Một người đàn ông họ Tôn, ngoài 60 tuổi, sống tại Chiết Giang, Trung Quốc, có sở thích đặc biệt với bánh trung thu, đặc biệt là bánh nhân thập cẩm truyền thống. Tuy nhiên, loại bánh này chỉ xuất hiện vào dịp trung thu và có hạn sử dụng ngắn, khiến ông nhiều lần tiếc nuối vì không được thưởng thức thường xuyên.
Vài ngày trước, một người họ hàng xa đi công tác đến một nơi nổi tiếng về bánh trung thu thủ công đã tặng ông hai hộp làm quà. Không đợi đến ngày trung thu, ngay sau bữa cơm tối hôm đó, ông Tôn đã ăn liền 4 chiếc bánh trung thu nhân thập cẩm loại 50g.
Tuy nhiên, vào nửa đêm, ông bất ngờ bị đau bụng dữ dội, cơ thể suy kiệt và liên tục nôn mửa. Người nhà phát hiện và nhanh chóng đưa ông tới Khoa Cấp cứu của Bệnh viện Nhân dân số 2 Dư Hàng, Chiết Giang.
Bác sĩ Chen Hanguang của bệnh viện chia sẻ: “Kết quả chụp CT khẩn cấp cho thấy bệnh nhân bị viêm tụy cấp, có dịch tiết quanh tụy và sỏi túi mật. Tình trạng này rất nguy hiểm, có thể dẫn đến giảm thể tích tuần hoàn máu và nguy cơ hoại tử mô tụy.” Sau khi phẫu thuật kịp thời, ông Tôn qua khỏi cơn nguy kịch và được chuyển sang phòng chăm sóc thường sau hai ngày nằm trong phòng hồi sức tích cực.
Câu hỏi đầu tiên của ông Tôn với bác sĩ là lý do tại sao mình lại bị viêm tụy cấp, vì ông không ngờ chỉ 4 chiếc bánh trung thu nhỏ lại có thể khiến mình rơi vào tình trạng nguy hiểm như vậy.
Bác sĩ Chen giải thích rằng ông Tôn vốn có tiền sử sỏi mật, viêm túi mật, và từng gặp vấn đề với mỡ máu cao. Trong khi đó, bánh trung thu chứa nhiều calo, đường và chất béo bão hòa, nhưng lại ít chất xơ. Việc ăn nhiều bánh trung thu cùng lúc có thể kích thích tuyến tụy tiết quá nhiều dịch, dẫn đến phù tụy và viêm tụy cấp.
Ngoài ra, ăn nhiều bánh trung thu còn có thể làm tăng mỡ máu và đường huyết, góp phần gia tăng nguy cơ viêm tụy cấp, đặc biệt đối với những người mắc bệnh tuyến tụy hoặc rối loạn chuyển hóa như ông Tôn.
Bác sĩ Chen cũng nhấn mạnh rằng mỗi năm, Bệnh viện Nhân dân số 2 Dư Hàng tiếp nhận hàng trăm ca cấp cứu do viêm tụy, và số ca này tăng đáng kể vào các dịp lễ. Nguyên nhân chủ yếu là do thói quen ăn uống không lành mạnh, bao gồm ăn quá nhiều, dung nạp lượng lớn chất béo và uống nhiều rượu bia.
Thời điểm trước, trong và sau Tết trung thu là giai đoạn cần đặc biệt cẩn trọng với các bệnh về tuyến tụy, đặc biệt là viêm tụy, vì tiệc tùng, bia rượu và bánh trung thu có thể gây kích thích tụy quá mức và dẫn đến nhiều bệnh lý khác.
Bác sĩ cũng khuyến cáo rằng ngay cả những người khỏe mạnh cũng không nên ăn quá nhiều bánh trung thu, đặc biệt là ăn liên tục trong thời gian ngắn. Những người mắc các bệnh lý sau cần cẩn trọng hơn khi thưởng thức loại bánh này:
Người mắc bệnh tiểu đường
Với người bị tiểu đường, điều quan trọng hơn cả là thực đơn ăn uống kiểm soát lượng đường trong máu. Đường và chất béo trong bánh trung thu rất cao, khi ăn quá nhiều bánh trung thu, lượng đường trong máu sẽ tăng, lượng chất béo hấp thu vào cơ thể cũng quá nhiều.
Nếu không muốn bỏ lỡ chiếc bánh cùng gia đình trong dịp lễ, người bệnh nên giảm lượng tinh bột và dầu ăn trong các bữa ăn còn lại trong ngày để cân bằng chế độ dinh dưỡng.
Người thừa cân hoặc béo phì
Bánh Trung thu có hàm lượng calo cao, đặc biệt là các loại bánh nướng hoặc bánh dẻo truyền thống với nhân đậu xanh, trứng muối, thịt mỡ. Đối với những người đang cố gắng kiểm soát cân nặng, ăn bánh trung thu có thể dẫn đến tăng cân, gây khó khăn trong việc duy trì chế độ ăn kiêng. Họ nên hạn chế ăn hoặc chọn các loại bánh Trung thu ít calo, như bánh Trung thu làm từ bột ngũ cốc hoặc bánh Trung thu nhân trái cây không đường.
Người bị sỏi mật, túi mật
Người mắc sỏi mật, túi mật khi ăn quá nhiều bánh trung thu có thể dẫn tới viêm tụy cấp tính, có thể dẫn tới tử vong trong thời gian ngắn. Vì vậy, nếu không cần thiết, người mắc bệnh này cần cố gắng không ăn bánh Trung thu.
Người bị bệnh tim mạch
Những người mắc bệnh tim mạch nên cẩn trọng với bánh trung thu vì loại bánh này thường chứa nhiều chất béo bão hòa và cholesterol, đặc biệt là các loại bánh có nhân trứng muối hoặc thịt mỡ. Ăn quá nhiều bánh trung thu có thể tăng nguy cơ tăng huyết áp và gây tổn hại đến hệ tim mạch. Thay vào đó, họ nên chọn các loại bánh trung thu nhân hạt hoặc nhân trái cây khô để giảm thiểu nguy cơ.
Người cao tuổi
Người cao tuổi thường có hệ tiêu hóa yếu và dễ mắc các bệnh lý liên quan đến huyết áp, tim mạch, và tiểu đường. Việc tiêu thụ bánh Trung thu, với lượng đường và chất béo cao, có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe của họ. Nếu muốn thưởng thức hương vị truyền thống, người cao tuổi nên chọn các loại bánh Trung thu ít đường, ít béo và ăn kèm với trà xanh để hỗ trợ tiêu hóa.
Người có vấn đề về tiêu hóa
Bánh Trung thu, đặc biệt là các loại bánh truyền thống, có thể khó tiêu hóa đối với một số người, nhất là những người có hệ tiêu hóa yếu hoặc đang gặp các vấn đề về dạ dày. Nhân bánh Trung thu thường chứa nhiều dầu mỡ, đường và chất béo, có thể gây ra cảm giác đầy hơi, khó tiêu hoặc thậm chí là rối loạn tiêu hóa. Đối với những người này, tốt nhất là nên tránh ăn bánh Trung thu hoặc chỉ ăn một lượng nhỏ để tránh tình trạng khó chịu.