"Sau Tết, các g?a đình phả? t?ễn vàng, co? như hết Tết. Tổ t?ên sẽ dùng vàng mã làm lộ phí đ? đường. T?ền tàu, xe không đáng kể đâu”, GS Ngô Đức Thịnh nó?.
GS Ngô Đức Thịnh - nguyên V?ện trưởng V?ện Ngh?ên cứu Văn hóa V?ệt Nam, cho rằng hóa vàng “mù mịt” không cần th?ết.
Tết bắt đầu từ ngày 23 tháng Chạp. Sau đó, các g?a đình đ? nhận mộ, mờ? Tổ t?ên về ăn Tết cùng con cháu. T?ếp đó là lễ cúng Tất n?ên tạ? bàn thờ g?a t?ên ch?ều 30, cúng đêm g?ao thừa (sáng mồng 1 của năm mớ?) và kết thúc bằng lễ hóa vàng để tạm b?ệt tổ t?ên sau những ngày Tết đầm ấm.
Đồ mã xa xỉ không phù hợp vớ? ngườ? cõ? âm. Theo một số chuyên g?a văn hóa phương Đông, v?ệc chọn ngày làm lễ hóa vàng tùy thuộc vào mỗ? g?a đình, chủ yếu từ mùng 3 đến khoảng mùng 10 Tết Nguyên đán. Đ?ều quan trọng nhất là phả? có lễ tạ g?a t?ên, g?a thần và chư vị thánh thần, phật. Theo quan n?ệm dân g?an, có lễ tạ thì tấm lòng của chủ nhà mớ? được ngườ? âm chứng g?ám.
Sau kh? lễ, các g?a chủ sẽ hóa vàng. Phần t?ền, vàng của g?a thần phả? hóa trước, t?ền vàng, đồ dùng của tổ t?ên hóa sau. Tục xưa, tạ? nơ? đốt vàng mã, ngườ? ta thường đặt và? cây mía dà?. Dân g?an cho rằng đây là đòn gánh để các l?nh hồn dùng làm gậy chống, hay mang hàng hóa.
Tục hóa vàng Tết gắn l?ền vớ? những ngày lễ này. Có thể h?ểu, hóa vàng mã ngày Tết là một phần trong văn hóa tín ngưỡng của ngườ? V?ệt Nam từ nh?ều đờ? nay. Vàng mã được xem là lộ phí đ? đường của Tổ t?ên về cõ? âm sau mấy ngày về thăm con cháu.
Đồ vàng mã xa xỉ không phù hợp vớ? "ngườ? cõ? âm".
GS Ngô Đức Thịnh, Ủy v?ên Hộ? đồng D? sản văn hóa quốc g?a, G?ám đốc Trung tâm Ngh?ên cứu Bảo tồn Văn hóa Tín ngưỡng V?ệt Nam cho rằng: Quan n?ệm ngườ? chết không phả? là hết, ch?a của cho ngườ? chết ở ta cũng đã có từ rất lâu đờ?. Chính vì thế, tục đốt vàng mã là hành động mang tính ngh? lễ, có cơ sở nhận thức.
GS Thịnh cũng cho rằng, h?ện nay đang tồn tạ? 2 quan n?ệm, đồ mã và đồ vàng mã. Đồ mã là khá? n?ệm chỉ chung những đồ làm bằng g?ấy và có thể đốt đ? được. Nó l?ên quan đến quan n?ệm, muốn ngườ? âm nhận được thì đồ lễ phả? được đốt (hóa) sau kh? dâng cúng, vì thế, đồ mã không thể làm bằng gỗ hay vật l?ệu khác. Đồ mã chính là những thứ vật dụng như nhà, xe, vo?, ngựa, đồ đạc, hình nhân... bằng g?ấy. Còn vàng mã là những thỏ? vàng, bạc hay t?ền địa phủ (sau này ngườ? ta ?n g?ống như t?ền thật).
Hành động đốt vàng mã là một trong các ngh? lễ, mà ngh? lễ nào cũng có cơ sở nhận thức và được thực h?ện trên một nền tảng quan n?ệm vững chắc, trở thành một tập quán xã hộ?. Đồ vàng mã cũng vậy, dân g?an quan n?ệm, chết không phả? đã hết mà l?nh hồn tồn tạ? ở một thế g?ớ? s?êu nh?ên nào đó nên họ tư duy “trần sao âm vậy”, có nghĩa là ngườ? sống cần có gì, ngườ? âm cũng cần có cá? đó. Bằng rất nh?ều cách ngườ? sống cố gắng l?ên hệ vớ? thế g?ớ? l?nh hồn. Họ đốt t?ền, vàng mã là để t?n rằng ngườ? chết cũng có được cuộc sống đủ đầy. Vì thế, đồ vàng mã khó có thể tách rờ? khỏ? văn hóa tín ngưỡng của ngườ? V?ệt.
Tuy nh?ên, GS Ngô Đức Thịnh cho b?ết, h?ện nay, ở nh?ều nơ?, tục hóa vàng hay cúng g?a t?ên trong các ngày Tết đã không còn vì những quan n?ệm cực đoan.
“Ngườ? nào không hóa vàng hay thắp hương g?a t?ên mấy ngày Tết rất đáng trách. Làm đúng mức, rất văn hóa”, nguyên V?ện trưởng V?ện Ngh?ên cứu Văn hóa V?ệt Nam nó?.
