Đậu xanh là một trong những loại ngũ cốc phổ không còn xa lạ đối với người Việt. Đậu xanh có vị ngọt, tanh, tính hàn, không độc,có thể giải được trăm thứ độc, thanh nhiệt mát gan, làm sáng mắt, hạ huyết áp, đẹp da...
Các nghiên cứu khoa học ngày càng đưa ra nhiều kết quả cho thấy tác dụng tích cực của đậu xanh đối với sức khỏe con người. Do đó, ngày nay đậu xanh được mệnh danh là “Thực phẩm của tương lai”.
Đậu xanh có nguồn gốc từ các nước nhiệt đới đến nay vẫn chưa rõ địa chỉ cụ thể. Cây thuộc loại cây thảo mọc đứng, cao cỡ 50cm. Quả đậu hình trụ, mảnh, có lông, trong chứa nhiều hạt hình trụ ngắn, gần hình cầu, màu xanh, ruột màu vàng, có mầm ở giữa.
Hạt đậu xanh có kích thước nhỏ, đường kính khoảng 2 - 2,5mm. Ở Việt Nam, đậu xanh là loại đậu thường được sử dụng để làm các món ăn như xôi, chè, bánh chưng, bánh khọt, bánh đậu xanh, bánh ngọt, hoặc được ủ cho lên mầm để làm thức ăn như giá đỗ.
Theo đông y, hạt đậu xanh có màu xanh, vị ngọt, hơi lạnh, tính mát; có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, trừ phiền nhiệt, bớt đau sưng, ích khí lực, điều hoà ngũ tạng, nấu ăn bổ mát và trừ được các bệnh nhiệt. Hạt đậu xanh tốt cho sức khỏe tim mạch, tốt cho dạ dày, có tác dụng lợi tiểu... Nhờ những công dụng đó, đậu xanh được người dân chế biến thành các món ăn, hay tinh bột để phòng tránh bệnh tật.
Đậu xanh có thành phần dinh dưỡng cao, hạt chứa nước 14%; protid 23,4%, lipid 2,4%, glucid 53,10%, cellulose 4,7%. Còn có các nguyên tố vi lượng Ca, P, Fe và các vitamin (tiền sinh tố A, B1, B2, PP, C). Còn có phosphatidyl choline, phosphatidylethanolamine, phosphtidylinositol, phosphatidylserine; phosphatidicacid.
Thanh nhiệt, giải độc
Với đặc điểm vị ngọt, tính mát nên món chè đậu xanh được xem như một món ăn vặt khá phổ biến trong mùa hè để giải nhiệt và thanh lọc, làm mát cơ thể bằng cách nấu nước uống với 3 loại đỗ xanh, đỗ đen và đỗ đỏ (lượng bằng nhau). Hạt đỗ xanh nấu với gạo nếp thành cháo, thêm đường, ăn hằng ngày chữa háo nhiệt, cồn cào, đái dắt, nôn ọe khi có thai.
Đặc biệt, đậu xanh trong bánh chưng có tác dụng nhuận tràng, kháng khuẩn, hạn chế ngộ độc...là món ăn rất thích hợp cho người suy nhược, người già, trẻ em khó lên cân.
Không những thế đậu xanh còn có tác dụng giải độc rất tốt, hàm lượng chất dinh dưỡng cao hơn gấp 3 lần so với các loại ngũ cốc khác, hàm lượng protein và chất béo cần thiết cho cơ thể cao nên đậu xanh giúp phục hồi sức khỏe cho người mới ốm dậy nhanh chóng.
Đậu xanh có tác dụng cho thanh quản
Theo Đông y, đậu xanh chính là cứu tinh dành cho những người thường xuyên phải làm việc bằng giọng nói như giáo viên, diễn giả, ca sĩ, phát thanh viên, biên tập viên. Điều này là do, đậu xanh có vị ngọt, mát, có giải nhiệt nên làm dịu thanh quản hiệu quả. Ngoài ra, trong giá đậu xanh cung cấp vitamine C và E có khả năng chữa khàn tiếng cực kì tốt.
Giúp xương chắc khỏe
Đây là một trong những công dụng của đậu xanh phải nói đến. Nếu thường xuyên bị mỏi cơ hoặc đau nhức xương khớp thì bạn nên ăn các món ăn từ đậu xanh vì thành phần vitamin C và các chất chống oxy hóa trong đậu xanh sẽ ngăn cản quá trình lão hóa và giúp làm trẻ lại các dịch nhờn trong các khớp xương, tái tạo các tế bào cơ, kết hợp với vitamin K và B sẽ tăng cường sức khỏe xương và hỗ trợ ngăn chặn các bệnh viêm nhiễm và loãng xương.
Ngừa ung thư cực tốt
Vỏ đậu xanh có chứa nhiều hoạt chất thuộc nhóm flavonoid, có tác dụng ức chế sự tăng trưởng của các tế bào ung thư đặc biệt là làm giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư vú và tuyến tiền liệt.
Đậu xanh chứa hàm lượng cao chất chống ôxy hóa coumestrol – một loại polyphenol giúp bảo vệ sức khỏe. Ngoài ra, các hợp chất phytonutrient chứa trong đậu xanh còn có tác dụng phòng tránh ung thư dạ dày.
Nếu bạn ăn một chén cháo đậu xanh nấu chín mỗi ngày giúp bạn tăng cường hệ miễn dịch, hạ thấp 20% lượng cholesterol trong 3 tuần, nguy cơ mắc bệnh tim mạch và huyết áp giảm 40%. Chất xơ trong đậu xanh còn có khả năng loại bỏ các độc tố trong cơ thể, do đó giúp ngăn ngừa chứng ung thư ruột kết.
Giảm cân hiệu quả
Đậu xanh được đánh giá là một thực phẩm vàng dành cho người tiểu đường và muốn giảm cân. Đậu xanh là nguồn cung cấp chất xơ hòa tan. Chất này đi qua đường tiêu hóa, lấy đi những chất béo thừa và loại bỏ khỏi cơ thể trước khi hấp thụ, nhất là cholesterol.
Do đó, đậu xanh giúp người béo kiềm chế sự thèm ăn và giảm lượng chất béo nguy hiểm cho cơ thể. Một chế độ dinh dưỡng và khẩu phần ăn hợp lý kết hợp với đậu xanh sẽ giúp các chị em phụ nữ lấy lại được vóc dáng thon thả và cân đối nhanh chóng. Đồng thời đậu xanh giúp ổn định lượng đường trong máu sau bữa ăn nên rất tốt cho người bệnh tiểu đường.
Ngăn ngừa lão hóa da
Theo một nghiên cứu của các chuyên gia tại Mỹ cho thấy, đậu xanh có chứa nhiều hợp chất anthocyanins – một chất chống oxy hóa gấp 10 lần có trong trái nho, dâu tây, quả mâm xôi. Chất anthocyanins chính là cừu thù của sắc tố melanin – nguyên nhân gây đen và sạm da, dó đó bạn sẽ có một làn da trắng sáng nhờ đậu xanh.
Đậu xanh giúp làm sạch lỗ chân lông và trị mụn đầu đen rất hiệu quả. Đồng thời khi kết hợp sử dụng bột đậu xanh với bột nghệ và sữa tươi, hiệu quả của nó tăng gấp bội, da sẽ săn chắc đồng thời đẩy nhanh quá trình tái tạo da ngăn ngừa lão hóa da, chạy xệ.
Chỉ với những tác dụng của đậu xanh nêu trên thôi thì cũng đủ chứng minh rằng đậu xanh không thể thiếu trong cuộc sống của chúng ta. Sử dụng đậu xanh hằng ngày để nâng cao sức khỏe, làm đẹp cho chính bạn và những người xung quanh.
Nguyễn Hà(T/h)
