Theo VnExpress, Bộ LĐ-TB&XH vừa có văn bản giải trình ý kiến của Thường trực Chính phủ về một số nội dung Luật BHXH (sửa đổi).
Trước đó, Bộ LĐ-TB&XH đưa ra ba phương án nhận BHXH một lần. Trong quá trình lấy ý kiến tất cả 20 thành viên Chính phủ thống nhất trình ra Quốc hội cả ba phương án này.
Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến tại cuộc họp Thường trực Chính phủ vào cuối tháng 8/2023, Bộ LĐ-TB&XH tổng hợp, rút gọn còn hai phương án.
Phương án một: Việc rút BHXH một lần sẽ giải quyết với hai nhóm lao động khác nhau.
Nhóm đóng BHXH trước khi Luật bảo hiểm xã hội sửa đổi có hiệu lực (trước 1/1/2025) sau 12 tháng nghỉ việc mà không tiếp tục tham gia thì được rút một lần. Quy định này kế thừa Nghị quyết 93 năm 2015 của Quốc hội để lao động được chọn bảo lưu thời gian đóng hoặc rút nếu có nhu cầu. Nếu chọn bảo lưu, lao động sẽ hưởng thêm các quyền lợi.
Điểm mới là nếu NLĐ không nhận BHXH một lần sẽ được hưởng thêm năm quyền lợi: Chỉ cần đóng đủ BHXH 15 năm và đủ tuổi nghỉ hưu, được hưởng trợ cấp hưu trí xã hội, hưởng BHYT do quỹ đóng, hưởng BHYT do Nhà nước hỗ trợ, khi nghỉ việc được hưởng chính sách hỗ trợ về tín dụng.
Nhóm tham gia sau ngày Luật sửa đổi có hiệu lực không được rút BHXH một lần, trừ người đủ tuổi nghỉ hưu mà chưa đủ năm đóng để hưởng lương hưu; ra nước ngoài định cư hoặc mắc một trong những bệnh nguy hiểm đến tính mạng.
Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đánh giá phương án này mang tính bền vững cho lưới an sinh, không ảnh hưởng tới 17,5 triệu người đang tham gia BHXH nên sẽ ít gặp phản ứng.
Những năm đầu có thể không giảm được lượng người rút BHXH một lần, nhưng từ năm 2030 trở đi có thể giảm một nửa.
Phương án hai: Lao động tham gia BHXH dưới 20 năm mà sau 12 tháng không tiếp tục đóng BHXH bắt buộc, không đóng BHXH tự nguyện nếu có yêu cầu thì được rút một lần nhưng không quá 50% tổng thời gian đã đóng vào Quỹ hưu trí tử tuất. Thời gian còn lại được bảo lưu để tiếp tục tham gia hệ thống an sinh và hưởng chế độ.
Bộ Lao động Thương binh và Xã hội tính toán phương án này hài hòa quyền lợi người tham gia với chính sách an sinh lâu dài, tránh gây phản ứng không tốt. Lượt người hưởng có thể không giảm nhiều nhưng vẫn giữ chân được lao động ở lại lưới an sinh.
Nếu sau này họ tiếp tục đóng BHXH thì được cộng nối thời gian đóng để hưởng quyền lợi.
Theo báo Pháp luật thành phố Hồ Chí Minh, tuy nhiên, cơ quan soạn thảo cũng nhìn nhận phương án này chưa giải quyết triệt để việc rút BHXH một lần theo Luật BHXH và thông lệ quốc tế.
Người lao động không được giải quyết hưởng BHXH một lần trên toàn bộ thời gian đóng nên có cảm giác giảm quyền lợi. Đồng thời, có thể xuất hiện tình trạng số người đề nghị hưởng BHXH một lần tăng trước khi luật có hiệu lực thi hành.
Thêm vào đó, phương án này khó chấm dứt tình trạng hưởng BHXH một lần khi NLĐ còn trẻ. “Do đây là vấn đề hết sức nhạy cảm, phức tạp nên Bộ LĐ-TB&XH đề xuất Chính phủ báo cáo xin ý kiến Quốc hội đối với cả hai phương án nêu trên…” - Bộ LĐ-TB&XH cho hay.
Song cơ quan này lo ngại dễ tạo ra tình trạng "hưởng chạy luật", nghĩa là lao động ồ ạt rút một lần trước khi luật có hiệu lực thi hành.
Nguyễn Linh(T/h)
