Theo Đông y, mướp đắng (khổ qua) có tính hàn, vị đắng, tỳ vị tâm can. Mướp đắng có tác dụng giải nhiệt, giải độc... Trong y học hiện đại, tác dụng của mướp đắng giúp diệt khuẩn và virus, phòng và hỗ trợ điều trị nhiều bệnh lý.
Tuy nhiên, dù có thành phần dinh dưỡng đa dạng bao gồm vitamin C, vitamin B, kali, beta-caroten, chất xơ, sắt,... nhưng mướp đắng không phải thực phẩm hoàn toàn lành tính, bởi nó có thể gây ra một số ảnh hưởng cho sức khỏe nếu bạn không tiêu thụ quá nhiều hay kết hợp với một số thực phẩm “đại kỵ” khác.
Những người không nên ăn mướp đắng kẻo mang bệnh vào người.
Những ai không nên ăn mướp đắng
Người mắc bệnh huyết áp thấp
Mướp đắng giúp hạ huyết áp và giảm đường trong máu, nên người có bệnh huyết áp thấp hoặc tiền sử cơn hạ huyết áp cần hạn chế sử dụng mướp đắng để tránh các triệu chứng không mong muốn.
Phụ nữ mang thai và cho con bú
Mướp đắng là loại thực phẩm mà phụ nữ mang thai và cho con bú nên hạn chế.
Nguyên nhân là do mướp đắng rất ít chất xơ và quá ít chất béo, không phù hợp cho chế độ dinh dưỡng của bà bầu và phụ nữ sau sinh. Ngoài ra, việc ăn mướp đắng có thể gây giảm đường huyết. Các hạt mướp đắng có chứa một chất tên là vicine – một độc tố có khả năng gây ra hội chứng cấp tính như nhức đầu, đau thắt bụng và hôn mê với người nhạy cảm.
Bên cạnh đó, mướp đắng cũng được coi là một loại quả kích thích tử cung và có thể dẫn đến sinh non. Phụ nữ đang cho con bú cũng không nên ăn mướp đắng vì một số thành phần không tốt có thể được truyền qua sữa mẹ.
Người bị bệnh gan, thận
Người bị bệnh về gan và thận cần tránh ăn mướp đắng vì chúng rất khó tiêu hóa, có thể gây đầy hơi. Những người bị thiếu men G6PD (loại men có vai trò quan trọng trong việc chuyển hóa của tế bào hồng cầu) nên tránh xa loại rau có vị đắng này.
Mướp đắng có thể độc hại cho tế bào gan ở thú vật, enzym gan tăng cao sau khi dùng mướp đắng. Các chất trong mướp đắng có khả năng thay đổi hình dáng tế bào gan.
Hạt mướp đắng chứa một chất tên vicine, là một độc tố có khả năng gây ngộ độc tầm đậu (favism), một hội chứng cấp tính gồm nhức đầu, đau thắt bụng và hôn mê.
Ngay cả khi cây mướp đắng trồng ở những vùng thổ nhưỡng khác nhau thì thành phần trong quả cũng có tỷ lệ và sự có mặt các vi chất khác nhau. Do đó nếu cây trồng trên vùng đất có nhiễm kim loại nặng rất có thể trong quả mướp đắng trồng tại vùng này bị nhiễm kim loại nặng mà gây độc cho cơ thể khi chúng ta ăn nó.
Người mắc bệnh tiêu hóa
Ăn mướp đắng hàng ngày có thể dẫn đến tiêu chảy và các vấn đề về dạ dày. Mướp đắng tính mát, không nên dùng cho người bị rối loạn chức năng tiêu hóa do lạnh.
Người có tiền sử huyết áp thấp
Được nghiên cứu, chứng minh ở thú vật và người. Thành phần tạo ra tính hạ đường trong mướp đắng gồm charantin, Polypeptid-P và Vicine. Cơ chế tác dụng bao gồm gồm giảm đường huyết và cải thiện dung nạp glucose. Nghiên cứu hạ đường ở thú vật được thực hiện ở chuột và thỏ cải thiện dung nạp glucose, giữ được tính hạ đường sau khi ngưng dùng mướp đắng 15 ngày đồng thời giảm luôn cholesterol.
Một báo cáo cho thấy mướp đắng làm chậm tiến trình bệnh võng mạc (biến chứng bệnh tiểu đường) ở chuột bị tiểu đường khi uống cao quả mướp đắng. Nhưng ít nhất cũng có một nghiên cứu trên động vật không thấy tác dụng hạ đường ở chuột bị bệnh tiểu đường khi cho uống dạng bào chế đông khô mướp đắng trong 6 tuần.
Những người không nên ăn mướp đắng kẻo mang bệnh vào người.
Những tác hại khi ăn quá nhiều mướp đắng
Rối loạn hệ tiêu hóa
Một trong những tác hại dễ thấy nhất từ quả mướp đắng là nó có thể gây rối loạn tiêu hóa. Dù bạn là một người khỏe mạnh cũng không nên tiêu thụ quá 2 đến 3 quả mướp đắng mỗi ngày, vì nếu ăn quá nhiều có thể gây đau bụng nhẹ hoặc tiêu chảy.
Làm tăng men gan
Ăn quá nhiều mướp đắng có thể khiến các enzyme gan tăng cao, thậm chí làm thay đổi hình dạng tế bào gan. Mặc dù những nghiên cứu về tác hại làm tăng men gan ở mướp chỉ mới thực hiện trên động vật, tuy nhiên, chúng ta vẫn nên chủ động phòng ngừa bằng cách chỉ ăn mướp đắng với lượng vừa phải.
Gây nguy hiểm cho bào thai
Phụ nữ mang thai luôn được khuyến cáo không nên ăn mướp đắng trong thai kỳ, đặc biệt là ở tam cá nguyệt thứ nhất. Nguyên nhân là vì trong trái mướp đắng có chứa một số chất có khả năng gây co thắt tử cung, xuất huyết và sinh con trước thời hạn.
Gây hạ đường huyết
Mướp đắng tốt cho người bị tiểu đường tuýp 2. Tuy nhiên, nếu bạn đang dùng thuốc để giảm lượng đường trong máu thì nên tránh ăn mướp đắng vì nó có thể khiến lượng đường trong máu của bạn giảm xuống thấp.
Nhức đầu, sốt và hôn mê
Trong hạt mướp đắng có chứa chất vicine – một loại độc tố gây ngộ độc, gây ra những triệu chứng cấp tính như đau đầu, đau thắt vùng bụng, sốt và hôn mê. Vì thế, nếu bạn ăn hạt mướp đắng, bạn có thể sẽ gặp phải những tình trạng này.
Không có lợi cho sự phát triển của trẻ
Trẻ em nên hạn chế ăn mướp đắng bởi trong loại thực phẩm này có chứa một số hợp chất không có lợi cho cơ thể trẻ. Tác hại của mướp đắng đối với trẻ nhỏ là khiến cho hệ tiêu hóa của bé bị quá tải, do không đủ khả năng hấp thu dinh dưỡng cũng như đào thải độc tố từ mướp đắng.
