Năm 2014, một nhóm công nhân được thuê để sửa chữa khu chung cư cao cấp dưới chân đồi Aventine, Rome, Italy. Trong lúc làm việc, một số người vô tình tìm thấy một tầng bí mật trong khu chung cư. Khu vực này thuộc một khu chung cư cũ nhưng kỳ lạ, suốt hàng chục năm không ai biết đến sự tồn tại của nó.
Công cuộc khai quật, phục chế đã kéo dài nhiều năm trời bởi thứ nằm bên dưới nền dãy căn hộ là cả một dinh cơ La Mã vĩ đại đã bị chôn vùi suốt hơn 2.000 năm nhưng còn nguyên vẹn đến khó tin.
Kiến trúc cho thấy nó thuộc về thời La Mã (năm 509-27 TCN).
Điểm đặc biệt là nó vẫn còn nguyên vẹn tới khó tin. Dinh cơ này không chỉ là công trình kiến trúc đáng kinh ngạc mà bên trong nó còn chứa những báu vật quý giá khác.
Đó là nền nhà gồm 6 lớp và lớp nào cũng phủ tranh khảm xa hoa. Cụ thể, sàn nhà được lát bằng những bức tranh khảm từ hàng trăm, hàng tỷ viên đá cẩm thạch được mài nhẵn vô cùng công phu.
Thậm chí, khu vực tường của dinh cơ này cũng được khảm bằng cẩm thạch. Xung quanh được trang trí bằng những bức tượng bán thân có niên đại hàng trăm năm. Xung quanh biệt thự là di tích của một bức tường và một bức tường phòng thủ còn xa xưa hơn, ước tính có từ thế kỷ thứ 8 TCN.
Theo phân tích của các nhà khảo cổ, do nền nhà bị sụt lún nhiều từ thế kỷ thứ 2 SCN nên bên dưới nó là các hang động phi tự nhiên bị để lại sau quá trình khai thác dá. Nền nhà mới nhất cũng bị sụt khoảng 1m so với kết cấu chung của công trình. Đó có thể đó là lý do nó bị bỏ hoang.
Theo tiến sĩ Daniela Porro, quan chức cấp cao về di sản văn hóa ở Rome, sự phong phú của các tác phẩm trang trí cho thấy biệt thự thuộc về một người rất quyền lực, có thể liên quan đến hoàng tộc.
BNP Paribas Real Estate - công ty sở hữu dãy chung cư bên trên – chi khoảng 3 triệu euro để cùng chính quyền Rome khôi phục lại khu dinh cơ. Nó được mở cửa tham quan như một bảo tàng tư nhân vào thời gian tới với giá vé 10 euro.