Tòa án nhân dân TP.Hà Nội ra quyết định ngày 24/12 sẽ mở phiên xét xử sơ thẩm 17 bị cáo trong vụ án chuyến bay giải cứu giai đoạn 2 về các tội Đưa, Nhận hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Che giấu tội phạm. Phiên tòa dự kiến kéo dài 8 ngày, gồm cả ngày nghỉ.
Theo đó, Chủ tọa phiên tòa là Thẩm phán Vũ Xuân Văn, Chánh Tòa Hình sự Tòa án nhân dân TP.Hà Nội. Thành phần Hội đồng xét xử ngoài ra còn có Thẩm phán Nguyễn Thanh Nhã cùng 3 Hội thẩm nhân dân. Đại diện Viện kiểm sát thực hành quyền công tố là 3 Kiểm sát viên.
Tính đến thời điểm này có gần 20 luật sư tham gia tố tụng bào chữa cho các bị cáo. Trong đó, bị cáo Trần Tùng (cựu Phó giám đốc Sở Ngoại vụ Thái Nguyên) có 3 luật sư bào chữa; bị cáo Vũ Hồng Quang (cựu Phó trưởng phòng Vận tải hàng không, Cục Hàng không Việt Nam, Bộ Giao thông vận tải) có 2 luật sư bào chữa. Hai bị cáo là Vũ Văn Văn (cựu Phó giám đốc Sở Y tế Quảng Nam) và Lê Ngọc Tường (cựu Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Nam) không mời luật sư bào chữa và cũng không thuộc diện phải chỉ định luật sư bào chữa.
Cáo trạng vụ án thể hiện, khi dịch COVID-19 bùng phát và diễn biến phức tạp, Chính phủ chỉ đạo tổ chức các chuyến bay đưa công dân Việt Nam từ nước ngoài về nước để phòng chống dịch. Chính phủ giao cho Văn phòng Chính phủ, tổ công tác của một số Bộ, ngành và địa phương thực hiện quy trình cấp phép chuyến bay và cho chủ trương cách ly. Lợi dụng chủ trương của Đảng, Nhà nước và chức vụ quyền hạn được giao, một số cá nhân tại UBND các tỉnh, thành phố đã thỏa thuận đưa/nhận hối lộ, làm trái công vụ để tham mưu, đề xuất chấp thuận chủ trương cho các doanh nghiệp đưa công dân về nước cách ly y tế tại các địa phương.
Một số cá nhân đã trực tiếp hoặc qua trung gian móc nối, thỏa thuận với cán bộ thuộc Bộ Y tế đưa hối lộ/nhận hối lộ với số tiền lớn để có văn bản chấp thuận, xét duyệt cho công dân (khách lẻ) về trên các chuyến bay đơn lẻ.
Theo đó, bị cáo Trần Tùng, cựu Phó Giám đốc Sở Ngoại vụ Thái Nguyên, có hành vi nhận hối lộ 4,4 tỷ đồng để tham mưu, đề xuất UBND tỉnh Thái Nguyên chấp thuận chủ trương cách ly y tế đối với 3 chuyến bay. Ông Tùng còn lợi dụng chức vụ quyền hạn, làm trái công vụ, hưởng lợi bất chính hơn 3,2 tỷ đồng để tham mưu, đề xuất UBND tỉnh Thái Nguyên chấp thuận chủ trương cách ly y tế với 5 chuyến bay khác.
Bà Lê Thị Phượng, cựu chuyên viên Phòng Khoa giáo Văn xã, Văn phòng UBND tỉnh Hải Dương bị cáo buộc lợi dụng nhiệm vụ, quyền hạn được giao, thỏa thuận nhận hối lộ 650 triệu đồng để tham mưu, đề xuất UBND tỉnh Hải Dương ban hành 2 công văn chấp thuận cách ly y tế cho Công ty Sora và Công ty Biển Bạc. Các bị cáo khác trong vụ có hành vi đưa, nhận hối lộ để được cấp phép các chuyến bay giải cứu, chuyến bay combo…
Bên cạnh đó, Viện kiểm sát truy tố Nguyễn Xuân Thông, cựu cán bộ công an về tội Che giấu tội phạm. Theo đó, Thông quen biết Trần Minh Tuấn (đã bị phạt tù trong giai đoạn 1 vụ án) và từ năm 2021, hai người thường trao đổi về việc Tuấn thực hiện các chuyến bay giải cứu. Từ tháng 6/2022, Tuấn bắt đầu bị điều tra nên nhờ Nguyễn Xuân Thông giúp đỡ. Khi cơ quan an ninh điều tra triệu tập Tuấn, Thông gọi điện tới điều tra viên, giới thiệu bản thân và đề nghị cho Tuấn được lùi thời gian làm việc. Trong tháng 7/2022, Nguyễn Xuân Thông còn gặp Tuấn tại một quán ăn gần trụ sở Bộ Công an.
Thời điểm này, Tuấn cho biết đã nhận hơn 10 tỷ đồng của Phạm Bích Hằng, Giám đốc Công ty Du lịch quốc tế để đi đưa hối lộ cho các cá nhân có thẩm quyền và chi phí trong việc xin thủ tục tổ chức chuyến bay cho một số doanh nghiệp của Hằng.
Bị cáo Thông đã trao đổi, thảo luận và thống nhất hướng dẫn Tuấn không được khai với cơ quan điều tra về số tiền đã nhận của Hằng để đi đưa hối lộ, cần khai gian dối số tiền này đã trả lại hết cho Hằng bằng tiền mặt; những nội dung khác khai không biết, trả lời sau.
Có hướng dẫn của Thông, Trần Minh Tuấn khai báo gian dối, gây khó khăn cho công tác điều tra, cản trở việc làm rõ bản chất vụ án. Hành vi của bị cáo Thông bị Viện KSND Tối cao xác định là đã gây cản trở việc điều tra, truy tố, xét xử vụ án “Đưa hối lộ, Nhận hối lộ, Môi giới hối lộ, Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ, Lừa đảo chiếm đoạt tài sản” xảy ra tại Bộ Ngoại giao, Hà Nội và các tỉnh, thành phố khác (vụ án “chuyến bay giải cứu” giai đoạn 1).