Nền tảng của chính sách BHYT là sự chia sẻ của cộng đồng đối với những trường hợp không may bị ốm đau, bệnh tật. Nhờ có BHYT, nhiều gia đình đã vơi bớt gánh nặng tài chính khi được hỗ trợ một phần hoặc toàn bộ chi phí điều trị, nhất là với những trường hợp mắc bệnh hiểm nghèo, điều trị dài ngày. Đồng thời, cũng có thêm nguồn lực để hỗ trợ cho các hoạt động y tế, từ đó, góp phần nâng cao hơn nữa chất lượng khám, chữa bệnh, chăm sóc sức khỏe và bảo đảm tốt hơn công bằng xã hội.
Với tính chất ưu việt như vậy, thời gian qua, Đảng, Nhà nước đã không ngừng khuyến khích, tạo điều kiện để đông đảo người dân tham gia BHYT. Trong hơn 10 năm qua, tỷ lệ người dân tham gia BHYT đã tăng từ 45% năm 2009 lên hơn 90% năm 2021.
Quyền lợi của người tham gia BHYT luôn được đảm bảo theo quy định.
Phó Tổng giám đốc Bảo hiểm xã hội Việt Nam Phạm Lương Sơn khẳng định: Chính sách BHYT đã góp phần quan trọng làm thay đổi nhận thức của người dân trong việc lựa chọn các giải pháp tài chính để chăm lo sức khỏe cho bản thân.
Hiện nay, có hơn 87,4 triệu người dân tham gia BHYT, với tỷ lệ bao phủ BHYT đạt hơn 90% dân số. Thống kê cho thấy, thực tế có khoảng 60%-70% người tham gia BHYT sử dụng thẻ BHYT để KCB; tần suất KCB của người dân từ 2-2,1 lần/năm. Đây là tỷ lệ rất lớn, cho thấy vai trò quan trọng của chính sách BHYT trong công tác chăm sóc sức khỏe Nhân dân của Đảng, Nhà nước ta.
Trong những năm qua, ngoài việc chi trả chi phí KCB thông thường, quỹ BHYT còn chi trả cho nhiều trường hợp bệnh nặng, bệnh mạn tính khác như ung thư, tim mạch, suy thận đến các loại kỹ thuật cao như chi trả mổ rô bốt, mổ nội soi, chụp CT scanner... Trong 3 năm trở lại đây, mỗi năm quỹ BHYT chi trả khoảng từ 1.500- 1.700 tỷ đồng cho bệnh nhân đặt stent động mạch vành và hàng ngàn tỷ đồng cho các bệnh nhân đặt thuỷ tinh thể nhân tạo. Chỉ cần nhìn ví dụ từ việc quỹ BHYT đã chi trả cho hai vật tư nhân tạo này, có thể thấy người tham gia BHYT đang được hưởng lợi rất nhiều từ quỹ BHYT, tính cộng đồng - sẻ chia đang thể hiện rõ ý nghĩa nhân văn của chính sách BHYT.
Quỹ BHYT chi trả cho nhiều trường hợp bệnh nặng, bệnh hiểm nghèo
Việc gia tăng số người tham gia BHYT, cũng như gia tăng số lượt KCB BHYT trên toàn quốc là tín hiệu đáng mừng cho thấy chính sách BHYT đang đi đúng định hướng và đã trở thành một nguồn tài chính đáng kể góp phần cùng ngân sách nhà nước trong công tác bảo vệ, chăm sóc sức khỏe hiệu quả cho Nhân dân. Tuy nhiên, điều đó cũng gia tăng áp lực với cơ quan quản lý quỹ BHYT trong việc đảm bảo an toàn quỹ vì mục tiêu bảo vệ quyền lợi chính đáng của người tham gia BHYT. Kể từ năm 2016 đến nay, số chi KCB BHYT thường xuyên cao hơn quỹ KCB BHYT được sử dụng trong năm, tỷ lệ sử dụng quỹ KCB BHYT trong năm của năm 2016 là 112%, của năm 2017 là 123,1%, năm 2018 là 109,7%, năm 2019 là 119% và năm 2020 ước tính là 112%. Ước tính 6 tháng đầu năm 2021, số chi KCB BHYT tăng so với cùng kỳ năm 2020, xấp xỉ 50 nghìn tỷ đồng, chiếm gần 50% số dự toán được Thủ tướng Chính phủ giao trong năm 2021.
Về mục tiêu tiếp tục phát triển BHYT toàn dân, đại dịch Covid-19 đã ảnh hưởng lớn đến việc tham gia BHYT của người dân, đặc biệt là giảm số người lao động tham gia BHYT ở những khu công nghiệp, do lao động mất việc làm. Trước những khó khăn này, thời gian qua, BHXH Việt Nam đã chỉ đạo quyết liệt việc thực hiện đồng bộ các giải pháp, trong đó tập trung, đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân tích cực tham gia BHYT bằng nhiều hình thức, phù hợp với từng nhóm người, từng vùng miền thông qua phương tiện truyền thông trên môi trường Internet và các ứng dụng mạng xã hội (Facebook, Zalo, Youtube…); tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, giao dịch điện tử; phối hợp hỗ trợ doanh nghiệp và người dân thực hiện các giao dịch với cơ quan BHXH trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia và qua ứng dụng VssID của Ngành; kêu gọi sự hỗ trợ từ các nhà hảo tâm, các tổ chức, cộng đồng doanh nghiệp trao tặng thẻ BHYT cho người dân gặp khó khăn do dịch Covid-19;…
Mặc dù trong bối cảnh bị tác động bởi dịch bệnh, số người tham gia BHYT theo diện người lao động tại doanh nghiệp giảm nhưng tổng số người tham gia BHYT trong cả nước vẫn đảm bảo duy trì được mục tiêu đề ra. Tính đến hết tháng 6/2021, số người tham gia BHYT là 87,4 triệu người, đạt 97,4% kế hoạch, chiếm 89,58% dân số, giảm 289,8 nghìn người so với tháng 05/2021, nhưng vẫn tăng 1,9 triệu người so với cùng kỳ năm 2020.
Bao phủ chăm sóc sức khỏe toàn dân là khát vọng thể hiện tính ưu việt, công bằng trong chăm sóc sức khỏe nhân dân. Kinh nghiệm của các quốc gia trên thế giới cho thấy, để đạt được mục tiêu này, không có cách nào khác là phải phát triển BHYT bền vững, đảm bảo được hai yêu cầu rất cơ bản. Đó là phải bao phủ đến mọi người, hay còn gọi là BHYT toàn dân, để không ai phải đi KCB mà không có BHYT. Đồng thời, phải bảo đảm bền vững về tài chính- đây là vấn đề rất quan trọng với Việt Nam hiện nay, khi tình trạng bội chi quỹ KCB BHYT vẫn đang tiếp diễn.
Thời gian vừa qua, để đảm bảo việc sử dụng quỹ KCB BHYT an toàn, hiệu quả, BHXH Việt Nam cũng yêu cầu cơ sở KCB, BHXH các tỉnh giám sát điều trị nội trú, tránh tình trạng cơ sở y tế cố tình “đẩy” bệnh nhân vào điều trị nội trú để tăng nguồn thu... Đồng thời, phối hợp với Bộ Y tế tham gia dự án Luật BHYT sửa đổi; tập trung giải quyết vướng mắc trong thanh toán chi phí thuốc thuộc phạm vi được hưởng của người tham gia BHYT…
Thời gian tới, cần tiếp tục tăng cường hơn nữa sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, chính quyền địa phương; cũng như phát huy vai trò của Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội trong công tác tổ chức, thực hiện chính sách BHYT. Đặc biệt, trong bối cảnh hiện nay, việc thực hiện hiệu quả chính sách BHYT toàn dân sẽ góp phần nâng cao sức khỏe Nhân dân, đẩy lùi dịch COVID-19
Thu Hà
