Táo mèo (hay còn gọi là quả sơn tra), có tên khoa học là Docynia indica, thuộc họ Hoa hồng. Đây là loại quả “đặc sản” của vùng Tây Bắc (Việt Nam), được trồng hoặc mọc tự nhiên ở các tỉnh như Lạng Sơn, Lai Châu, Lào Cai, Yên Bái....
Ngoài ra, táo mèo còn được tìm thấy ở các nước như Ấn Độ, Myanmar, Thái Lan, Trung Quốc...
Táo mèo có tên khoa học là Zizyphus rugosa Lamk. (Z. oenoplia Mill.), thuộc Họ Táo ta - Rhamnaceae. Bộ phận được dùng làm là thuốc là quả. Quả táo mèo có vị chua, ngọt, tính bình. Quy kinh: Tỳ, Vị.
Không giống như táo ta hay táo tàu, táo mèo là loài cây thân gỗ dạng bán tán, hay sớm rụng lá. Cây cao từ 2 – 3m, phân cành ở độ cao 1.5 - 2m, cành có nhiều gai, vỏ nhẵn màu xám. Lá hình mác, nhỏ, đỉnh nhọn, mọc thành cụm trên các cành non. Hoa màu trắng, mọc thành chùm. Quả màu vàng, hình cầu hay elip.
Cây táo mèo thường cho quả vào khoảng tháng 8 – 9 tháng hàng năm, khi cây được 5-7 năm tuổi. Quả táo mèo chính là bộ phận được dùng làm thuốc trong Đông y.
Giá trị chữa bệnh của táo mèo được ghi chép trong nhiều sách cổ. Theo Tân tu bản thảo, táo mèo là dược liệu vị chua, tính hàn và không độc. Bản thảo cương mục có ghi táo mèo vị chua, ngọt và tính hơi ôn.
Công dụng của táo mèo đối với sức khỏe
Cung cấp chất chống oxy hóa cho cơ thể
Trong quả sơn trà chứa nhiều polyphenol, 1 hợp chất chống oxy hóa mạnh mẽ, được tìm thấy chủ yếu trong thực vật. Chất chống oxy hóa polyphenol có tác dụng trung hoà các phân tử không ổn định (gốc tự do) khi chúng hiện diện ở mức cao.
Ngoài ra, chất polyphenol trong quả sơn trà còn đem lại nhiều lợi ích sức khỏe ấn tượng, bao gồm khả năng ngăn ngừa và làm giảm nguy cơ mắc các bệnh hen suyễn, nhiễm trùng, bệnh tiểu đường tuýp 2, lão hoá da sớm, bệnh ung thư và các vấn đề về tim.
Chữa mất ngủ
Trong Đông Y, táo mèo có công dụng an thần. Đăc biệt, hạt táo mèo còn có thể gây buồn ngủ. Khi sử dụng hạt táo mèo đúng cách có thể giúp bạn chữa bệnh mất ngủ.
Cải thiện sức khỏe tim mạch
Nhờ chứa nhiều các axit amin, táo mèo có thể giúp đào thải cholesterol có hại ra khỏi cơ thể, bảo vệ hệ tim mạch được khỏe mạnh.
Giảm huyết áp
Trong nền y học cổ truyền Trung Quốc, quả sơn trà là 1 trong những loại thực phẩm thường được khuyên dùng để hỗ trợ cho việc điều trị cao huyết áp.
Các nghiên cứu trên động vật đã phát hiện ra rằng, quả sơn trà hoạt động như một chất giãn mạch tự nhiên, giúp thư giãn các mạch máu đang bị co thắt trong cơ thể, từ đó hỗ trợ làm giảm mức huyết áp cao 1 cách hiệu quả.
Ngoài ra, khi những người bị tăng huyết áp nhẹ, nếu sử dụng khoảng 500 mg chiết xuất quả sơn trà mỗi ngày thì có thể làm giảm đáng kể được mức huyết áp tâm trương của mình.
Trong một nghiên cứu khác kéo dài 16 tuần ở gần 80 người mắc bệnh cao huyết áp và tiểu đường tuýp 2 đã cho thấy, những người dùng 1 200 mg chiết xuất.
Tăng cường hệ miễn dịch
Hàm lượng vitamin C trong táo mèo khá cao, đây là thành phần có thể tăng cường hệ miễn dịch, nâng cao sức đề kháng, phòng ngừa tốt một số bệnh thường gặp như bệnh cúm, cảm lạnh, viêm họng...
Giải độc gan, bảo vệ thận
Ăn táo mèo có thể giúp tăng cường bảo vệ tế bào gan, phòng ngừa các bệnh lý về gan, cũng như giúp giải độc gan.
Giảm mỡ máu
Sử dụng chiết xuất quả sơn trà có khả năng cải thiện lượng mỡ máu của bạn. Thông thường, triglyceride và cholesterol là 2 loại chất béo chính có trong máu của bạn. Ở mức bình thường, chúng hoàn toàn lành mạnh và đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với việc sản xuất hormone và vận chuyển các chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể.
Tuy nhiên, khi nồng độ các chất béo trong máu mất đi sự cân bằng vốn có (đặc biệt là mức cholesterol tốt HDL thấp và chất béo trung tính cao) thì có thể gây ra các tình trạng như xơ vữa động mạch hoặc tích tụ các mảng bám trong mạch máu. Nếu những mảng bám này tiếp tục tích tụ, theo thời gian nó có thể gây tắc nghẽn hoàn toàn các mạch máu và dẫn đến đau tim hoặc đột quỵ.
Trong một cuộc thử nghiệm trên chuột đã cho thấy, khi chúng được sử dụng chiết xuất từ quả sơn trà thì mức cholesterol toàn phần, cholesterol xấu LDL cũng như mức triglycerid trong gan thấp hơn 28 – 47%.
Giảm cân
Trong táo mèo chứa một lượng lớn axit có tác dụng tiêu mỡ thừa trong cơ thể. Điều này có nghĩa, khi bạn sử dụng táo mèo hợp lý sẽ có thể giúp bạn có được một vóc dáng chuẩn không mỡ thừa.
Tốt cho da
Táo mèo mang đến nhiều công dụng làm đẹp cho chị em phụ nữ. Ăn táo mèo sẽ giúp se khít lỗ chân lông, hạn chế sự tích tụ chất thải, bã nhờn trên da. Điều này sẽ làm cho làn của bạn được căng bóng, mịn màng, không lo bị mụn.
Giảm các triệu chứng lo lắng
Quả sơn trà có tác dụng an thần rất nhẹ, giúp làm giảm các triệu chứng lo lắng. Khi sử dụng chiết xuất từ quả sơn trà, có thể giúp bạn cảm thấy thoải mái và bớt lo lắng hơn.
So với việc sử dụng các loại thuốc chống lo âu truyền thống, quả sơn trà gây ra ít tác dụng phụ hơn và nó đang được nghiên cứu để trở thành 1 phương pháp điều trị tiềm năng cho các rối loạn thần kinh trung ương, chẳng hạn như chứng lo lắng hoặc trầm cảm.
Nếu bạn muốn bổ sung quả sơn trà vào chế độ ăn uống của mình nhằm kiểm soát các triệu chứng lo lắng, bạn không nên ngừng bất kỳ loại thuốc điều trị nào đang dùng, thay vào đó hãy trao đổi cụ thể với bác sĩ.
Ngăn ngừa tình trạng rụng tóc
Quả sơn trà thậm chí có thể ngăn ngừa hiệu quả tình trạng rụng tóc và hứa hẹn sẽ là 1 thành phần không thể thiếu cho các sản phẩm dưỡng tóc trong tương lai.
Việc sử dụng thường xuyên chiết xuất từ quả sơn trà có thể giúp kích thích sự phát triển của tóc, đồng thời làm tăng số lượng cũng như kích thước của các nang tóc, từ đó thúc đẩy tóc khoẻ mạnh hơn.
Như Quỳnh(T/h)
