý. Hằng này cần uống nhiều nước, đặc biệt là nước cam, chanh để tăng lượng nước và sức đề kháng cho cơ thể. Mỗi người lớn cần uống 1,5-2 lít nước mỗi ngày. Không sử dụng quá nhiều rượu bia, thuốc lá.
- Không ăn nhiều đồ béo như chiên rán, quay, đồ ăn nhanh; không sử dụng thực phẩm chứa chất độc hại.
- Xây dựng cho mình một chế độ sinh hoạt lành mạnh, không sử dụng thuốc lá, thường xuyên luyện tập thể dục, thể thao. Mỗi ngày cần tập luyện ít nhất 30 phút, các bài tập từ chạy bộ, đi bộ, đạp xe... đều rất tốt cho gan.
- Ngủ đủ giấc, 7-8 tiếng một ngày để gan được nghỉ ngơi, hồi phục.
- Không lạm dụng thuốc, phải sử dụng thuốc đúng chỉ định cần tân theo phác đồ điều trị của bác sĩ, không được tự ý sử dụng các loại thuốc khi không có chỉ định của bác sĩ, thực hiện khám sức khỏe định kỳ.
- Ngoài ra, khi có biểu hiện bất thường cân tới cơ sở y tế chuyên khoa gan mật để được thăm khám và tư vấn cụ thể.
Như Quỳnh(T/h)
