Những năm 1980, tại huyện Bình Lộ thuộc tỉnh Sơn Tây, Trung Quốc, một nông dân họ Dương đang đốn củi thì tình cờ khám phá ra một kho báu chứa đầy vàng trong hang động. Phát hiện này vô cùng bất ngờ bởi vào thời điểm đó, hầu hết người dân Sơn Tây, bao gồm cả gia đình ông Dương, đều đang chật vật với cuộc sống nghèo khó.
Để mưu sinh, ông Dương ngày ngày phải nai lưng làm việc đồng áng hoặc lên núi đốn củi. Dù Sơn Tây nổi tiếng là vùng đất giàu tài nguyên than đá, nhưng việc khai thác than tư nhân lại bị nghiêm cấm vì nhiều lý do. Chính vì vậy, dù có nguồn tài nguyên quý giá ngay dưới chân, người nông dân nơi đây vẫn phải phụ thuộc vào củi để sưởi ấm và nấu nướng.
Đi đốn củi, lão nông vô tình phát hiện hang động chứa vàng.
Một ngày nọ, ông Dương chuẩn bị một ấm nước, ít thức ăn và chiếc rìu quen thuộc để lên núi đốn củi. Dù trời đã mưa dầm dề nhiều ngày khiến đường núi trơn trượt, nhưng củi trong nhà đã cạn nên ông vẫn quyết tâm lên đường.
Vượt qua con đường lầy lội và dốc núi cheo leo, ông Dương vẫn hăm hở tiến về phía trước. Bất chợt, ông nhìn thấy một hang động nằm dưới chân một sườn đồi đã sụp đổ. Nhìn vào bên trong hang tối om, một ý nghĩ chợt lóe lên trong đầu ông: "Giá mà trong hang này có bảo bối thì hay biết mấy. Ta sẽ không còn phải vất vả đốn củi nữa."
Nếu ai đã từng tìm hiểu đôi chút về lịch sử huyện Bình Lộ, sẽ hiểu rằng ý nghĩ của ông Dương không hề là ngẫu nhiên. Huyện Bình Lộ có bề dày lịch sử lâu đời, là nơi tọa lạc của nhiều ngôi mộ cổ và di tích văn hóa quý giá. Mỗi khi lũ lụt đi qua, người dân trong làng thường có cơ hội tìm thấy một số cổ vật, di tích văn hóa trên núi. Những món đồ này sau đó sẽ được giao nộp cho chính quyền như một đóng góp cho đất nước và người dân cũng nhận được những phần thưởng xứng đáng.
Trong hang động, ông Dương tìm thấy hai miếng kim loại có màu vàng óng. Vui mừng khôn xiết, ông vội vã trở về nhà báo tin vui cho vợ, nhưng lại bị bà mắng cho một trận. Vợ ông không xem trọng hai miếng kim loại này, cho rằng chúng chỉ là những mảnh vụn tầm thường và chẳng có gì đáng để phấn khích. Tuy nhiên, ông Dương vẫn tin chắc rằng chúng có giá trị đặc biệt, bởi chúng vừa được khắc chữ, vừa được chôn giấu cẩn thận trong hang. Ông quyết định mang chúng về nhà để bàn bạc với con trai, xem giá trị thực sự của chúng là bao nhiêu.
Con trai ông Dương làm việc tại mỏ vàng Sóc Châu, nên anh có kiến thức khá rõ về vàng. Tối hôm đó, vừa về đến nhà, anh đã bị bố kéo ngay vào phòng. Ông Dương đưa hai miếng kim loại màu vàng cho con trai. Sau khi dùng giấy nhám đánh bóng, quan sát kỹ lưỡng rồi cho vào miệng cắn thử, anh bất ngờ thốt lên: "Bố ơi, đây là vàng thật!".
Ông Dương mừng rỡ khôn xiết và quyết định ngày hôm sau sẽ đến tiệm vàng để kiểm tra lại cho chắc chắn. Cả nhà ông phấn khởi đến mức đêm đó không ai chợp mắt được. Sáng hôm sau, họ đến một tiệm vàng gần nhà. Khi người bán hàng nhìn thấy số vàng trong tay ông Dương, ông ta tỏ vẻ kinh ngạc và hỏi: "Đây có phải là vàng thật không?".
Ông Dương nghe vậy liền bực tức đáp lại: "Trước tiên thì hãy xem kỹ rồi hãy nói." Sau khi kiểm tra cẩn thận, người bán hàng xác nhận số vàng là thật. Tuy nhiên, vì không hài lòng với thái độ nghi ngờ ban đầu của người bán hàng, gia đình ông Dương quyết định không bán nữa và rời khỏi tiệm vàng.
Số vàng có kí hiệu lạ
Sau đó, họ bàn bạc về việc xử lý số vàng và quyết định trước tiên sẽ tìm một nơi an toàn để cất giấu. Hai cha con ông Dương mượn một chiếc xe để lên núi chở số vàng trong hang về nhà. Họ đào được một trăm cân vàng và cất giấu xuống hầm.
Sáng hôm sau thức dậy, gia đình ông Dương bắt đầu trăn trở về việc làm thế nào để biến số vàng thành tiền. Cuối cùng, họ quyết định đến ngân hàng để đổi vàng. Tuy nhiên, khi đến ngân hàng, nhân viên giao dịch sau khi nhìn thấy số vàng mà gia đình ông Dương mang đến đã tỏ ra lo lắng và vội vàng gọi một cuộc điện thoại.
Một lúc sau, một cảnh sát xuất hiện tại quầy giao dịch. Khi nhìn thấy những dòng chữ cổ trên vàng, anh ta nghi ngờ gia đình ông Dương có thể là những kẻ buôn bán di tích văn hóa hoặc những kẻ trộm mộ.
Sở dĩ nhân viên ngân hàng đặc biệt cảnh giác như vậy là bởi Sóc Châu nổi tiếng với nhiều ngôi mộ cổ và di tích văn hóa phong phú. Trước đó, khi ông Dương đưa vàng ra, cô nhân viên đã nói với gia đình ông rằng: "Xin lỗi quý khách, hệ thống cân của chúng tôi đang gặp trục trặc và đang được sửa chữa. Xin quý khách vui lòng đợi một lát, chúng tôi sẽ cân vàng và đổi tiền mặt cho quý khách ngay khi có thể."
Ông Dương và con trai không hề nghi ngờ gì, chỉ kiên nhẫn chờ đợi sự cố được giải quyết. Tuy nhiên, cô nhân viên lại nhanh chóng liên lạc với cơ quan cảnh sát. Trong lúc hai cha con đang chờ đợi, bất ngờ cảnh sát ập vào và yêu cầu: "Xin mời hai người đi theo chúng tôi."
Ông Dương và con trai sững sờ và ngay lập tức hiểu rằng họ đang gặp rắc rối. Cảnh sát hỏi thẳng: "Số vàng trong tay các ông có phải là di tích văn hóa không?"
Ông Dương bàng hoàng, nhưng sau đó ông lấy lại bình tĩnh và giải thích chi tiết mọi thứ ông đã nhìn thấy trong hang cũng như cách ông vận chuyển số vàng về nhà. Cảnh sát sau đó đưa hai cha con về nhà để khám xét và toàn bộ số vàng bị tịch thu.
Kể từ khi thành lập Trung Quốc mới, nhà nước đã hỗ trợ mạnh mẽ cho việc khai quật và bảo vệ các di tích văn hóa, đồng thời trấn áp nghiêm khắc các hoạt động phi pháp và tội phạm như trộm mộ, buôn lậu.
Việc buôn bán di vật văn hóa là hành vi vi phạm pháp luật và sẽ bị trừng phạt nghiêm khắc. Do đó, việc ông lão tìm thấy số vàng mà không báo cáo, giữ làm của riêng là một hành động sai trái. Bởi vì vào thời đó, vàng là một kim loại quý giá, việc tìm thấy một lượng vàng lớn như vậy chắc chắn phải có nguồn gốc đặc biệt. Hơn nữa, số vàng này lại có nguồn gốc lịch sử, nên ông lão có nghĩa vụ phải giao nộp cho nhà nước. May mắn thay, ông không phải chịu bất kỳ hình phạt pháp lý nào.
