Ngoài việc áp dụng một chế độ ăn tốt, thường xuyên tập thể dục và ngủ đủ giấc, còn có những cách khác để bạn có thể chăm sóc cho não bộ của mình.
Lời khuyên đơn giản cho một trí óc minh mẫn
Não bộ của chúng ta cũng giống như cơ bắp trong cơ thể, nếu bạn nạp vào nhiều chất có hại, ngủ ít và lười vận động, cơ bắp của bạn sẽ trở nên yếu ớt và teo dần. Ngược lại, khi bạn có một chế độ ăn lành mạnh, ngủ đủ giấc (8 tiếng mỗi đêm) và tập thể dục thường xuyên, thì cơ bắp sẽ săn chắc và nở nang. Việc phát triển não bộ cũng giống như vậy.
Nhưng, với não bộ, tập thể dục không chỉ đơn thuần là chạy bộ hay nâng tạ hay leo cầu thang. Não của chúng ta là một loại cơ bắp đặc biệt mà để rèn luyện nó thì bạn phải có sự cân bằng giữa các bài tập thể lực và bài tập luyện trí óc. Có rất nhiều cách khác nhau để bạn thực hiện điều này. Hãy thử tham khảo các cách dưới đây nhé!
Học nhảy
Những ông bà cụ nhảy từ ba đến bốn tuần một lần – đặc biệt là khiêu vũ – có ít nguy cơ mắc bệnh tâm thần hơn so với những người không nhảy đến 75%. Bạn có biết tại sao không? Đó là bởi vì nhảy là một hoạt động phức tạp, đòi hỏi sự tập trung, chú ý của não bộ cũng như tạo ra những thử thách cho trí óc của chúng ta thông qua việc ghi nhớ và thực hiện các bước nhảy. Giống như thể dục nhịp điệu, nhảy cũng làm tăng lượng máu lên não, từ đó thúc đẩy hoạt động não bộ.
Chơi một nhạc cụ
Hãy chọn bất cứ một loại nhạc cụ nào mà bạn muốn. Đó có thể là nhạc cụ truyền thống như đàn bầu, đàn tì bà, sáo, hay hiện đại như đàn ghi ta, đàn piano, đàn organ. Bất kể là lọa nhạc cụ gì đi chăng nữa, các nghiên cứu cũng đã chỉ ra rằng chơi một loại nhạc cụ hơn 10 năm giúp tăng khả năng ghi nhớ của não bộ. Một số nghiên cứu khác cũng cho thấy chỉ đơn thuần là nghe nhạc cũng giúp cho trí óc của chúng ta hoạt động tốt hơn.
Học một ngoại ngữ
Biết nhiều ngôn ngữ có thể giúp làm chậm quá trình sa sút trí tuệ (chậm hơn so với người chỉ nói một ngôn ngữ đến bốn năm rưỡi). Các nghiên cứu khác cũng cho thấy thành thạo nhiều ngôn ngữ sẽ giúp cho bạn có khả năng thực hiện nhiều công việc cùng một lúc và tập trung tốt hơn.
Thời điểm học ngôn ngữ lí tưởng nhất là khi bạn còn trẻ và các nhà khoa học cũng khuyến khích việc sử dụng hai ngôn ngữ trong quá trình lớn lên. Nhưng tất nhiên, học là cả một quá trình kéo dài suốt trong toàn bộ cuộc đời con người. Vậy nên, không bao giờ là quá muộn để bạn bắt đầu học một ngôn ngữ mới cả, kể cả khi bạn đang ở trong tuổi trung niên hay đã già.
Chơi cờ vua
Một trong những cách hiệu quả để luyện trí óc của bạn chính là chơi cờ vua, cờ tướng hay thậm chí là chơi bài. Điểm mấu chốt ở đây không phải là thắng hay thua mà chính là quá trình bạn phải suy nghĩ, đưa ra chiến lược phù hợp, phân tích tình hình và suy đoán ý đồ của đối phương. Việc này làm tăng khả năng nhận thức của não bộ và khiến cho trí óc của bạn thường xuyên phải hoạt động một cách tích cực.
Đọc có chất lượng
Đọc dưới bất kì hình thức nào đều tốt cho não bộ của bạn. Nhưng hãy nhớ rằng, hiệu quả của việc đọc không được tính bằng số lượng mà bằng chất lượng. Đọc ít nhưng nghiền ngẫm nhiều có thể tốt cho trí óc của bạn hơn là đọc nhiều nhưng tập trung ít. Khả năng xử lí thông tin của não bộ con người là có giới hạn. Hãy tưởng tượng não bộ giống như một cái máy tính. Bạn càng tải về nhiều thông tin thì khả năng càng cao là máy tính của bạn sẽ gặp trục trặc, chạy chậm hơn, gặp virus hay thậm chí là ngừng hoạt động. Vậy nên, thay vì đọc 20 bài báo khác nhau, bạn hãy đọc một hoặc hai bài viết thật hay và nghĩ về những vấn đề được tác giả đặt ra trong đó.
Hãy chỉ làm một việc một lúc
Trong xã hội hiện đại ngày nay, các công ti lớn, các nhà tuyển dụng đều rất đề cao khả năng thực hiện nhiều công việc cùng một lúc (trong tiếng Anh gọi là multi-task). Thế nhưng, một điều đáng ngạc nhiên là khả năng này không chứng tỏ là bạn có một bộ não khỏe như mọi người thường nghĩ. Ngược lại, chính làm nhiều việc cùng 1 lúc multi-tasking lại gây hại cho thùy trán của bạn.
Thùy trán là phần não có nhiệm vụ đưa ra các quyết định, phân tích và giải quyết vấn đề trong quá trình học hỏi của con người. Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng làm một việc một lúc sẽ giúp củng cố khả năng học hỏi, thấy hiểu và áp dụng thông tin mới vào thực tế hơn. Vậy nên, thay vì cố gắng vừa viết một báo cáo, vừa giải ô chữ, lại vừa nghe nhạc, hãy sắp xếp lại lịch làm việc và giải trí của mình một cách hợp lí hơn để có một bộ não khỏe mạnh hơn nhé!
Hãy thử đan lát
Những hoạt động buộc bạn phải sử dụng đôi tay của mình như đan len, đan móc hay làm vườn có khả năng giúp làm giảm độ căng thẳng của bạn và giữ cho não bộ bạn trẻ lâu hơn. Việc tập trung vào đôi tay sẽ làm cho não bạn phải ghi nhớ, điều khiển nhiều hơn và do vậy linh động hơn.
Một điều tra năm 2013 ở một nhóm gồm 3.500 người đan len trên khắp thế giới đã cho thấy có một sự liên hệ nhất định giữa tần suất đan len và hoạt động nhận thức: càng đan lát nhiều thì hoạt động nhận thức của con người càng tốt.
Chơi trò chơi
Các loại trò chơi, đặc biệt là những trò đòi hỏi tư duy lô gic đều có tác dụng nhất định trong việc duy trì một bộ não khỏe mạnh. Đừng nghĩ rằng chơi game là xấu – nó chỉ xấu khi bạn lạm dụng nó thôi. Còn nếu bạn biết kiểm soát bản thân thì game lại trở thành một công cụ đắc lực của bạn. Các nhà khoa học Nhật Bản đã thử nghiệm và phát triển những trò chơi game cho người già và thấy rằng hiệu quả đáng kể trong việc giảm biểu hiện quên, suy giảm trí nhớ, thậm chí cả khả năng vận động của người già.
Mỗi loại trò chơi sẽ có tác động đến hoạt động trí não của bạn khác nhau. Đơn giản nhất, bạn có thể download các ứng dụng game trên điện thoại hay máy tính. Mọi cửa hàng ứng dụng trên các thiết bị thông minh hiện giờ đều có một mục dành riêng cho các loại trò chơi phát triển trí não với những công ti như Lumosity (với app Lumosity cung cấp cho bạn những thử thách não bộ hằng ngày). Hoặc, bạn cũng có thể chọn những trò như Blendoku (một trò chơi yêu cầu người chơi sắp xếp các cột màu theo bảng màu nhất định), Loop (trò chơi yêu cầu người chơi phải xoay các hình để có một vòng nối) hay Brain it on (người chơi phải vẽ hình để thực hiện yêu cầu của từng bàn).
Sử dụng thời gian của bạn một cách hiệu quả
Đừng mất đến một tiếng để thực hiện một công việc chỉ cần mười phút. Ngược lại, bạn không nên chỉ dành 10 phút cho công việc yêu cần đến 1 tiếng. Điều này có nghĩa là, trong bất cứ một công việc gì, bạn cũng nên phân chia thời gian và sức lực của mình một cách hiệu quả để tránh lãng phí. Đặc biệt, trước khi bắt đầu, bạn phải đánh giá công việc đó để biết xem bạn cần tiêu tốn bao nhiêu năng lượng trí óc, bởi nếu lúc nào bạn cũng dành hết năng lượng vào một công việc nào đó thì nguồn lực của bạn sẽ giảm đi rất nhiều.
Viết tay
Một điều không thể bàn cãi là đánh máy nhanh hơn, đẹp hơn, gọn gàng hơn và dễ dàng chỉnh sửa hơn. Bạn có hàng ngàn phông chữ, màu chữ, kiểu chữ khác nhau để lựa chọn và tuyệt vời hơn nữa, bạn không phải lo bài viết của mình bị mờ nhòe bởi cà phê hay bị rách. Thế nhưng, viết bằng tay lại có vẻ tốt hơn cho não bộ của bạn. Tại sao thế?
Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng học sinh, sinh viên sẽ tiếp thu bài giảng tốt hơn khi họ chép bài bằng tay bởi việc đó buộc họ phải xử lí thông tin mà họ đưa vào. Viết chữ nghiêng cũng rất có lợi. Một cuộc điều tra đã cho thấy rằng những học sinh lớp 1 viết chữ nghiêng thường đọc và phát âm tốt hơn.
Thúc đẩy bản thân
Một trong những điều quan trọng nhất mà bạn cần ghi nhớ, đó là bạn phải luôn không ngừng cố gắng trong tất cả mọi việc, dù đó là tập thể dục hay làm việc. Đừng cảm thấy tự mãn khi bạn đã đạt được một điều gì đó; bạn luôn phải đẩy bản thân mình đi xa hơn nữa. Điều đó không chỉ giúp cho bạn đạt được thành công trong công việc, cuộc sống mà còn bảo vệ não bộ của bạn nữa đấy!
Chi Mai - Viện Y học ứng dụng Việt Nam - Tổng hợp từ Health
