Chanh dây (chanh leo) là loại trái cây được nhiều người ưa chuộng. Quả này khi chín có màu tím, ruột màu vàng và có vị chua nhẹ. Đây là quả của cây thuộc họ đậu; một loại dây leo có hoa đẹp có nguồn gốc từ Nam và Trung Mỹ, Tây Ấn và Úc. Có hơn 550 loài chanh dây khác nhau được thu hoạch trên khắp thế giới. Phổ biến nhất là loại chanh dây có vỏ màu tím hoặc vàng nhạt.
Ở các khu chợ Việt, chanh dây được bán rất nhiều với các mức giá khác nhau nhưng không quá đắt. Bởi vậy, chanh dây trở thành loại quả phổ biến được nhiều người tiêu thụ.
Những lợi ích dinh dưỡng của chanh dây đối với sức khỏe
Cung cấp dưỡng chất cần thiết
Giá trị dinh dưỡng của quả chanh dây vô cùng lớn nên chúng ta cần tận dụng loại quả này. Trong chanh dây có chứa rất nhiều loại vitamin như A, C, cộng thêm sắt, kali… cần thiết cho sự phát triển của cơ thể. Trong mỗi quả chanh dây còn có hàm lượng axit amin như Tyrosin, Glycin, Valin… phù hợp với những người đang bị suy nhược cơ thể.
Ngừa bệnh hô hấp
Trong trường hợp bạn mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp, chanh dây sẽ phát huy tác dụng như một loại thuốc bổ phế tự nhiên. Nước chanh dây sẽ giúp bạn giảm bớt các triệu chứng khó chịu như đờm trong cổ họng, hen suyễn, ho khan hoặc khó thở.
Nhiều nghiên cứu cũng đang tận dụng lợi ích của chanh dây như một phương thuốc trị liệu tự nhiên thay thế khi các bệnh nhân không đáp ứng với các đơn thuốc điều trị suyễn thông thường.
Tốt cho hệ tiêu hóa
Khi con người có hệ tiêu hóa hoạt động hiệu quả thì mới có sức khỏe ổn định. Nếu chúng ta nạp vào cơ thể nhiều chất dinh dưỡng nhưng hệ tiêu hóa lại có vấn đề thì chắc chắn không thể hấp thụ tốt. Không chỉ vậy, chúng ta còn dễ mắc các vấn đề về tiêu hóa như đầy hơi, khó tiêu, táo bón hay tiêu chảy.
Trong các loại thực phẩm tự nhiên, chanh dây được ưa chuộng bởi tác động tích cực đến hệ tiêu hóa. Đây là 1 trong 3 thực phẩm có hàm lượng chất xơ cao nhất, chỉ ở sau dừa và hạnh nhân. Vì thế, chúng có tác dụng cải thiện hệ tiêu hóa, nâng cao chức năng của các cơ quan và sức khỏe tổng thể.
Tốt cho bệnh nhân tiểu đường
Trong chanh leo có chứa nhiều loại đường đơn giúp tăng cường thể lực mà lại không gây hại đến đường huyết nên rất tốt cho bệnh nhân tiểu đường.
Trong chanh leo có chứa các hợp chất phytochemica, axít phenolic và flavonoid không những giúp chống lại các tế bào ung thư mà còn có tác dụng ngăn ngừa bệnh tim mạch và chống nhiễm trùng.
Tăng sức đề kháng
Khi ăn chanh dây, cơ thể chúng ta sẽ được tăng sức đề kháng. Hàm lượng vitamin C dồi dào trong chanh dây có tác dụng tiêu diệt các gốc tự do, chống oxy hóa. Vì vậy, đây là loại trái cây mà người tiêu dùng có thể tin tưởng.
Ngăn ngừa sự phát triển của tế bào ung thư
Trong chanh leo có chứa các hợp chất phytochemica, axít phenolic và flavonoid không những giúp chống lại các tế bào ung thư mà còn có tác dụng ngăn ngừa bệnh tim mạch và chống nhiễm trùng.
Giảm huyết áp
Chanh dây là loại quả chứa nhiều kali có tác dụng giữ nước, điện giải trong cơ thể. Không chỉ vậy, nó còn giúp điều hòa huyết áp, ổn định nhịp tim… Bởi vậy, chanh dây là sự lựa chọn phù hợp của các bệnh nhân cao huyết áp.
Bảo vệ tim mạch
Chanh dây rất giàu kali, một loại khoáng chất quan trọng giúp điều hòa huyết áp, làm thư giãn các mạch máu và tăng cường lưu lượng máu. Qua đó có thể làm giảm căng thẳng cho tim và cải thiện sức khỏe tim toàn diện.
Chất flavonoid và axit phenolic có trong chanh dây cũng có thể giúp kiểm soát lượng cholesterol tốt hơn: tăng cholesterol tốt và giảm cholesterol xấu gây tắc nghẽn các động mạch, làm suy yếu hoạt động của tim.
Chanh dây là một nguồn cung vitamin A dồi dào, một dưỡng chất đặc biệt có lợi giúp làm đẹp cho da. Các chất chống oxy hóa khác trong chanh dây như vitamin C, riboflavin và carotene cũng giúp tăng cường sức khỏe của da và đẩy lùi các dấu hiệu của lão hóa.
Làm đẹp da
Nhờ cung cấp lượng vitamin A dồi dào, chanh dây giúp làm đẹp da. Không chỉ vậy, chúng còn chứa các chất chống oxy hóa như riboflavin và carotene nên đẩy lùi quá trình lão hóa da, giữ lại làn da khỏe mạnh, vẻ trẻ đẹp cho phái nữ. Bởi vậy, đây được coi là loại trái cây hỗ trợ làm đẹp hiệu quả.
Giảm stress
Kali và folate trong chanh dây có thể cải thiện sức khỏe của não bộ và làm giảm tình trạng stress và lo âu. Trong đó, kali có công dụng giúp điều tiết lưu lượng máu và tăng cường nhận thức, còn folate có thể ngăn ngừa bệnh Alzheimer và suy giảm trí nhớ.
Ngoài ra, bạn cũng có thể bổ sung một số loại thực phẩm tự nhiên rất tốt cho não bộ như quả óc chó, dầu ô liu, cá mòi, bơ… kết hợp uống nhiều nước.
Giúp xương chắc khỏe
Chanh dây rất giàu nguồn khoáng chất như magie, canxi, sắt và phốt pho có thể hỗ trợ cho sức khỏe của xương. Những khoáng chất trong chanh dây, khi kết hợp cùng với các nguồn khoáng chất dồi dào khác trong rau xanh và sữa có thể giúp duy trì mật độ xương và ngăn ngừa loãng xương.
Những lưu ý khi sử dụng chanh dây
Mặc dù chanh dây nói chung là an toàn để ăn, nhưng nó có thể gây phản ứng dị ứng ở một số người. Những người bị dị ứng nhựa mủ có nguy cơ cao nhất bị phản ứng với chanh dây, bởi vì một số protein của thực vật có cấu trúc tương tự như cấu trúc của protein latex.
Ngoài ra, chanh dây có chứa một lượng nhỏ độc tố gọi là cyanogenic glycoside. Nó tập trung nhiều nhất ở một số loại vỏ quả chanh dây, cũng như cùi quả chanh dây chưa chín. Cyanogenic glycoside có thể gây ngộ độc xyanua với lượng lớn, vì vậy hãy tránh ăn nhiều trái cây chưa chín và không ăn vỏ trừ khi nó được chiết xuất và chế biến dưới dạng thực phẩm bổ sung.
Dưỡng chất của chanh leo nằm nhiều ở lớp màng nhầy bám quanh hạt còn gọi là áo hạt. Vi thế, họ thường ăn luôn cả hạt để tận dụng tối đa nguồn dưỡng chất này.
Song trong hạt chanh leo lại không có một loại dưỡng chất nào mà lại còn là vật liệu cứng khó tiêu. Khi ăn quá nhiều chanh leo sẽ khiến cho những hạt này không đào thải ra ngoài được. Trong quá trình di chuyển, nếu hạt này vô tình rơi vào túi thừa của ruột già sẽ khiến bạn bị viêm ruột thừa hoặc viêm túi thừa ruột già.
Như Quỳnh (T/h)
