Tháng 5/1981, trong lúc đang làm việc trên cánh đồng ở thôn Đậu Mã, thuộc Hưng Bình, tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc, Cao Quân Điền bất ngờ nhìn thấy một vật gì đó sáng lấp lánh dưới lớp đất. Thay vì tò mò đào lên như nhiều người khác có thể làm, anh lại âm thầm chôn vật đó xuống đất.
Thực tế, Cao Quân Điền đã không thể cưỡng lại sức hút của vật thể lạ lấp lánh. Anh ta đào nó lên và kinh ngạc nhận ra đó là một con ngựa vàng được chế tác vô cùng tinh xảo. Choáng ngợp trước vẻ đẹp của món đồ, anh hiểu ngay đây là một cổ vật quý giá.
Anh nông dân phát hiện chú ngựa vàng ở dưới lớp bùn đất nên đoán đây là kho báu. Ảnh: Sohu
Anh ta lo món cổ vật bị người khác phát hiện và mình không bảo vệ được nó nên đã chôn nó xuống đất. Sau khi làm xong công việc đồng áng, anh đi tới bảo tàng Mậu Lăng cách đó không xa xin gặp người quản lý và thuật lại mọi chuyện đã xảy ra. Vừa nghe xong câu chuyện, các chuyên gia lập tức tổ chức một chuyến đi tới làng Đậu Mã để tận mắt nhìn thấy con ngựa vàng mà Cao Quân Điền đã tìm thấy.
Dưới sự hướng dẫn của Cao Quân Điền, các chuyên gia đã nhanh chóng tìm thấy con ngựa vàng. Cao Điền Quân có nằm mơ cũng không ngờ rằng với con ngựa đó, các nhà khảo cổ khai quật thêm được một kho báu với rất nhiều cổ vật giá trị to lớn. Từ cánh đồng của anh, các chuyên gia đã tìm thấy lăng mộ nghi ngờ là của Hán Vũ Đế hoặc một vị hoàng thân quốc thích thời nhà Hán.
Trong khu lăng mộ, các chuyên gia đã tìm thấy 4 ngôi mộ cổ có niên đại hơn 2.000 năm. Cũng trong các ngôi mộ, nhóm khảo cổ đã tìm thấy hơn 230 món cổ vật khác nhau như đồ đồng cổ, đồ sơn mài và đồ trang sức vàng, bạc, ngọc bích…
Trong đó, món đồ giá trị nhất phải kể đến cái lư hương bằng vàng được tìm thấy ở ngôi mộ đầu tiên. Cái lư hương này cao 58 cm, bao gồm 3 phần là đế, tay cầm và thân. Lư hương được chế tác mô phỏng theo hình dáng của núi Bác.
Cái gọi là núi Bác, thực ra là một tiên sơn (ngọn núi thần tiên) trong truyền thuyết cổ đại của Trung Quốc. Xung quanh nó có hai lời đồn đại: Theo một cách nói đầu tiên thì núi Bác này nằm ở khu vực núi Bác Sơn của thành phố Chuy Bác, tỉnh Sơn Đông. Theo ghi chép trong "Khảo cổ đồ" do Lữ Đại Lâm, một nhà khảo cổ học nổi tiếng thời Bắc Tống viết, núi Bác giống như một ngọn núi thần tiên trên biển.
Giả thuyết thứ hai là khi Hán Vũ Đế đi Thanh Châu, ông đã nhìn thấy những ngọn núi thần tiên trên biển và tình cờ nhìn thấy một ảo ảnh. Sau khi trở về kinh đô, ngọn núi tiên thường hiện lên trong tâm trí nhà vua, nên đã lệnh cho một người thợ khéo tay đúc một chiếc lư đồng, nắp lư mô phỏng ba ngọn núi tiên trong "Sơn Hải kinh" là Bồng Lai, Phương trượng và Doanh châu, đem ba ngọn núi này hợp làm một, thể hiện ý nghĩa về sự chứa đựng linh hồn tiên sơn. Bởi vậy mới có tên là núi Bác hay còn gọi cách khác là Bác Sơn.
Bởi vì các vị hoàng đế thời xưa đa số đều theo đuổi sự sản sinh, nên một chiếc lư hương mang hình tượng Bác Sơn như thế này gần như đã trở thành "tâm phúc" của triều đình và bát quan. Sau đó, sở thích của những người giàu có thời xưa đối với lư hương núi Bác cũng khiến cho vật liệu ngày càng trở nên đặc biệt, và nghề thủ công dần đạt đến đỉnh cao.
Lư hương bằng vàng mô phỏng núi Bác là cổ vật quý giá nhất được tìm thấy trong mộ cổ. Ảnh: Sohu
Để sở hữu một chiếc lư đồng núi Bác phi phàm như vậy. thân phận của chủ nhân ngôi mộ chắc chắn không tầm thường. Các chuyên gia dựa trên chữ "Vị Ương" khắc ở phần đế lư mà đoán rằng đây chắc chắn là bảo vật của cung Vị Ương – cung điện hoàng gia chính của triều đại nhà Hán. Tiếp đó, theo những chữ khắc trên một số đồ đồng khác được khai quật như chữ "Dương Tín gia", các chuyên gia thêm một bước khẳng định đây là chị gái của Hán Vũ Đế - Dương Tín công chúa, hay còn có tên quen thuộc là Bình Dương công chúa.
Tất nhiên, đây chỉ là suy đoán của các chuyên gia dựa trên những cổ vật văn hóa tìm thấy. Nhưng dù thế nào đi nữa, chiếc lư hương bằng đồng này có thể được coi là cổ vật tối cao cùng loại vào thời cổ đại, và việc nó được coi là bảo vật quốc gia là hoàn toàn có căn cứ.
Cuối cùng, để tuyên dương hành động chính trực, thật thà của Cao Quân Điền, cấp trên đã trao thưởng cho Đậu Mã thôn 2000 nhân dân tệ (khoảng 7 triệu đồng), trong đó 1000 nhân dân tệ được dùng để mua một chiếc ti vi màu duy nhất trong làng vào thời điểm đó, và Cao Quân Điền cũng nhận được thêm 100 nhân dân tệ (khoảng hơn 300.000 đồng).
