Theo Luật sư Bùi Đình Ứng (Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội), việc xử phạt hành chính những người dân ở Cà Mau vì đánh bài ăn thua một con gà trị giá 150.000 đ là cứng nhắc, dù hợp lý nhưng không hợp tình, không làm người bị phạt “tâm phục khẩu phục” và gây nhiều ý kiến trái chiều trong dư luận.
Theo thông tin từ báo chí, ba ông lão và một người phụ nữ ở Cà Mau đánh bài ăn thua một con gà trị giá 150.000 đồng để làm mồi nhậu, nhưng bị công an xã bắt và phạt hành chính mỗi người một triệu đồng.
Đặc biệt, sau khi họ bị Công an xã Tân Đức (Huyện Đầm Dơi) bắt tại trận, đưa về xử lý, 4 người trên cùng phải gọi điện cho người nhà mang tiền tới nộp mới được về. Sau đó, công an viên thu tiền của người dân nhưng không ra biên lai. Công an địa phương cho rằng họ thu tiền mà chưa ra biên lai vì đây mới chỉ là khoản “dự nộp”.
Cung cấp thông tin cho báo chí thượng tá Trương Hoàng Bảy, Phó công an huyện Đầm Dơi cho rằng "mức phạt ở đây từ 1 đến 2 triệu đồng, thường thì xử phạt 1,5 triệu đồng mỗi người, nhưng xét thấy hoàn cảnh những người tham gia cờ bạc khó khăn, lớn tuổi nên anh em xử khung thấp nhất", thượng tá Bảy nói.
Lãnh đạo Công an huyện Đầm Dơi cho biết nếu như trước đó đơn vị phát hiện vụ việc, thì sẽ chỉ đạo công an xã nhắc nhở bà con vì họ mới vi phạm lần đầu mà không xử phạt.
Trao đổi với chúng tôi, Luật sư Bùi Đình Ứng đã phân tích, bình luận các khía cạnh pháp lý của vụ việc trên.
Luật sư Bùi Đình Ứng - Đoàn Luật sư Thành phố Hà Nội. |
Thưa luật sư, dưới góc nhìn của ông thì công an xã Tân Đức huyện Đầm Rơi, Cà Mau xử lý hành vi trên của người dân có đúng luật hay không?
Pháp luật ta quy định rất rõ ràng về hành vi đánh bạc để phân biệt hành vi này với hành vi đánh bài vui chơi thông thường. Đánh bạc phải có yếu tố được thua bằng tiền hay hiện vật.
Trong đánh bạc thì có nhiều mức độ, cờ bạc con, cờ bạc lớn. Nếu đánh bạc không vì mục đích sát phạt, chỉ vui thưởng thì không bị xử lý hình sự.
Trở lại vụ việc phải khẳng định các công dân trên có hành vi đánh bạc nhưng động cơ mục đích không phải là cờ bạc lớn hay sát phạt mà để “chung tiền” mua nhau con gà về nhậu. Hành vi này không cấu thành tội đánh bạc nên chưa bị xử lý về mặt hình sự nhưng có thể bị xử lý về mặt hành chính.
Trong trường hợp trên Công an xã Tân Đức đã lập biên bản vụ việc làm cơ sở để xử phạt hành chính là đúng, tuy nhiên còn máy móc, chưa hợp tình.
Ông có đánh giá gì về mức xử phạt đối với những vi phạm của người dân?
Những người dân tham gia đánh bạc bị xử phạt 1 triệu đồng. Theo như thông tin từ dư luận, Phó trưởng công an địa phương này khẳng định là họ đã xử phạt trong khung thấp nhất vì những người đánh bạc lớn tuổi, hoàn cảnh khó khăn. Tuy nhiên theo tôi đây vẫn là mức xử nặng đối với hành vi trên. Một nguyên tắc trong việc xử lý vi phạm hành chính là “việc xử phạt vi phạm hành chính phải căn cứ vào tính chất, mức độ, hậu quả vi phạm, đối tượng vi phạm, tình tiết tăng nặng, tình tiết giảm nhẹ”. Theo tôi hoàn toàn có thể vận dụng các tình tiết giảm nhẹ, áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo đối với vi phạm trên. Thậm chí theo tôi công an địa phương chỉ nên nhắc nhở công dân .
Mức xử phạt cảnh cáo cũng không phải là ‘vô thưởng vô phạt” như nhiều người nghĩ. Bị xử phạt hành chính như vậy có tính răn đe rất cao, bởi nếu có thêm hành vi vi phạm (đánh bạc từ 5 triệu đồng) trong “thời hạn chưa được coi là chưa bị xử lý hành chính” thì có thể bị truy tố trách nhiệm hình sự.
Qua việc xử lý các công dân trên, tôi không thấy Công an địa phương thể hiện sự nhân đạo như họ đã nói mà chỉ thấy họ “tiền hậu bất nhất”.
Theo thông tin người dân cung cấp thì họ phải gọi điện cho người thân mang tiền nộp phạt đến thì mới được công an cho về. Đồng thời, công an địa phương nói có thu khoản tiền “dự nộp” vi phạm hành chính là 1 triệu đồng. Ông có bình luận gì về điều này?
Nếu như mục đích phạt được cho là đúng thì trình tự, cách thức phạt là sai. Công an lập biên bản, thu số tiền tang vật là đúng nhưng thu tiền “dự ứng” xử phạt vi phạm là sai. Trong trường hợp này, chỉ khi có quyết định xử phạt hành chính thì mới phải nộp tiền phạt, người dân có thể chọn nhiều cách thức khác nhau để nộp phạt. Công an không có quyền yêu cầu người dân tạm ứng tiền phạt.
Đồng thời, Khoản 3 điều 78 Luật xử lý vi phạm hành chính quy định: Mọi trường hợp thu tiền phạt, người thu tiền phạt có trách nhiệm giao chứng từ thu tiền phạt cho cá nhân, tổ chức nộp tiền phạt. Trong trường hợp này, công an địa phương thu 1 triệu mà không cấp chứng từ thu tiền cho người nộp là vi phạm pháp luật.
Đồng thời, công an xã lại yêu cầu người dân nộp tiền kèm điều kiện: Phải nộp tiền mới cho về (như phản ánh của người dân) thì lại càng trái luật.
Theo diễn biến của vụ việc, dư luận hoàn toàn có căn cứ để nghi ngờ, công an địa phương có động cơ không tốt khi thu 1 triệu đồng trên.
Từ thực tế thực thi pháp luật trong vụ việc này ở Cà Mau, ông có nhận xét gì về thực thi pháp luật hiện nay?
Trong quá trình làm luật, tôi nhận ra rằng bản thân pháp luật, các quy định pháp luật không có gì sai. Tuy nhiên việc vận dụng pháp dụng ở mỗi nơi một khác nhau. Nơi thì xử nặng, nơi thì xử nhẹ, nơi thì xử, nơi thì không xử. Việc đó có nguyên do hiểu biết pháp luật, quan điểm của từng nơi và đặc biệt là nó gắn với động cơ của cán bộ thực thi pháp luật.
Tôi lấy ví dụ như ở Đà Nẵng, nếu người dân nơi khác đến thành phố mà vô tình đi vào đường cấm thì công an Đà Nẵng không xử phạt còn tận tình hướng dẫn đi đúng đường. Nếu ở Hà Nội, các thành phố khác thì không có chuyện đó. Cũng không thể nói công an Đà Nẵng sai luật...
Cảm ơn ông đã chia sẻ!
