Rượu nếp/ Cơm rượu
Ngày 5/5 âm lịch được cho là thời điểm mà các loại ký sinh trong đường ruột ngoi lên. Người ta cho rằng có thể loại bỏ chúng bằng thức ăn, hoa quả có vị chua, chát hoặc rượu nếp. Theo quan niệm dân gian, rượu nếp được ăn ngay khi vừa ngủ dậy thì sẽ diệt sâu bọ rất hiệu nghiệm.
Vị nồng của cơm nếp hòa với men cay của rượu giúp loại bỏ những loài ký sinh gây hại. Rượu nếp thường xuất hiện trong mâm cúng Tết Đoan ngọ của người dân Hà Nội và một số vùng của miền Bắc ngày nay.
Không có rượu nếp như miền Bắc, người miền Nam đón Tết Đoan ngọ bằng cơm rượu. Cơm rượu miền Nam được vo thành viên tròn, có nước tiết ra, pha thêm đường nên có vị ngọt đúng chất miền Nam. Đặc biệt, nước cơm rượu còn có thể sử dụng để làm bánh bò cơm rượu, tạo ra hai món ăn hoàn hảo cho ngày giết sâu bọ.
Thịt vịt
Đối với người dân miền Trung, thịt vịt cũng là một món nhất định phải có trong ngày Tết Đoan ngọ. Một số người cho biết thịt vịt có tính hàn, ăn vào sẽ giúp cơ thể mát mẻ, cung cấp dinh dưỡng cho cơ thể trong những ngày thời tiết oi bức đầu tháng 5 âm lịch.
Một số khác lại cho rằng vịt bắt đầu vào mùa từ tháng 5 trở đi, những con vịt béo hơn, thịt ngon hơn và không có mùi hôi. Vậy nên, hấu hết các gia đình đều mua vịt và chế biến thành nhiều món ăn khác nhau trong dịp Tết Đoan ngọ.
Bánh ú tro (bánh gio)
Tết Đoan ngọ ở miền Trung không thế thiếu bánh ú tro (miền Bắc gọi là bánh gio). Loại bánh này được chế biến từ hai nguyên liệu chính là gạo nếp và nước tro. Mặc dù nguyên liệu dễ kiếm nhưng cách làm bánh khá cầu kỳ.
Dù vậy, bánh vẫn được nhiều người yêu thích nhờ vẻ ngoài trông như khối ngọc màu hổ phách trong vắt có thể nhìn thấu bên trong, còn hương vị nồng nồng, ăn vào có vị mát thanh khiết, rất tốt cho đường tiêu hóa.
Hoa quả đầu mùa
Các loại hoa quả được lựa chọn để giết sâu bọ thường là quả mùa hè, tươi ngon, có vị chua và thơm như mận, đào, vải, chôm chôm, xoài, dưa hấu… Nếu thiếu những loại hoa quả này thì ý nghĩa của Tết Đoan ngọ được cho là sẽ mất đi phần nào.
Đinh Kim(T/h)
