Theo VOV, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 vừa qua đã điều trị thành công hai bệnh nhân nữ trẻ tuổi bị đột quỵ do huyết khối xoang tĩnh mạch não. Đây là một bệnh lý nguy hiểm nhưng dễ bị bỏ sót, đặc biệt ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và có sử dụng thuốc tránh thai đường uống kéo dài.
Trường hợp thứ nhất là chị T.M. (36 tuổi, ở tỉnh Lạng Sơn). Ban đầu, bệnh khởi phát với triệu chứng đau đầu, dùng thuốc giảm đau thì đỡ và chị vẫn sinh hoạt bình thường. Tuy nhiên, hai ngày sau, chị bị đau đầu dữ dội và được chuyển lên Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trong tình trạng rối loạn ý thức, co giật toàn thể liên tục, hôn mê sâu, liệt tứ chi, giãn đồng tử. Sau khi được chụp cắt lớp vi tính sọ não, các bác sĩ chẩn đoán chị T.M. bị chảy máu não lớn do huyết khối xoang tĩnh mạch. Sau hơn nửa tháng điều trị tích cực bằng nhiều biện pháp, chị T.M. đã tỉnh táo, hiện đang tập phục hồi chức năng ngôn ngữ và vận động. Theo các bác sĩ, chị T.M. đang sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày trong thời gian kéo dài và đây có thể là nguyên nhân gây xuất hiện huyết khối trong tĩnh mạch và dẫn đến đột quỵ.
Nữ bệnh nhân đột quỵ do lạm dụng thuốc tránh thai. Ảnh: Vnexpress.
Tương tự, chị Vi Thị T. (quê ở Cao Bằng) cũng được chuyển đến Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 trong tình trạng đau đầu, liệt nửa người trái và được chẩn đoán nhồi máu não liên quan đến việc uống thuốc tránh thai kéo dài. Sau hơn 1 tuần điều trị bằng thuốc, sức khỏe của chị T. đã được cải thiện, vận động bình thường. Mừng vì vợ qua cơn nguy kịch, những ngày này, chồng chị T. luôn ở bên chăm sóc và tập phục hồi chức năng cho vợ. Đồng thời, anh cũng chia sẻ, sau lần này, anh sẽ có trách nhiệm hơn trong việc thực hiện các biện pháp tránh thai, không để vợ phải đảm nhiệm một mình.
Không riêng tại Bệnh viện Trung ương Quân đội 108, mới đây, Bệnh viện Bạch Mai cũng tiếp nhận hai bệnh nhân ngoài 30 tuổi bị đau đầu dữ dội, chẩn đoán đột quỵ, có tiền sử dùng thuốc tránh thai.
Vnexpress dẫn lời ThS.BS Nguyễn Hải Linh, Khoa Đột quỵ não, Bệnh viện 108, cho biết có nhiều nguyên nhân dẫn tới huyết khối xoang tĩnh mạch sọ, như bệnh nhân mắc bệnh lý tăng đông, bệnh lý về máu, hoặc chất lượng tiểu cầu giảm. Ngoài ra, một số nguyên nhân khác là viêm nhiễm ác tính kéo dài, đang mang thai.
"Ở những bệnh nhân này, chúng tôi đã khảo sát những nguyên nhân kia không có, nên có thể khẳng định người bệnh đột quỵ do lạm dụng thuốc tránh thai", bác sĩ nói, thêm rằng uống thuốc tránh thai kéo dài sẽ tăng nguy cơ hình thành huyết khối, dẫn tới đột quỵ não, do các hormone trong thuốc này. Do triệu chứng chủ yếu là đau đầu, nên người bệnh càng chủ quan không thăm khám.
ThS.BS Đinh Trung Hiếu, Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, cho biết thuốc tránh thai có hiệu quả và giá trị không thể phủ nhận đối với cộng đồng. Tuy nhiên, khi sử dụng thuốc tránh thai cũng tiềm ẩn tăng nguy cơ huyết khối, cần sử dụng đúng cách để tránh biến chứng.
Các bệnh viện ghi nhận một số phụ nữ sử dụng thuốc tránh thai hàng ngày kéo dài bị đột quỵ do huyết khối xoang tĩnh mạch não. Ảnh minh họa.
Một nghiên cứu từ Iran (2024), cho thấy hơn 50% phụ nữ bị huyết khối tĩnh mạch não có tiền sử sử dụng thuốc tránh thai, trong đó 70% dùng thuốc thế hệ 2. Một phân tích tổng hợp năm 2015 cũng chỉ ra rằng, nguy cơ huyết khối tĩnh mạch não ở người dùng thuốc tránh thai cao gấp 7,59 lần so với người không sử dụng.
Thành phần estrogen trong thuốc tránh thai có thể kích hoạt quá trình đông máu thông qua việc tăng nồng độ fibrinogen và prothrombin - những yếu tố thúc đẩy hình thành cục máu đông. Đồng thời, estrogen cũng làm giảm protein S, một chất ức chế đông máu tự nhiên của cơ thể. Đối với những người mang đột biến gen Factor V Leiden, nguy cơ huyết khối khi dùng thuốc tránh thai có thể tăng gấp 20-30 lần.
Phụ nữ dưới 35 tuổi, hút thuốc lá, thừa cân hoặc có tiền sử huyết khối, đột quỵ cần đặc biệt thận trọng khi sử dụng thuốc tránh thai. Nếu có ý định sử dụng thuốc tránh thai hàng tháng dài hạn, phụ nữ nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám, làm xét nghiệm cần thiết và được tư vấn cách dùng an toàn, hiệu quả. Không tự ý sử dụng hoặc kéo dài thời gian uống thuốc khi chưa có chỉ định chuyên môn.
Trong quá trình sử dụng, nếu thấy có biểu hiện bất thường như đau đầu với mức độ tăng dần, đau tăng về đêm, uống thuốc giảm đau không đỡ, đặc biệt nếu xuất hiện các cơn giật cơ bất thường hoặc ý thức không tỉnh táo thì cần đến khám ngay tại các cơ sở y tế. Trong quá trình thăm khám, chú ý cung cấp thông tin đầy đủ về loại thuốc, thời gian đã sử dụng.
Bên cạnh viên thuốc tránh thai, chị em có thể cân nhắc các biện pháp như: Đặt vòng tránh thai (IUD), cấy que tránh thai, miếng dán tránh thai, bao cao dsu hay triệt sản đối với người không còn nhu cầu sinh con.
