Cả ông Hillel Furstenberg và Gregory Margulis đều gây chấn động giới toán học bằng cách sử dụng khéo léo các phương pháp xác suất và lý thuyết bước đi ngẫu nhiên để giải quyết các vấn đề khác nhau của lĩnh vực toán học.
Hai giáo sư toán học Hillel Furstenberg (trái) và Gregory Margulis. Ảnh: Dan Rezetti. |
Ông Hillel Furstenberg và Gregory Margulis – hai người tiên phong áp dụng các lý thuyết về xác suất, tính ngẫu nhiên và động lực học cho những lĩnh vực khác của toán học – vừa giành giải thưởng Abel 2020.
Giải thưởng Abel 2020 được xem như "Nobel Toán học" do Viện hàn lâm Khoa học Na Uy trao tặng ngày 18/3. Hai nhà toán học gốc Do thái Furstenberg và Margulis cùng chia sẻ giải thưởng trị giá 7,5 triệu krone Na Uy (hơn 700.000 USD).
Tiến sĩ Furstenberg chia sẻ "cảm thấy bất ngờ, không nghĩ sẽ nhận được giải dù quan tâm đến giải thưởng cùng những nhà toán học từng giành chiến thắng".
Coi việc được trao giải Abel 2020 là vinh dự lớn, tiến sĩ Margulis chỉ ra nhiều nhà toán học khác xứng đáng giành giải vì "bất kỳ nghiên cứu khoa học nào cũng phải xây dựng dựa trên công trình của người khác".
Ban giám khảo đánh giá hai giáo sư tiên phong áp dụng phương pháp về xác suất và động lực học trong lý thuyết nhóm, lý thuyết số và tổ hợp. Hầu hết nhà toán học ở giữa thế kỷ 20 không đào sâu nghiên cứu về toán xác suất và coi rằng lĩnh vực này xếp hàng cuối trong nhóm ngành toán học.
Tuy nhiên, hai giáo sư Furstenberg và Margulis đã chứng minh các phương pháp của xác suất có thể giải quyết được nhiều vấn đề toán học thuần túy.
Giáo sư Hans Munthe-Kaas, Chủ tịch Ủy ban Abel, nhận xét: "Công trình của Furstenberg và Margulis là minh chứng hiệu quả cho việc vượt qua ranh giới trong các lĩnh vực toán học và loại bỏ bức tường giữa toán học thuần túy và toán học ứng dụng".
Được biết giải Nobel không có lĩnh vực Toán học. Trong nhiều thập kỷ, giải thưởng danh giá nhất về Toán học là Huy chương Fields, nhưng chỉ giới hạn cho các nhà Toán học 40 tuổi hoặc trẻ hơn và được trao bốn năm một lần.
Giải Abel lần đầu được trao vào năm 2003. Đây là một giải thưởng nhằm tôn vinh những cống hiến cho lĩnh vực Toán học và đánh giá tầm ảnh hưởng của các nhà Toán học. Nhiều người gọi đây là giải thưởng "Nobel Toán học”.
Giải thưởng Abel được tài trợ bởi Chính phủ Na Uy với giá trị 834.000 USD. Giải thưởng được trao bởi Viện Hàn lâm Khoa học và Thư tín Na Uy.
Thanh Tùng (T/h)
