Thông tin với PV ĐS&PL, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) cho biết, mặc dù chịu sự tác động không nhỏ do ảnh hưởng của tình hình địa chính trị, dịch bệnh Covid-19 diễn biến phức tạp, đứt gãy chuỗi cung ứng, giá nhiên liệu tăng cao. Tuy nhiên hoạt động vận tải tiếp tục từng bước được quản lý chặt chẽ, hiệu quả trên tất cả các lĩnh vực, cơ bản đáp ứng tốt nhu cầu vận tải trong và ngoài nước.
Bộ GTVT đã kịp thời chỉ đạo triển khai ngay giải pháp giảm chi phí vận tải, chi phí sản xuất kinh doanh để hỗ trợ doanh nghiệp vận tải trước tình trạng giá nhiên liệu tăng cao; yêu cầu các hãng hàng không xử lý chậm, hủy chuyến và nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ hành khách; chấn chỉnh các sai phạm trong hoạt động vận tải đường bộ; phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý tình trạng xe quá tải trọng tại một số địa phương.
Cụ thể, năm 2022, sản lượng các loại hình vận tải đều “phục hồi, phát triển” vượt bậc, chất lượng phương tiện, chất lượng phục vụ, việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, cung cấp dịch vụ được đẩy mạnh, đáp ứng tốt nhu cầu đi lại của người dân, tiết kiệm chi phí xã hội. Sản lượng vận tải hàng hóa 12 tháng đạt 2.009 triệu tấn, tăng 23,7% so với cùng kỳ; luân chuyển hàng hóa 12 tháng ước đạt 441,3 tỷ tấn.km, tăng 29,4% so với cùng kỳ năm 2021. Vận chuyển hành khách 12 tháng đạt 3.664 triệu lượt khách, tăng 52,8% so với cùng kỳ năm 2021; luân chuyển hành khách 12 tháng đạt 171,8 tỷ HK.km tăng 78,3% so với cùng kỳ.
Thống kê của Bộ GTVT cũng cho thấy, sản lượng vận tải 5 tháng đầu năm 2023 tăng trưởng mạnh mẽ so với cùng kỳ. Theo đó, vận tải hàng hoá tháng 5/2023 ước đạt 193 triệu tấn, tăng 20,7% so với cùng kỳ năm 2022, lũy kế 5 tháng ước đạt 931 triệu tấn, tăng 18% so với cùng kỳ năm 2022.
Luân chuyển hàng hóa tháng 5 ước đạt 40 tỷ tấn.km, tăng 15,8% so với cùng kỳ năm 2022, lũy kế 5 tháng ước đạt 195 tỷ tấn.km, tăng 17,9% so với cùng kỳ năm 2022.
Vận chuyển hành khách tháng 5/2023 ước đạt 378 triệu lượt khách, tăng 13,6% so với cùng kỳ năm 2022, lũy kế 5 tháng ước đạt 1.856 triệu lượt khách, tăng 21,2% so với cùng kỳ năm 2022. Luân chuyển hành khách tháng 5 ước đạt 20,1 triệu hành khách.km tăng 21,8% so với cùng kỳ năm 2022, lũy kế 5 tháng ước đạt 99,5 tỷ hành khách.km tăng 41,9% so với cùng kỳ năm 2022.
Trong đó, hàng không tăng trưởng 37,1%, đường biển tăng trưởng 66,8%, đường sắt tăng trưởng 98,1%, đường bộ tăng trưởng 19,3%, đường thủy tăng trưởng 41,7%.
Để đạt kết quả này, Bộ GTVT đã kịp thời chỉ đạo triển khai nhiều giải pháp giảm chi phí vận tải, chi phí sản xuất kinh doanh để hỗ trợ doanh nghiệp vận tải trước tình trạng giá nhiên liệu tăng cao.
Yêu cầu các hãng hàng không xử lý chậm, hủy chuyến và nâng cao chất lượng dịch vụ phục vụ hành khách; chấn chỉnh các sai phạm trong hoạt động vận tải đường bộ; phối hợp với các cơ quan chức năng kiểm tra, xử lý tình trạng xe quá tải trọng tại một số địa phương trong bối cảnh hoạt động vận tải chịu ảnh hưởng không nhỏ của tình hình dịch bệnh Covid-19, đứt gãy chuỗi cung ứng, giá nhiên liệu tăng cao.
Bộ GTVT nhìn nhận, thời gian qua, công tác quản lý hoạt động vận tải đã cơ bản hoàn thiện hệ thống thể chế, chính sách quản lý nhà nước về dịch vụ vận tải và logistics; tạo lập được môi trường kinh doanh thuận lợi, minh bạch, thúc đẩy sự phát triển các đơn vị kinh doanh, hình thành thị trường vận tải có tính xã hội hóa, tính cạnh tranh cao, bình đẳng và lành mạnh; khuyến khích đầu tư phát triển vận tải trong nước, vận tải quốc tế.
Phát triển thị trường vận tải trên cơ sở phát huy lợi thế của từng phương thức vận tải; cơ cấu thị phần vận tải có bước chuyển dịch theo hướng tích cực, từng bước giảm áp lực cho vận tải đường bộ; vận tải đường sắt từng bước thay đổi mô hình, đã thiết lập 1 ga liên vận quốc tế tại Ga Kép tỉnh Bắc Giang, mở ra một cửa khẩu quốc tế trong nội địa.
Trong khi đó, vận tải biển cơ bản đáp ứng kịp thời nhu cầu của nền kinh tế, chất lượng dịch vụ cảng biển được cải thiện rõ rệt, năng suất xếp dỡ tăng nhanh. Vận tải thủy nội địa đã tạo được một số khâu đột phá như đã đưa vào hoạt động các tuyến vận tải ven biển làm giảm áp lực đáng kể cho vận tải đường bộ hành lang Bắc Nam; vận chuyển container đến các cảng biển ở khu vực phía Nam, một số cảng biển phía Bắc.., vận tải container kết nối giữa Campuchia và Việt Nam tăng trưởng mạnh.
Về vận tải hàng không đã có những bước phát triển về cả quy mô và chất lượng dịch vụ; thị phần vận tải hàng hóa khối lượng lớn tăng đều qua các năm; dịch vụ logistics đã có những bước phát triển ấn tượng cả về chất lượng và quy mô; tốc độ tăng trưởng vận tải, logistics bình quân hàng năm luôn tăng cao hơn tốc độ tăng trưởng GDP.
Ngoài ra, năng lực vận tải hành khách công cộng cũng từng bước được nâng cao; đã đưa vào vận hành tuyến đường sắt đô thị Cát Linh - Hà Đông và đang khẩn trương hoàn thành một số tuyến khác tại thành phố Hà Nội và TP.HCM; đưa vào vận hành các tuyến xe buýt điện, xe buýt chạy bằng khí CNG.
Dịch vụ vận tải hàng hóa, hành khách từng bước được phát triển hiện đại, chất lượng dịch vụ được nâng cao, chi phí vận tải giảm, giảm ô nhiễm môi trường, giảm TNGT, qua đó giúp làm tăng năng lực cạnh tranh của nền kinh tế.
Cùng với đó, số lượng và chủng loại phương tiện vận tải đã từng bước phát triển theo hướng hiện đại, tiện nghi, đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật an toàn, tiết kiệm năng lượng và thân thiện với môi trường; Các doanh nghiệp vận tải đã đẩy mạnh áp dụng mô hình quản trị tiên tiến, nghiên cứu ứng dụng khoa học, làm chủ và phát triển các công nghệ mới trong quản trị và cung ứng dịch vụ vận tải.
Bộ GTVT cũng tổ chức rà soát cơ chế giá, phí, từ đó xây dựng giá thành phù hợp, bù đắp chi phí trong hoạt động vận tải; bổ sung, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật bảo đảm cho các doanh nghiệp vận tải hành khách, hàng hóa cạnh tranh lành mạnh, bảo đảm ATGT và nâng cao chất lượng dịch vụ.
Bên cạnh những kết quả đã đạt được, Bộ GTVT cũng thẳng thắn thừa nhận vẫn còn tồn tại một số hạn chế như việc kết nối giữa các phương thức vận tải để phát huy hiệu quả của toàn hệ thống chưa cao, phần nào gây nên nhiều áp lực đối với ngành đường bộ; Quản lý nhà nước về vận tải, logistics vẫn còn tồn tại; Chất lượng dịch vụ vận tải, logistics chi phí vẫn ở mức cao, tính kết nối giữa các phương thức vận tải còn thấp.
Đội ngũ nhân lực đặc thù, chất lượng cao và công nhân lành nghề vẫn còn thiếu hụt, đặc biệt là trong lĩnh vực vận tải hàng không, hàng hải, logistics.
Ngoài ra, dịch vụ vận tải còn chưa phát triển tương xứng với tiềm năng, các doanh nghiệp cung cấp dịch vụ còn nhỏ lẻ. So với các đô thị trên thế giới cho thấy, thị phần vận tải công cộng ở Hà Nội và TP.HCM vẫn còn rất thấp. Việc ứng dụng khoa học công nghệ hiện đại trong công tác quản lý nhà nước và hoạt động của doanh nghiệp chưa theo kịp sự với tốc độ phát triển của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra trên thế giới.
Thời gian tới, Bộ GTVT tiếp tục nghiên cứu xây dựng cơ chế khuyến khích, thúc đẩy hình thành các doanh nghiệp vận tải hàng hoá đa phương thức có quy mô lớn.
Để khắc phục những tồn tại, hạn chế và phát triển hoạt động vận tải trong thời gian tới, Bộ GTVT cho biết sẽ tiếp tục hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật, đẩy mạnh cải cách hành chính trong lĩnh vực vận tải; chú trọng phát triển vận tải đa phương thức, vận tải thuỷ nội địa và vận tải ven biển, vận tải hàng hoá qua biên giới phù hợp với thực tiễn.
Tiếp tục phát triển kết cấu hạ tầng giao thông trọng yếu, thúc đẩy phát triển và tái cơ cấu vận tải, ưu tiên tập trung phát triển những hạ tầng lớn, hiện đại, có sức lan tỏa.
Tăng cường kết nối các phương thức vận tải; tiếp tục thực hiện cơ cấu thị phần vận tải theo hướng giảm thị phần vận tải đường bộ, tăng thị phần các phương thức vận tải khác.
Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin, trong đó, ưu tiên triển khai các ứng dụng công nghệ thông tin nâng cao năng suất lao động, tăng cường năng lực khai thác hạ tầng, phương tiện và cải cách thủ tục hành chính.
Ngoài ra, tiếp tục nâng cao sức cạnh tranh của doanh nghiệp vận tải, nghiên cứu xây dựng cơ chế khuyến khích, thúc đẩy hình thành các doanh nghiệp vận tải hàng hoá đa phương thức có quy mô lớn, có khả năng thực hiện các chuỗi vận tải hoàn chỉnh. Đồng thời chú trọng nâng cao năng lực cho các cơ sở đào tạo nghiệp vụ chuyên ngành về lĩnh vực vận tải.
Nguyễn Lâm
