Đột quỵ ở người trẻ là gì?
Theo thông tin từ website Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, đột quỵ ở người trẻ là trường hợp nhóm đối tượng dưới 45 tuổi bị đột quỵ, do xuất huyết não hoặc tắc nghẽn mạch máu não. Nếu trước đây các trường hợp đột quỵ thường chỉ xảy ra ở người trung niên và người cao tuổi (trên 65 tuổi) thì hiện nay, đột quỵ đang ngày càng trẻ hóa.
Dù nguy cơ đột quỵ tăng cao khi chúng ta già đi, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc người trẻ tuổi không có nguy cơ bị đột quỵ. Bất kể ai, dù già hay trẻ, đều có thể bị đột quỵ tấn công bất cứ lúc nào.
Tình trạng đột quỵ ở người trẻ ngày càng tăng
Mỗi khi thời tiết chuyển lạnh sâu, các cơ sở y tế lại liên tiếp tiếp nhận nhiều ca đột quỵ não ở độ tuổi thanh niên, khiến nhiều người bệnh chủ quan.
Đang chơi bóng bàn, nam thanh niên đột quỵ bị nhầm trúng gió
Tước đó, theo thông tin từ Bệnh viện E (Hà Nội), tối ngày 18/12, khoa Cấp cứu bệnh viện đã tiếp nhận nam thanh niên (34 tuổi ở Bắc Từ Liên, Hà Nội) nhập viện trong tình trạng yếu nửa người trái, nói khó…
Ngay lập tức, các bác sĩ cấp cứu người bệnh, tiến hành làm các xét nghiệm, chiếu chụp cần thiết xác định người bệnh bị đột quỵ não.
Khai thác tiền sử bệnh án, người bệnh có biểu hiện yếu nửa người, nói khó khi đang chơi thể thao (bóng bàn) tại cơ quan sau giờ làm việc…
Mọi người đều nghĩ người bệnh bị trúng gió nhưng người bệnh thấy yếu nửa người, nói khó… nên đã đến cấp cứu tại Đơn vị đột quỵ và can thiệp mạch máu – Khoa Cấp cứu, Bệnh viện E.
Người bệnh được chấn đoán là tắc mạch máu não cấp đến trong “thời gian vàng” sau 25 phút kể từ khi khởi phát triệu chứng ban đầu. Người bệnh được chụp CT và được chỉ định sử dụng thuốc tiêu huyết khối tái tưới thông mạch máu não.
Nam thanh niên 27 tuổi đột quỵ sau tắm
Theo thông tin từ Bệnh viện Hữu nghị Việt Tiệp (Hải Phòng), ngày 12/1, người bệnh V.V.L (27 tuổi) nhập viện trong tình trạng thị lực mắt phải 8/10, kết quả chụp cộng hưởng từ sọ não cho thấy hình ảnh nhồi máu não mới thuỳ chẩm bên trái.
Ngay lập tức bệnh nhân được các bác sĩ điều trị bằng phương pháp tiêm thuốc tiêu sợi huyết. Sau tiêm 1 giờ, tình trạng mắt của người bệnh đã cải thiện 70%. Qua 3 ngày điều trị, mắt của người bệnh đã phục hồi hoàn toàn.
Theo bác sĩ Phùng Đức Lâm – Trưởng Khoa Đột quỵ của bệnh viện, đột quỵ là một căn bệnh rất nguy hiểm, có thể gây tử vong hoặc tàn phế suốt đời. Bệnh xảy ra khi mạch máu trong não bị tắc nghẽn hoặc vỡ khiến khả năng cung cấp oxy và dưỡng chất cho các tế bào não bị mất đi. Khi đó các tế bào này sẽ bị tổn thương hoặc chết, dẫn đến các triệu chứng như mất khả năng nói, di chuyển hoặc cảm nhận,…
"Người bệnh V.V.L với tuổi đời còn rất trẻ cùng những triệu chứng bệnh lí không rõ ràng, rất may mắn đã đến viện và được can thiệp kịp giờ vàng, tránh được những biến chứng đáng tiếc do đột quỵ gây ra", bác sĩ Lâm nói.
Đầu bếp nam nhập viện vì "đột quỵ tim cấp" khi đang nấu ăn
Theo thông tin từ Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, ngày 8/1 BS.CKII Nguyễn Đức Hưng, Phó khoa Tim mạch, bệnh viện cho biết, anh Nguyễn Văn Nam (tên nhân vật đã được thay đổi) nhập viện trong tình trạng cấp cứu trong tình trạng đau tức nghẹn ngực trái, khó thở, vã mồ hôi. Các bác sĩ khoa cấp cứu đã tiến hành đo điện tim, xét nghiệm máu… phát hiện người bệnh bị nhồi máu cơ tim cấp (đột quỵ tim).
Nhận thấy tình trạng nguy hiểm, các bác sĩ ngay lập tức khởi động báo động đỏ toàn viện. Kíp báo động đỏ bao gồm các bác sĩ chuyên khoa hồi sức, cấp cứu, tim mạch đã có mặt kịp thời triển khai điều trị cấp cứu cho người bệnh.
10 phút sau nhập viện khoa cấp cứu, người bệnh lên cơn rối loạn nhịp (rung thất), mất tri giác, phải sốc điện cấp cứu. Từ kết quả điện tim, siêu âm tim, các bác sĩ xác định anh Nam bị đột quỵ tim do tắc mạch vành nuôi tim.
Sau 30 phút đấu tranh, giành giật tính mạng người bệnh từ lưỡi hái tử thần. Các bác sĩ đã tái thông động mạch cho người bệnh, giúp anh Nam bảo toàn tính mạng. 2 ngày sau can thiệp, người bệnh khôi phục sức khỏe, trở lại nhịp sống bình thường, xuất viện và tiếp tục công việc.
Qua khai thác tiền sử bệnh lý, bác sĩ Hưng cho biết anh Nam có bệnh lý nền tăng huyết áp và thói quen hút thuốc lá. Đây đều là những yếu tố nguy cơ rất lớn gây tình trạng tắc động mạch vành dẫn tới đột quỵ tim.
Dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ
Theo thông tin từ website Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh, các dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ thường kết thúc nhanh nên nhiều người không nhận biết được hoặc chủ quan, không tin rằng đây là dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ để chủ động đi khám phòng ngừa bệnh kịp thời. Dưới đây là những dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ, bao gồm:
Méo miệng, lệch miệng, thay đổi giọng nói, nói ngọng hoặc dính chữ, khó nói. Người bệnh thậm chí không nói được những câu đơn giản nhất.
Đau hoặc nhức đầu dữ dội. Cơn đau có thể không thuyên giảm dù đã sử dụng các loại thuốc giảm đau. Tuy nhiên, cũng cần lưu ý rằng đau đầu không phải là một dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ mà ai cũng gặp phải.
Nhiều trường hợp bị đột quỵ nhưng không có triệu chứng đau đầu.
Bé trai 13 tuổi nát tay vì vật dụng hay dùng trong gia đình
Kỳ lạ: Bé gái sinh ra với 4 quả thận, cả thế giới ghi nhận 100 ca
Bị yếu liệt một bên mặt, khuôn mặt mất cân đối giữa hai bên. Quan sát thấy một bên mặt người bệnh bị chảy xệ, khi cười sẽ méo mó.
Khó cử động tay chân, yếu liệt một bên cơ thể. Dấu hiệu đột quỵ ở người trẻ thường khiến người bệnh không thể nâng hai tay qua đầu cùng lúc.
Mất thị lực, mờ mắt, hoa mắt, nhìn không rõ,… cũng là những triệu chứng đột quỵ ở người trẻ thường gặp.
Những thói quen xấu dẫn đến tình trạng đột quỵ ở người trẻ
Thói quen sử dụng đồ uống có gas lâu dài gây
Đồ uống có gas hoặc đồ uống nhiều gas sẽ chứa: nước, chất làm ngọt, hương liệu và cacbon dioxit bão hòa, nước ngọt có thể làm giảm hấp thụ canxi và khoáng chất.
Nước ngọt có gas cũng chứa một hàm lượng cafein kích thích hệ thần kinh làm tăng nguy cơ tiểu đường, xơ vữa động mạch, béo phì… là tác nhân gây đột quỵ.
Nước ngọt có gas dễ “gây nghiện” nhưng nếu uống nhiều có thể làm tăng hàm lượng đường trong máu, tăng khả năng mắc bệnh tiểu đường khiến nguy cơ đột quỵ ở người trẻ tăng cao.
Stress kéo dài và thức khuya
Stress, căng thẳng và thức khuya nhiều khiến hệ thần kinh trung ương yếu đi và tiết nhiều adrenaline ảnh hưởng tới não bộ và hệ thần kinh.
Nhiều người trẻ hiện nay có thói quen sử dụng điện thoại trước khi đi ngủ, dùng đến khuya mà không có mục đích rõ ràng khiến giấc ngủ bị ảnh hưởng, rối loạn… Nếu kéo dài có thể dẫn tới rối loạn tâm thần, thiếu máu lên não làm tăng nguy cơ đột quỵ.
Hút thuốc và nghiện bia rượu
Thuốc lá, thuốc lào, bia rượu vốn được biết là thói quen gây hại đến sức khỏe. Trong thuốc lá có nhiều chất gây ung thư, nguy hiểm nhất là nicotin ảnh hưởng rất lớn tới nhịp tim, mạch máu, não bộ…
CO trong khói thuốc có thể hấp thụ vào máu dẫn tới giảm khả năng vận chuyển khí oxy, giảm nồng độ oxy trong máu, máu đặc và có thể hình thành máu đông dẫn tới đột quỵ, nhồi máu cơ tim, tắc phổi…
Tương tự, rượu bia cũng là thói quen độc hại và dễ khiến tình trạng đột quỵ não tăng, ảnh hưởng tới gan mật, tim mạch, dạ dày…
Lười vận động, béo phì
Ăn uống thiếu khoa học, lười vận động là điều không hiếm gặp trong xã hội hiện nay. Điều này có thể khiến nhiều người trẻ bị béo phì và điều này cũng dẫn tới khả năng đột quỵ của người bệnh tăng cao so với người bình thường.
Thừa cân béo phì và lười vận động có liên quan trực tiếp tới những bệnh lý tim mạch, huyết áp, tiểu đường… cũng là những bệnh lý nguy cơ của đột quỵ.
Chế độ ăn quá nhiều dầu mỡ
Máu nhiễm mỡ, mỡ máu quá cao, gan bị nhiễm mỡ… không còn là bệnh của người trung niên mà rất nhiều người trẻ hiện nay gặp phải. Đây cũng là nguyên nhân khiến đột quỵ não hình thành. Người trẻ tuổi nếu bị nhồi máu não có thể khiến chuyển hóa mỡ máu kém và tình trạng này cũng gặp nhiều hơn đối với nữ.
Không có sự kiểm soát đái tháo đường và cao huyết áp
Nhiều người trẻ hiện nay có tiền sử đái tháo đường và cao huyết áp, tình trạng này cũng tăng trong những năm gần đây ở người trẻ và thậm chí là trẻ nhỏ.
Nguyên nhân xuất phát từ việc ăn uống thiếu lành mạnh, môi trường ô nhiễm khiến tỷ lệ bệnh gia tăng và trẻ hóa. Kiểm soát tốt hai căn bệnh này đồng nghĩa với bạn có khả năng ngăn ngừa sớm nguy cơ đột quỵ.
Thiếu quan tâm sức khỏe, không tầm soát sớm nguy cơ đột quỵ
Tình trạng dị dạng mạch máu ở não là nguyên nhân gây đột quỵ hàng đầu ở người trẻ. Khi mạch máu bị bóc tách có thể khiến chúng hẹp đi hoặc tắc mạch khiến người bệnh đột quỵ.
Biến chứng đột quỵ ở người trẻ
Biến chứng đột quỵ ở người trẻ nói riêng cũng như di chứng đột quỵ nói chung vô cùng nguy hiểm, có thể dẫn đến tử vong nếu không được cấp cứu và điều trị kịp thời. Các biến chứng có thể gặp ở người trẻ bị đột quỵ có thể kể đến như:
Co cứng chi, liệt tay, chân hoặc có thể liệt nửa người, liệt cả hai tay và hai chân
Suy giảm khả năng vận động, không thể đi lại như bình thường
Rối loạn ngôn ngữ vĩnh viễn
Gặp khó khăn khi nuốt, khó nhai, thức ăn bị trào ngược lên khi nuốt hoặc mắc nghẹn trong cổ họng
Phù não, ảnh hưởng đến dòng chảy của oxy và máu lên não
Viêm phổi gây khó thở, ho có đờm, ớn lạnh, sốt,…
Nhiễm trùng đường tiết niệu, tiểu ra máu, đau rát khi đi tiểu
Động kinh, co giật
Huyết khối tĩnh mạch sâu
Trầm cảm, lo lắng quá mức, mất hứng thú với các hoạt động thường ngày, cảm thấy bản thân vô dụng và là gánh nặng của gia đình, xã hội
Nặng nề hơn, người trẻ bị đột quỵ nếu không được cấp cứu kịp thời có thể sống đời sống thực vật vĩnh viễn, tốn nhiều chi phí điều trị và tạo áp lực cho bản thân, gia đình và xã hội. Nhiều trường hợp tử vong vì không được điều trị kịp thời
Cách phòng ngừa đột quỵ ở người trẻ
Cần làm gì để phòng ngừa đột quỵ ở người trẻ là vấn đề được nhiều người quan tâm trong bối cảnh các ca đột quỵ đang có xu hướng trẻ hóa như hiện nay. Theo thông tin từ Bệnh viện đa khoa quốc tế Thu Cúc, điều quan trọng hơn hết chính là duy trì lối sống khoa học:
Nên hạn chế thức khuya, cố gắng ngủ đủ giấc, tránh tình trạng ngủ ít, thiếu ngủ;
Nghỉ ngơi hợp lý, tránh căng thẳng kéo dài;
Xây dựng chế độ dinh dưỡng hợp lý, ăn nhiều rau củ quả và trái cây, không dùng thực phẩm nhiều dầu mỡ, cholesterol và chất béo; tránh uống rượu, bia, đồ uống có cồn, nước có gas;
Không sử dụng các chất kích thích;
Thường xuyên tập thể dục thể thao, tham gia các hoạt động thể lực, hạn chế ngồi một chỗ quá lâu;
Khám và điều trị, kiểm soát hiệu quả các bệnh lý liên quan như tăng huyết áp, bệnh tim mạch, tiểu đường…
Khám sức khỏe và tầm soát đột quỵ định kỳ giúp phòng ngừa đột quỵ ở người trẻ hiệu quả.
Nguyễn Linh(T/h)
