Tổng quan về rau ngổ
Theo thông tin từ website Bệnh viện Đa khoa Vinmec cho biết, rau ngổ (còn gọi là rau om, ngò om, ngổ hương, ngổ thơm, ngổ điếc, thạch long vĩ) tên khoa học là Limmophila chinensis, thuộc họ Scrophulariaceae.
Rau ngổ là loại cây thân thảo, cao khoảng 20 cm, thân xốp với rất nhiều lông. Phần lá nhẵn, thường mọc đối xứng, không có cuống, hơi ôm vào thân.
Rau ngổ có hai loại: Ngổ 2 lá (mọc đối) và ngổ 3 lá (mọc vòng), có thể dùng loại nào cũng được. Phần thân và lá ngò om mùi thơm, đồng thời thoảng nhẹ mùi chanh.
Bộ phận dùng của rau om là toàn thân cây, lá non được hái để ăn sống, ăn chung với phở hoặc nấu canh chua. Để làm bài thuốc điều trị bệnh, người ta thu hái rau ngổ về rửa sạch, cắt ngắn để dùng tươi hoặc phơi khô để dành.
Theo Đông y, rau ngổ vị cay nhẹ, mùi thơm, hơi chát, tính mát. Đối với công năng chữa bệnh, rau ngổ tác dụng thanh nhiệt, chỉ khái, chống viêm, giảm sưng đau, giải độc, tiêu thũng, làm vị thuốc sát trùng đường ruột, có tính lợi tiểu, trị sỏi thận, giảm nóng sốt, trị thủy thũng, viêm kết mạc, bế phong, thuyên giảm triệu chứng thủy đậu, trị những cơn đau thắt bụng, ngăn ngừa lão hóa và hỗ trợ chữa trị ung thư.
Tác dụng của rau ngổ
Bài viết trên website Bệnh viện Đa khoa Medlatec chỉ ra những tác dụng của rau ngổ như sau:
Các hợp chất phân lập cùng chiết xuất thô của rau ngổ chứa hoạt tính dược lý chống lại sự bảo vệ của tế bào, kháng viêm, giảm đau, kháng khuẩn, tẩy giun sán, chống tiêu chảy. Không những thế, rau ngổ còn có tinh dầu, flavonoid, isoflavone glycosid, steroid, khả năng đem lại nhiều công dụng tốt đối với sức khỏe như:
Giải độc và thanh nhiệt.
Sát trùng đường tiêu hóa.
Phòng ngừa và chống lão hóa.
Lợi tiểu.
Phòng ngừa ung thư.
Hỗ trợ điều trị viêm kết mạc, sỏi thận, đau thắt bụng, gan nhiễm mỡ, thủy đậu,
Giảm cơn sốt nóng.
Các bài thuốc chữa bệnh từ rau ngổ
Chữa đi tiểu ra máu
Dùng 10g rau ngổ và 10g cỏ tháp bút, 10g rễ cỏ tranh đem rửa sạch sau đó thái thành từng khúc nhỏ và phơi khô rồi tẩm cùng ít rượu để sao vàng. Cuối cùng đem sắc lấy nước uống, mỗi ngày 2 lần.
Phòng và điều trị ung thư
Do rau ngổ có một số chất với tác dụng kháng khuẩn, kháng viêm, chống lại tế bào ung thư, làm tiêu khối u nên có thể dùng bài thuốc sau để hỗ trợ phòng ngừa và điều trị ung thư:
Lấy 100g rau ngổ tươi và 100g lá mồng tơi non đem rửa sạch, để cho ráo nước sau đó giã nhuyễn và vắt lấy phần nước.
Cho vào phần nước đã thu được 5 muỗng canh giấm chuối rồi uống trước bữa ăn trưa.
Thanh nhiệt và giải độc
Do sở hữu đặc tính giải độc và thanh nhiệt nên rau ngổ giúp cho đầu óc được minh mẫn, thoải mái, giảm và loại bỏ mụn, giảm chứng khó tiêu. Bài thuốc giải độc và thanh nhiệt cơ thể từ rau ngổ gồm các bước sau:
Rửa sạch 100g rau ngổ rồi phơi khô sau đó sao vàng, hạ thổ cùng với 100g tàu bạc hà tươi trong 3 lần.
Đem hỗn hợp trên đi sắc cùng nước trong 10 phút.
Chắt lấy nước uống vào trước bữa ăn sáng, cứ 5 ngày uống lại nghỉ 5 ngày và duy trì như vậy trong vòng 1 tháng.
Chữa sỏi thận
Với khả năng làm giãn mạch máu, thúc đẩy lọc máu, giảm sự co thắt của cơ trơn, lợi tiểu, rau ngổ có thể hỗ trợ điều trị sỏi thận thông qua việc làm tiêu nhỏ và hòa tan viên sỏi để dễ đào thải qua đường tiết niệu ra bên ngoài. Bài thuốc từ rau ngổ để đạt được công dụng này rất đơn giản:
Nấu khoảng 50 - 100g rau ngổ cùng 2 bát nước trong 20 phút.
Đợi cho nguội rồi chắt lấy nước uống hàng ngày.
Chữa sổ mũi và cảm
Khi bị sổ mũi, ho và cảm thông thường có thể dùng 20g rau ngổ tươi đem sắc lấy nước uống. Trường hợp bị viêm phế quản mãn tính, hãy thực hiện bài thuốc từ rau ngổ như sau:
- Lấy 50g rau ngổ tươi đem rửa sạch rồi để ráo sau đó giã nhuyễn và vắt lấy nước.
- Cho thêm vào phần nước thu được ít muối hạt và uống vào mỗi buổi sáng ngay sau khi thức giấc. Dùng như vậy trong khoảng 10 - 15 ngày.
Chữa viêm, sưng tấy hay mưng mủ trên da
Với vết thương ngoài da bị sưng tấy, viêm, mưng mủ, chỉ cần rửa sạch rau ngổ rồi giã nát và đắp lên vùng da bị tổn thương là được.
Chữa chứng ban đỏ
Nếu bị nổi ban đỏ hãy dùng 10g rau ngổ, 20g dây vác tía, 10g măng sậy, 10g đọt tre mỡ 10g đem đi rửa sạch, để ráo rồi thái nhỏ sau đó sắc lấy nước uống trong ngày.
Lưu ý khi sử dụng rau ngổ
Trong ẩm thực, rau ngổ là loại rau gia vị được dùng nhiều trong các món ăn như làm rau sống, ăn kèm với phở, hủ tiếu hoặc nấu canh chua với cá biển, cá đồng mang lại hương vị đặc biệt thơm ngon và ngăn ngừa nhiều bệnh.
Khi dùng dưới dạng tươi, do thân cây nhiều lông tơ nên khó rửa sạch hết các vi khuẩn gây bệnh nên khi chế biến các món ăn, nhất là các món ăn sống, cần phải rửa rau cho thật sạch, nếu có thể ngâm thêm với thuốc tím nhằm tránh ngộ độc thức ăn từ rau ngổ.
Bạn nên nhúng rau ngổ vào nước sôi có nhiệt độ 40 - 45 độ C để diệt trứng sán (vì những cây sống ở đầm lầy, ao hồ, thường hay có côn trùng hoặc trứng sán bám vào thân, lá cây).
Nguyễn Linh(T/h)
