Chiến tranh đã đi qua nhưng những kỷ niệm với người lính ở sư đoàn 320 vẫn in đậm trong tâm trí của bà Tam. Tình yêu trao nhau trước lúc người yêu ra trận với lời hứa: “Chỉ cần anh còn sống anh sẽ về tìm em. Em hãy tin và chờ đợi anh” đã luôn thôi thúc người đàn bà đã bước qua tuổi 60 không ngừng tìm kiếm người yêu đã chết, còn sống hay đang ở một nơi nào đó…
“Chỉ cần anh còn sống sẽ quay về tìm em”
Đó là câu nói cuối cùng trong cuốn nhật ký liệt sỹ Lê Xuân Hiệp (SN 1950, quê xã Cẩm La, huyện Yên Hưng, thị xã Quảng Yên, tỉnh Quảng Ninh) gửi lại cho người yêu là bà Dương Thị Tam (SN 1949, quê Kỳ Thượng, huyện Kỳ Anh, tỉnh Hà Tĩnh) trước ngày ra đánh trận vào tháng 12/1971. Ngày đó, vùng đất làng Trung Tiến, xã Kỳ Thượng, huyện Kỳ Anh được chọn là hậu cứ của Sư đoàn 320. Cũng chính tại đây, người con gái Dương Thị Tam đem lòng yêu người lính trinh sát Lê Xuân Hiệp.
Tháng 12/1971, chàng lính Lê Xuân Hiệp phải rời hậu cứ, vào miền Nam đánh trận theo sự chỉ đạo của cấp trên. Không kịp chào người yêu, anh Hiệp chỉ kịp gửi lá thư cùng cuốn nhật ký cho bà Tam, gửi gắm tình yêu thương và niềm tin cho người yêu chờ đợi ngày trở về. Bà Tam ngày ấy như chết lặng khi đọc những dòng trong cuốn nhật ký liệt sỹ Lê Xuân Hiệp.
Bà Tam chia sẻ với phóng viên. |
Dù đã bước sang tuổi 70 nhưng kể lại cho chúng tôi nghe, bà Tam vẫn khóc nức nở. Bà nói, tình yêu của tuổi thanh xuân bà dành hết cho người chiến sỹ Lê Xuân Hiệp. Cuốn nhật ký để lại ngày nào bà cũng đưa ra đọc đến nỗi đến tận bây giờ bà vẫn thuộc lòng từng câu chữ trong cuốn nhật ký đó.
Sau ngày anh Hiệp ra chiến trận, bà Tam cũng đăng ký đi thanh niên xung phong. Tình yêu sâu sắc của anh Lê Xuân Hiệp dành cho bà khiến bà luôn có niềm tin bao giờ chiến thắng, anh Hiệp sẽ quay về tìm bà.
Đến năm 1976, sau gần 4 năm mỏi mòn chờ đợi không có tin tức gì của anh Hiệp, bà Tam đã kết hôn với ông Phan Đình Phương (SN 1953, thôn Tam Đồng, xã Cẩm Vinh, huyện Cẩm Xuyên, tỉnh Hà Tĩnh) - một người lính trở về từ chiến trận. Rồi bà lần lượt sinh ra 2 người con 1 trai, 1 gái, sống hạnh phúc bên người chồng hết mực yêu thương. Nhưng nghĩa tình nơi tuyến lửa năm ấy, vẫn luôn thôi thúc bà tìm kiếm anh Lê Xuân Hiệp.
Năm 2010, trong một lần vô tình xem chương trình đi tìm kỷ vật chiến tranh trên ti vi, bà Tam đã mạo muội xin chồng được đi tìm thông tin về anh Lê Xuân Hiệp. Ý định của bà Tam được chồng đồng ý, ủng hộ.
Tìm hài cốt người yêu
Theo đó, bà nhờ con làm 2 bức ảnh anh Lê Xuân Hiệp mà bà vẫn giữ bao lâu. Rồi bà viết 1 bức thư gửi cho Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh Quảng Ninh và sở Lao động thương binh & xã hội tỉnh Quảng Ninh. Bức thư may mắn đến tay người cháu của liệt sỹ Lê Xuân Hiệp đang làm cán bộ tư pháp tại xã Cẩm La. Nhận ra người chú trong bức ảnh, anh đã liên lạc với bà Tam. Trong cuộc điện thoại với gia đình anh Hiệp, bà Tam khóc nghẹn ngào khi biết Liệt sỹ Lê Xuân Hiệp đã hy sinh vào năm 1972 trong một trận đánh, hiện vẫn chưa tìm được hài cốt.
Bà Tam đi tìm hài cốt liệt sĩ Lê Xuân Hiệp. |
Bà cùng chồng lặn lội ra tỉnh Quảng Ninh, gặp những người thân của người yêu, trước bàn thờ liệt sỹ Lê Xuân Hiệp bà Tam khấn niệm sẽ đi tìm hài cốt anh về chôn cất. Quyết định được ông Phương đồng ý thế nhưng chưa kịp đi cùng vợ như dư định thì ông không may qua đời vì bạo bệnh. Đến tháng 8/2013, nhận được tin phần mộ của liệt sỹ Lê Xuân Hiệp đang ở nghĩa trang tại tỉnh Komtum, bà Tam cùng người cháu là Lê Đức Tuyết vào xác minh.
“Đến nghĩa trang, giữa hàng nghìn ngôi mộ liệt sỹ, như được dẫn đường chỉ lối, tôi đi 1 mạch đến trước phần mộ anh Hiệp thì dừng lại. Sau khi xác minh được đúng thông tin của anh Hiệp, tôi cùng gia đình làm lễ đón anh Hiệp về quê cha đất tổ”, bà Tam kể lại.
Bà nói, đến giờ mỗi lần nhớ đến những câu trong nhật ký của người yêu bà vẫn khóc. Người chồng bà lấy cũng như được vong linh anh Hiệp dẫn lối.
“Ngày xưa, mỗi lần viết thư cho tôi anh lại đề tên là Hồng Phương. Sau này, người tôi lấy cũng tên là Phương. Tôi luôn nghĩ, chính anh Hiệp đã đưa ông Phương đến cho tôi. Suốt quá trình chung sống với ông Phương, những bức thư, nhật ký anh Lê Xuân Hiệp viết cho tôi ông Phương đều đọc hết. Không những không ghen mà ông còn khen anh Hiệp viết thư hay và ủng hộ việc tôi đi tìm thông tin về anh Hiệp”, bà Tam nói.
“…Em hãy đừng đau khổ khi mất đi người yêu thương đó, hoặc anh có bị tàn tật em cũng đừng đau lòng. Tất nhiên trong chiến tranh không thể tránh được sự hi sinh quang vinh đó, em hãy vui và hồn nhiên trong cuộc sống, hãy coi như không còn anh nữa, anh đã vĩnh biệt em trong đời tư riêng rồi. Ba năm sau không thấy tin anh thì em hãy chắc chắn như vậy. Nếu anh được sống không mang tàn tật gì trong chiến tranh thì không khi nào anh phụ bạc em, dù xa bao nhiêu anh cũng quay lại tìm em”, bà Tam khóc nấc khi đọc một đoạn nhật ký của Liệt sỹ Lê Xuân Hiệp mà bà đã thuộc lòng 50 năm qua…
| Mỗi dịp 27/7, 30/4, bà Phương lại khăn gói ra Quảng Ninh để thắp cho Liệt sỹ Lê Xuân Hiệp 1 nén hương. Gia đình bà cùng gia đình thân nhân Liệt sỹ Lê Xuân Hiệp cũng kết nghĩa anh em với nhau. Đối với bà, mối tình với người lính trinh sát Lê Xuân Hiệp là những ký ức đẹp đẽ nhất bà có trong cuộc đời. |
Ngân Hà
Bài đăng trên ấn phẩm tạp chí in Đời sống & Pháp luật số 68
