Trường hợp nghỉ hưu trước tuổi không bị trừ tỉ lệ hưởng lương hưu
Bạn đọc hỏi: Tôi sinh ngày 2/5/1970, đang lái xe bồn. Tôi chấm dứt hợp đồng lao động với công ty vào tháng 7/2020. Tháng 6/2020, tôi có giám định mất sức lao động mức 61%. Cơ quan BHXH chốt sổ vào cuối tháng 12/2020. Xin hỏi năm nào tôi được nghỉ hưu và mức lương hưu được bao nhiêu, có bị trừ phần trăm không?
BHXH Việt Nam cho biết, theo Điều 169, Khoản 1 Điều 219 Bộ luật Lao động năm 2019 và Nghị định số 135/2020/NĐ-CP ngày 18/11/2020 của Chính phủ, hưởng lương hưu kể từ ngày 1/1/2021 tuổi nghỉ hưu đối với người lao động làm việc trong điều kiện bình thường sẽ được điều chỉnh theo lộ trình mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028 và cứ mỗi năm tăng thêm 04 tháng đối với lao động nữ cho đến đủ 60 tuổi vào năm 2035; cụ thể như sau
a) Tuổi nghỉ hưu của người lao động có đủ 20 năm đóng BHXH trong điều kiện lao động bình thường: Là đủ 60 tuổi 03 tháng đối với lao động nam và đủ 55 tuổi 04 tháng đối với lao động nữ; sau đó, cứ mỗi năm tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam cho đến khi đủ 62 tuổi vào năm 2028 và cứ mỗi năm tăng thêm 04 tháng đối với lao động nữ cho đến đủ 60 tuổi vào năm 2035.
Trường hợp nào nghỉ hưu trước tuổi không bị trừ tỉ lệ hưởng lương hưu chính là một trong những điều mà người lao động đang quan tâm.
b) Người lao động có thể nghỉ hưu thấp hơn không quá 05 tuổi so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường tại thời điểm nghỉ hưu nếu có đủ 20 năm đóng Bảo hiểm xã hội và thuộc một trong các trường hợp dưới đây:
- Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm nghề, công việc nặng nhọc độc hại nguy hiểm (NNĐHNH) hoặc đặc biệt NNĐHNH thuộc danh mục do bộ Lao động - Thương binh và Xã hội ban hành;
- Người lao động có từ đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01/01/2021);
- Người lao động có tổng thời gian làm nghề, công việc NNĐHNH hoặc đặc biệt NNĐHNH và thời gian làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn (bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01/01/2021) từ đủ 15 năm trở lên.
- Người lao động bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên;
c) Người lao động có thể nghỉ hưu thấp hơn tối đa 10 tuổi so với tuổi nghỉ hưu trong điều kiện lao động bình thường tại thời điểm nghỉ hưu, nếu có đủ một trong các điều kiện sau:
- Trong 20 năm đóng BHXH có đủ 15 năm làm công việc khai thác than trong hầm lò.
- Có đủ 20 năm đóng BHXH và bị suy giảm khả năng lao động từ 81% trở lên.
d) Người lao động có 20 năm đóng BHXH mà bị nhiễm HIV/AIDS do tai nạn rủi ro nghề nghiệp hoặc bị suy giảm khả năng lao động từ 61% trở lên và có đủ 15 năm làm nghề hoặc công việc đặc biệt NNĐHNH thuộc danh mục do bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, bộ Y tế ban hành thì không quy định giới hạn về tuổi.
Như vậy, việc xác định điều kiện hưởng chế độ hưu trí phụ thuộc vào nhiều yếu tố như: Tuổi đời, giới tính, thời gian đóng BHXH, chức danh nghề, công việc của cả quá trình làm việc được ghi nhận trên sổ BHXH, tình trạng sức khỏe, địa bàn làm việc.
Việc trừ tỉ lệ % do nghỉ hưu trước tuổi được quy định tại Khoản 3 Điều 56 Luật BHXH, theo đó, cứ mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi quy định thì giảm 2%.
Hưởng BHXH một lần khi nghỉ hưu trước tuổi theo tinh giản biên chế
Bạn đọc hỏi: Tôi sinh ngày 3/5/1968, đóng bảo hiểm xã hội (BHXH) từ tháng 12/1995, ngạch thủ quỹ, tổng thời gian đóng BHXH là 25 năm 4 tháng, thời gian chưa hưởng bảo hiểm thất nghiệp là 12 năm 4 tháng. Tháng 4/2021, tôi bị ốm nên muốn xin nghỉ hưu trước tuổi theo diện tinh giản biên chế, hưởng chế độ BHXH một lần. Vậy tôi cần điều kiện gì?
BHXH Việt Nam đã giải đáp vấn đề này đến bạn đọc: Tại Khoản 1 Điều 60 Luật BHXH năm 2014, Khoản 1 Điều 1 Nghị quyết số 93/2015/QH13 ngày 22.6.2015 của Quốc hội và Điều 4 Thông tư số 56/2017/TT-BYT ngày 29.12.2017 của bộ Y tế quy định điều kiện hưởng BHXH một lần như sau:
a) Đủ tuổi hưởng lương hưu theo quy định tại các Khoản 1, 2 và 4 Điều 54 của Luật BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH hoặc theo quy định tại Khoản 3 Điều 54 của Luật BHXH mà chưa đủ 15 năm đóng BHXH và không tiếp tục tham gia BHXH tự nguyện (điều kiện về tuổi hưởng lương hưu từ năm 2021 được sửa đổi bổ sung tại Điều 219 Bộ luật Lao động);
Nhiều người cũng đang quan tâm đến điều kiện để hưởng BHXH một lần.
b) Người tham gia BHXH bắt buộc sau một năm nghỉ việc hoặc người tham gia BHXH tự nguyện sau một năm không tiếp tục đóng BHXH mà chưa đủ 20 năm đóng BHXH và không tiếp tục đóng BHXH;
c) Ra nước ngoài để định cư;
d) Người đang bị mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như ung thư, bại liệt, xơ gan cổ chướng, phong, lao nặng, nhiễm HIV đã chuyển sang giai đoạn AIDS; những bệnh khác có mức suy giảm khả năng lao động hoặc mức độ khuyết tật từ 81% trở lên và không tự kiểm soát hoặc không tự thực hiện được các hoạt động đi lại, mặc quần áo, vệ sinh cá nhân và những việc khác phục vụ nhu cầu sinh hoạt cá nhân hằng ngày mà cần có người theo dõi, trợ giúp, chăm sóc hoàn toàn.
Căn cứ quy định nêu trên, trường hợp của bạn đọc có tổng thời gian đóng BHXH bắt buộc là 25 năm 4 tháng nếu thuộc trường hợp tại Điểm c hoặc d nêu trên thì bạn được giải quyết hưởng BHXH một lần. Nếu bạn thuộc trường hợp tại Điểm a hoặc b nêu trên thì bạn không được giải quyết hưởng BHXH một lần.
Việc xem xét để người lao động nghỉ việc theo chính sách tinh giản biên chế thuộc thẩm quyền của cơ quan quản lý người lao động. Đề nghị bạn liên hệ với cơ quan quản lý nơi làm việc để được hướng dẫn.
Hồ sơ, thủ tục hưởng chế độ nghỉ hưu trước tuổi
Căn cứ Điều 6 Quyết định số 166/QĐ-BHXH năm 2019, để nghỉ hưu trước tuổi khi đủ điều kiện, người lao động cần chuẩn bị đầy đủ những giấy tờ sau:
Trường hợp đang tham gia bảo hiểm xã hội (BHXH) bắt buộc tại doanh nghiệp: Sổ BHXH; Quyết định nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí hoặc Quyết định nghỉ việc hưởng chế độ hưu trí hoặc văn bản chấm dứt hợp đồng lao động hưởng chế độ hưu trí; bản chính Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng giám định y khoa.
Trường hợp đang bảo lưu thời gian đóng BHXH: Sổ BHXH; đơn đề nghị theo Mẫu số 14-HSB; bản chính Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng giám định y khoa; hóa đơn, chứng từ thu phí giám định kèm theo bảng kê các nội dung giám định của cơ sở thực hiện giám định y khoa (trường hợp thanh toán phí giám định y khoa).
Trường hợp có quyết định hoặc giấy chứng nhận chờ đủ điều kiện để hưởng lương: Bản chính Quyết định hoặc bản chính Giấy chứng nhận chờ đủ điều kiện về tuổi đời để hưởng lương hưu; trường hợp bị mất giấy tờ trên thì có thêm bản chính Đơn đề nghị (Mẫu số 14-HSB) nêu rõ lý do bị mất;
Bản chính Biên bản giám định mức suy giảm khả năng lao động của Hội đồng giám định y khoa; hóa đơn, chứng từ thu phí giám định kèm theo bảng kê các nội dung giám định của cơ sở thực hiện giám định y khoa (trường hợp thanh toán phí giám định y khoa).
Căn cứ Quyết định số 166/QĐ-BHXH năm 2019, việc đề nghị hưởng lương hưu của người lao động sẽ được chính người đó hoặc người sử dụng lao động thực hiện. Các bước cụ thể như sau:
Bước 1: Chuẩn bị đầy đủ hồ sơ theo quy định.
Bước 2: Nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH.
Đối với người lao động đang đóng BHXH: Người sử dụng lao động nộp hồ sơ cho cơ quan BHXH cấp huyện nơi đang đóng BHXH .
Các trường hợp khác cần nộp cho cơ quan BHXH cấp huyện hoặc BHXH tỉnh nơi cư trú.
Thời hạn nộp trong 30 ngày tính đến thời điểm người lao động được hưởng lương hưu.
Bước 3: Nhận lương hưu. Thời gian giải quyết là tối đa 12 ngày làm việc kể từ ngày cơ quan BHXH nhận đủ hồ sơ theo quy định.
Người lao động nhận hồ sơ giải quyết từ doanh nghiệp hoặc trực tiếp tại cơ quan BHXH hoặc thông qua bưu điện.
Lương hưu được chi trả theo một trong các cách sau: Thông qua tài khoản cá nhân; qua dịch vụ bưu chính công ích; thông qua người được ủy quyền hợp pháp.
Thu Hà
