Sỏi thận là bệnh tích tụ khoáng chất trong thận hình thành sỏi, vậy người bị sỏi thận phải bổ sung canxi bằng cách nào?
Bệnh sỏi thận
Sỏi thận là căn bệnh thuộc đường tiểu - sinh dục phổ biến thứ 3 sau các bệnh viêm nhiễm và tuyến tiền liệt. Nguyên nhân gây bệnh là do rối loạn trao đổi chất khoáng, những cái lẽ ra phải tan lại không tan mà kết tủa và tích tụ trong cơ thể, dần dần hình thành sỏi.
Chế độ dinh dưỡng bất cân bằng, uống ít nước và sử dụng một số dược phẩm như vitamin D, canxi, sulphanilamid, ascorbic (hơn 4g mỗi ngày) có thể gây bệnh. Hậu quả là thành phần hóa học của nước tiểu bị thay đổi, chủ yếu là sự gia tăng lượng chất làm nước tiểu bị tinh thể hóa. Các loại thức ăn có nhiều axit nước tiểu (thịt, gan, cật, rượu đỏ); nhiều axit oxalic (thịt gà, gan, gạo, đậu, ca cao, cà phê, rau cần tây, rau bina, bắp cải, cải củ) làm tăng khả năng hình thành sỏi. Nước cứng có nhiều muối canxi, thức ăn cay và chua nâng cao độ axit trong nước tiểu cũng thúc đẩy tạo sỏi.
Thành phần sỏi
Sỏi thận hình thành từ một số chất liệu và việc nắm rõ các thành phần này sẽ giúp lựa chọn đúng chiến thuật điều trị, thuốc thang và cách ăn kiêng. Đa số sỏi có thành phần oxalat (một dạng muối của axit oxalic) và phosphat (từ axit phosphoric). Sỏi urat từ axit uric ít gặp hơn. Hàm lượng phosphat trong nước tiểu phụ thuộc vào chế độ dinh dưỡng, và tăng lên khi đói, thiếu vitamin D hoặc khi tuyến yên hoạt động nhiều. Thành phần sỏi được xác định dựa vào kết quả phân tích nước tiểu.
Bệnh sỏi thận có thể diễn ra một cách âm thầm và chỉ thể hiện khi đã có sỏi trong thận. Khi cát hay sỏi bắt đầu di chuyển trong cơ thể, người bệnh bắt đầu thấy đau. Cơn đau thường bắt đầu ở vùng thắt lưng, sau đó di chuyển xuống bụng, bẹn và đùi. Khi cử động hay thay đổi tư thế sẽ xuất hiện cơn đau thắt ở vùng eo, có thể đi kèm rối loạn tiểu, thân nhiệt tăng, khó chịu, buồn nôn, ra mồ hôi lạnh và sình bụng.
Khi sỏi xuống đến phần dưới của đường tiểu, người bệnh hay buồn đi tiểu. Nếu sỏi chặn toàn bộ thiết diện trong đường tiểu thì nước tiểu bắt đầu tích tụ trong thận, gây ra các cơn đau sỏi thận. Giai đoạn này có thể xuất hiện máu trong nước tiểu, nhất là khi có cơn đau mạnh hay lao động nặng. Có khi sỏi được thải ra cùng nước tiểu. Khi thấy cảm giác khó chịu ở vùng eo dù không nặng cũng cần nhanh chóng đến khám bác sĩ tiết niệu.
Bổ sung canxi đúng cách cho người bệnh sỏi thận
Chế độ ăn uống cho người bị sỏi thận rất đa dạng, phụ thuộc vào thành phần của sỏi. Tuy nhiên, một nguyên tắc chung nhất là phải uống không dưới 2 lít nước mỗi ngày
.jpg)
Đa số sỏi thận có thành phần chính là canxi, do đó có một số giả thuyết cho rằng nên hạn chế canxi để phòng ngừa sỏi thận. Nhưng con người cần canxi, đặc biệt là những người lớn tuổi và những người có nguy cơ cao bị gãy xương như phụ nữ thời kì tiền mãn kinh và mãn kinh thì càng cần canxi hơn. Vậy câu hỏi đặt ra là bổ sung canxi như thế nào cho đúng?
Sỏi thận và sỏi tiết niệu là bệnh phổ biến nhất trong chuyên khoa tiết niệu, bệnh này chiếm tỷ lệ cao trong dân số từ 10% - 15%. Hơn 80% sỏi thận có thành phần là canxi kết hợp với oxalat hoặc phốtpho, còn lại là sỏi struvit, acid uric hoặc cystin.
Theo kết quả một nghiên cứu được đăng trên tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ, những phụ nữ được cho uống bổ sung canxi và vitamin D có nguy cơ hình thành sỏi thận tăng cao hơn 17% so với những người dùng giả dược (placebo). Đây là một nghiên cứu có quy mô lớn với trên 35.000 phụ nữ tham gia và được theo dõi trong thời gian trung bình 7 năm.
Tuy nhiên, một nghiên cứu khác với quy mô gần 100.000 nữ y tá độ tuổi từ 27 – 44 và chưa có tiền sử bị sỏi thận, các nhà nghiên cứu phát hiện rằng những y tá ăn thức ăn có chứa nhiều canxi có nguy cơ phát triển sỏi thận thấp hơn những người ăn thức ăn có chứa ít canxi.
Từ kết quả 2 nghiên cứu trên, chúng ta thấy rằng uống bổ sung canxi sẽ làm tăng nguy cơ hình thành sỏi thận, nhưng chế độ ăn với thức ăn có chứa nhiều canxi lại giảm nguy cơ sỏi thận. Điều này có thể giải thích do hằng ngày, trong thực phẩm chúng ta ăn vào đều có chứa oxalat, khi trong khẩu phần ăn có chứa nhiều canxi thì canxi sẽ kết hợp với oxalat tại ruột và đi ra ngoài cơ thể theo đường tiêu hóa qua phân. Nhưng khi chúng ta uống bổ sung canxi thì canxi sẽ hấp thu nhanh qua thành ruột vào máu, và kết hợp với oxalat tại thận, lắng đọng lâu ngày hình thành nên sỏi thận qua đường tiểu tiện.
Canxi cần thiết để phòng ngừa loãng xương và gãy xương ở người lớn tuổi, đặc biệt là phụ nữ giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh. Tuy nhiên, để phòng ngừa sỏi thận, chúng ta nên ăn các thực phẩm giàu canxi như bơ, phô mai hoặc uống sữa, sữa đậu nành thay vì uống các loại thuốc bổ sung canxi và vitamin D. Đối với những người đã có tiền sử sỏi thận thì lại càng phải ăn thức ăn có nhiều canxi để tăng đào thải canxi oxalat qua đường tiêu hóa thay vì đường tiểu để ngăn ngừa tái phát bệnh.
Người bị sỏi thận không nên ăn những thực phẩm sau
1. Các loại thịt và thịt gia cầm: Giảm lượng thịt bò, thịt gia cầm và cá vì đây là những thực phẩm rất giàu protein. Nhiều protein trong chế độ ăn uống sẽ khiến lượng oxalate trong nước tiểu tăng lên, hình thành các loại sỏi.
2. Một số loại rau quả: Trong khi cố gắng để loại bỏ các loại thực phẩm có chứa oxalate từ thịt thì cũng lưu ý một số loại rau quả có thể là “tòng phạm” gây nên sỏi thận. Ví như rau bina được cho là tạo nhiều oxalat nhất.
Ngoài ra, các loại thực phẩm khác có chứa oxalate bao gồm các loại đậu, củ cải đường, dâu, cam, sô-cô-la, cà phê và đậu phộng.
3. Muối: Bạn nên cố gắng ăn nhạt vì những nghiên cứu cho thấy việc giảm lượng muối trong chế độ ăn cũng có thể cắt giảm lượng oxalate trong nước tiểu
Ngoài ra cần giảm thức ăn có hàm lượng canxi cao, axit ascorbic và oxalat, sản phẩm sữa, pho mai, chocolate, rau xanh, trà đặc, đậu phộng. Hạn chế muối và mỡ
Tổng hợp
