Đó là câu chuyện về ông bác ruột và ông anh họ của tô?. Mớ? đầu nghe có vẻ hơ? tưng tửng đ?ên đ?ên, nhưng đó lạ? là sự thật...
Tô? nhớ cách đây gần mườ? năm, trong một bữa t?ệc họp mặt đầu xuân, kh? mọ? ngườ? a? cũng bày tỏ nguyện vọng con mình sau này sẽ trở thành kỹ sư, bác sĩ hay ông này ông k?a thì ông bác ruột tô? lạ? phán một câu xanh rờn làm mọ? ngườ? chưng hửng:
Ảnh m?nh họa
- Tô? chỉ muốn con tô? sau này sẽ đ? chăn bò!
Mọ? cặp mắt đều đổ dồn vào bác tô?. Sau kh? nhấp một ngụm trà, bác tô? thong thả nó? t?ếp:
- Một xã hộ? mà toàn những ngườ? chỉ muốn làm thầy thì lấy a? làm thợ. Cứ đà này rồ? thì năm mườ? năm nữa xã hộ? lạ? lạm phát cử nhân vớ? thạc sĩ, t?ến sĩ, tốn t?ền cho ăn học rồ? lạ? vắt g?ò lên cổ tốn hàng đống t?ền để chạy x?n v?ệc. Có v?ệc rồ? thì lạ? ngày đêm nơm nớp lo sợ bị đuổ? v?ệc vì ngườ? x?n v?ệc quá đông. Thô? thì cứ cho nó đ? chăn bò cho chắc ăn!
Tưởng bác tô? chỉ nó? chơ? cho vu? nhân ngày đầu năm, a? dè bác lạ? làm th?ệt. Sau kh? ông anh họ tô? tốt ngh?ệp phổ thông trung học, ông bác tô? không cho th? đạ? học mà gử? anh theo học một lớp đào tạo dà? hạn do một trung tâm khuyến nông tổ chức. Ngày anh hoàn tất khóa học cũng là ngày ông bác tô? mua đất và cất lên một trang trạ?. Chăn bò bây g?ờ dĩ nh?ên khác nh?ều so vớ? ngày xưa. Phả? có một vốn k?ến thức căn bản về chăn nuô? cũng như về các thành tựu mớ? nhất của khoa học kỹ thuật. Vớ? hơn 100 con bò và mấy chục con dê, mỗ? năm ông anh họ tô? dễ dàng bỏ tú? năm bảy trăm tr?ệu và sống khá nhàn nhã. Nhìn ông anh họ tô? đ? ra đường chạy xe hơ? đờ? mớ?, quần áo lịch sự thì a? b?ết là chăn bò. Cứ mỗ? lần có ngườ? quen hỏ? thăm làm nghề gì, ông anh họ tô? đứng thẳng ngườ?, ngực ưỡn ra:
- Tô? chỉ là một cowboy!
Đó là câu chuyện về ông bác ruột và ông anh họ của tô?. Mớ? đầu nghe có vẻ hơ? tưng tửng đ?ên đ?ên, nhưng đó lạ? là sự thật về những con ngườ? có đầu óc thức thờ? vớ? một tư duy nhạy bén.
Suy cho cùng tô? thấy bao nh?êu năm qua chúng ta đã quá hám danh vọng kh? hướng cho con một con đường nghề ngh?ệp cho tương la?, đô? lúc dẫn đến mù quáng. Ngày còn đ? học, tô? có một anh bạn học rất dốt nhưng luôn bị ông bố bắt ép phả? th? vào trường y. Lý do đơn g?ản là ông bố muốn con mình sau này phả? trở thành bác sĩ để ông nở mặt nở mày vớ? th?ên hạ. Nhưng sau ba lần th? vào trường y mà vẫn rớt,trước sức ép quá lớn của bố, anh đã mấy lần tính tớ? chuyện tự tử. May mà g?a đình phát h?ện sớm nên mờ? chuyên g?a tâm lý tớ? g?ả? tỏa sức ép cho anh. Sau đó anh x?n vào học ở một trường trung cấp xây dựng và trở thành một thầu khoán xây dựng. Thờ? g?an bất động sản nóng sốt, anh k?ếm được khá nh?ều t?ền và thành một đạ? g?a. Mỗ? lần gặp tô?, anh lạ? mỉm cườ?:
- Cứ theo lờ? ông g?à đ? làm bác sĩ thì chưa chắc đã có nh?ều t?ền như hôm nay!
Nh?ều lúc ngồ? suy nghĩ lạ? những gì mà ông bác mình đã nó? gần mườ? năm trước, tô? thấy có vẻ đúng. Thờ? buổ? bây g?ờ hình như đang lạm phát cử nhân, thạc sĩ, t?ến sĩ... vớ? cá? lố? đào tạo không theo một quy hoạch nào cả.
Cách đây và? tháng kh? vừa xây xong ngô? nhà cho mình, tô? mớ? tình cờ phát h?ện thì ra ha? cậu phụ hồ ở nhà tô? chính là ha? cử nhân ra trường đã ba năm nay nhưng vẫn chưa k?ếm được v?ệc làm. Mấy ngày sau tô? lạ? b?ết thêm cô gá? hằng ngày vẫn bưng phở ở quán phở đầu đường nhà tô? cũng đã có bằng thạc sĩ mấy năm nay. Cách đây một năm, tô? xem trên t?v? thấy có một anh chàng chạy xe đạp khắp thành phố, phía trước ngực có một tấm bảng to tướng gh? tốt ngh?ệp tớ? ba trường đạ? học gì đó nhưng mấy năm nay vẫn chưa x?n được v?ệc làm. Tô? có một ngườ? bạn cho con đ? du học ở S?ngapore bốn năm hết mấy tỉ bạc, tìm v?ệc mã? không được nên đành về nhà mở t?ệm bán ổ khóa sống qua ngày...
Trên báo Tuổ? Trẻ cách đây ít lâu, tô? đã ngh?ền ngẫm rất kỹ loạt phóng sự “Tốt ngh?ệp rồ? thất ngh?ệp”. Những câu chuyện về các thạc sĩ phả? đ? chăn vịt, chăn trâu hay cử nhân phả? đ? bán nước mía bây g?ờ không còn là chuyện lạ. Vậy nguyên nhân nào gây nên một cuộc khủng hoảng thừa cử nhân, thạc sĩ, t?ến sĩ như h?ện nay?
Theo ý k?ến của tô?, một trong những nguyên nhân sâu xa là những bậc phụ huynh đã quá hám danh trong kh? một nghĩa vụ căn bản của những ngườ? làm cha làm mẹ là phả? tìm ra cho con mình một nghề lương th?ện và căn bản. Mang nặng tư tưởng một ngườ? làm quan cả họ được nhờ và cũng để nở mày nở mặt vớ? bà con dòng họ nên những bậc phụ huynh thường hay ép con em mình phả? cố gắng th? đậu vào các trường đạ? học. Các trường dạy nghề chỉ là g?ả? pháp cuố? cùng kh? con em họ đã tung cờ trắng chào thua con đường vào đạ? học. Hậu quả là thầy nh?ều mà thợ ít nên xã hộ? phả? trả g?á một sự lãng phí khủng kh?ếp kh? ngườ? ta tốn không b?ết bao nh?êu t?ền để đào tạo những trí thức nhưng cuố? cùng không thể sử dụng được.
Sự hám danh của chúng ta ở khâu đào tạo con ngườ? còn có thể gây ra những hậu quả khôn lường. Vì a? cũng muốn con mình phả? tốt ngh?ệp đạ? học nên những trường đạ? học tư, đạ? học dân lập mọc ra nhan nhản như nấm sau cơn mưa. Một hậu quả nhãn t?ền mà a? cũng nhìn thấy là chất lượng đào tạo của hệ thống đạ? học nước ta đã xuống cấp một cách ngh?êm trọng. Các trường đạ? học ào ạt tuyển s?nh cho đủ chỉ t?êu rồ? sau đó cấp bằng tốt ngh?ệp cho các s?nh v?ên một cách vô tộ? vạ để thu t?ền. Ngườ? ta không thể tưởng tượng rằng nh?ều nơ? cơ sở vật chất của một trường đạ? học chỉ là một căn nhà cấp 4 dột nát ọp ẹp và m?ễn bàn đến chất lượng đào tạo.S?nh v?ên ra trường vớ? tấm bằng đạ? học trên tay tốn b?ết bao nh?êu t?ền của cha mẹ nhưng không b?ết phả? sống bằng cách nào vì đ? x?n v?ệc ở đâu cũng bị từ chố?.
Cuố? cùng theo tô? nghĩ, sự hám danh trong cách chọn nghề ngh?ệp cho con em chúng ta có thể cũng là một trong những nguyên nhân sâu xa cho quốc nạn h?ện nay: nạn t?n-tuc/su-k?en-hang-ngay/bo-truong-no?-vu-chay-chuc-chay-quyen-la-l?nh-vuc-nhay-cam-a9902.html">chạy chức chạy quyền và tệ tham nhũng. Kh? xã hộ? đã quá dư thừa những ứng cử v?ên công chức thì muốn có được v?ệc làm ngườ? ta phả? chạy và phả? mất những khoản t?ền hố? lộ lớn. Một thực tế không thể chố? cã? là muốn x?n được v?ệc cho con em mình ở những “nơ? tốt”, ngườ? ta có thể sẽ phả? ch? ra và? trăm tr?ệu đồng là chuyện bình thường. Kh? đã ngồ? được vào một ch?ếc ghế hay có một chức danh gì đó thì v?ệc đầu t?ên ngườ? ta nghĩ đến là phả? bằng mọ? cách lấy lạ? số t?ền đã đút lót. Và thế là nạn tham nhũng bắt đầu manh mún và hình thành, tầng tầng lớp lớp từ dướ? lên trên và cuộc ch?ến chống tham nhũng cứ vẫn phả? t?ếp d?ễn không b?ết bao g?ờ mớ? chấm dứt...
Tô? có một con tra? đang học lớp 12, năm nay chưa b?ết sẽ th? vào trường nào. Trong tình hình xã hộ? tương la? sẽ thừa mứa nhân lực theo cá? k?ểu “đầu đường t?ến sĩ vá xe, cuố? đường thạc sĩ bán chè đỗ đen” thì có lẽ tô? lạ? phả? bắt chước ông bác ruột của mình: “Tô? chỉ muốn con tô? sau này đ? chăn bò”. Hãy để cho con cháu chúng ta trước mắt phả? có một nghề lương th?ện và ổn định trước kh? nghĩ đến những đ?ều cao s?êu...
Theo Báo Tuổ? trẻ
