Tiếng khóc thảm giữa rừng hoang mùa "cướp vợ"

Nú? rừng hoang vắng ở huyện m?ền cao Phù Yên tỉnh Sơn La bỗng vang lên t?ếng thét k?nh hoàng của một cô gá? bị ha? ba ngườ? đàn ông kéo lê trên đường. Đô? kh?, t?ếng thét đó báo h?ệu một mùa cướp vợ bắt đầu…

Đường lên trường PTCS K?m Bon của huyện m?ền cao Phù Yên tỉnh Sơn La khó như đ? lên trờ?. Tớ? nơ?, tô? chưa hết sửng sốt vì đ?ều k?ện s?nh hoạt quá kham khổ thì đã bị sốc kh? chứng k?ến những lớp học vắng bóng nữ s?nh. 

Nú? rừng hoang vắng bỗng vang lên t?ếng thét k?nh hoàng của một cô gá? bị ha? ba ngườ? đàn ông kéo lê trên đường. Đô? kh?, t?ếng thét đó báo h?ệu một mùa cướp vợ bắt đầu…

Những mảnh đờ? bị đánh cắp

Mùa cướp vợ bắt đầu từ tháng 11 âm lịch theo tục của ngườ? Mông. Những thầy cô g?áo của trường K?m Bon rất sợ mùa này bở? vì nó mà nh?ều học s?nh nữ sẽ chẳng bao g?ờ quay trở lạ? lớp học nữa và những học s?nh nam bỗng dưng có vợ lúc mớ? 12, 13 tuổ?.

Vì sao vậy? Thầy g?áo Đ?nh Văn Thìn, thở dà?, g?ả? thích cho tô?: “Cướp vợ” - một phong tục lâu đờ? của đồng bào dân tộc Mông thường d?ễn ra vào mùa xuân. Chàng tra? Mông đến chợ, nếu bắt gặp một cô gá? và cảm thấy “ưng cá? bụng” l?ền quay về rủ thêm một số thanh n?ên trong bản tìm bắt cô gá? theo mình. Nếu ha? ngườ? đã có tình ý từ trước thì v?ệc này d?ễn ra đơn g?ản. Cô gá? sau một hồ? chống cự lấy lệ sẽ để chàng tra? đưa về nhà... sống thử. Sau đó chàng tra? sẽ đưa cô gá? về nhà bố mẹ đẻ của cô để làm các ngh? lễ cướ? hỏ? truyền thống.

Nhưng từ lâu phong tục này đã bị b?ến dạng. Chỉ vì muốn có thêm ngườ? làm, bất chấp con mình còn ít tuổ?, nh?ều g?a đình ngườ? Mông đã tổ chức “cướp” con gá? nhà ngườ? khác làm vợ cho con mình một cách đầy vũ lực chứ không còn mang tính chất thủ tục để hợp thức cá?: “Tình trong như đã mặt ngoà? còn e”. Một kh? cô gá? đã bị bắt đ?, khó lòng quay lạ? được nữa vì theo tục lệ của ngườ? Mông, đã ở nhà tra? một đêm thì không được phép trở về nhà cha mẹ đẻ nữa. Sau 3 ngày, nhà tra? mớ? cử ngườ? sang nhà gá? báo chính thức về chuyện “bắt vợ”.

Thầy Thìn và nh?ều g?áo v?ên trường K?m Bon đã không ít lần rơ? nước mắt kh? sáng ma? ra nhìn thấy những chỗ ngồ? trong lớp học vắng đ? những nữ s?nh. Ngày k?a, ngày k?a nữa, nữ s?nh chẳng đến lớp... A? cũng h?ểu em đã bị “cướp”. Những t?ếng thét của nữ s?nh ngườ? Mông bị “cướp” cứ ám ảnh mã? những thầy cô g?áo và cả học s?nh trường K?m Bon.

Cách đây chưa lâu, một cô bé mớ? học lớp 5 trên đường tớ? trường, đã bị những kẻ đàn ông mật phục và kéo đ?, đưa về nhà tra? và nhốt vào buồng kín. Cô bé khóc thét lên. Nhưng t?ếng khóc thảm chỉ vọng vào vách nú? rồ? dộ? lạ?.

Nhà trường b?ết chuyện đến vận động nhà tra? nhà gá? hãy để cho cô bé được t?ếp tục đến trường. Nhà tra? lắc đầu, nhưng ngay cả bố mẹ cô bé cũng chẳng phản đố? v?ệc con mình bị “cướp”.

Sau và? ngày bị nhốt trong buồng kín, cô bé lớp 5 đã trở thành vợ một cậu bé mớ? 13 tuổ? sau một đám cướ? đơn g?ản. Phẫn uất và cảm thấy bất lực, cô g?áo chủ nh?ệm chỉ còn b?ết gạt nước mắt ch?a tay học trò đã trở thành vợ nhà ngườ? mà tay vẫn còn vương mực tím.

Cô g?áo nhìn thấy v?ễn cảnh rồ? đây học trò mình sẽ phả? làm v?ệc quần quật tố? tăm mặt mũ?, chẳng bao g?ờ còn có thể nhảy lò cò chơ? vớ? chúng bạn trong nắng sân trường được nữa.

Cô Hoàng Thị Thư - H?ệu trưởng trường K?m Bon tâm sự: “Cứ mỗ? năm gần Tết đến, xuân về, thì nh?ều lớp học lạ? th?ếu đ? một số nữ s?nh. Nạn tảo hôn và tục cướp vợ vẫn tồn tạ? ở đồng bào ngườ? Mông đã lấy đ? những nữ s?nh đang tuổ? đến trường và còn quá sớm để lập g?a đình. Kh? chúng tô? đ? vận động phụ huynh cho con em họ được học t?ếp thì họ thường lý luận: học làm gì cho tốn ngô tốn công, học rồ? cũng đ? lấy chồng thô?. Họ vẫn chưa thể thay đổ? nếp nghĩ lạc hậu của mình”.

Tô? đ? một vòng ngó vào những lớp học đơn sơ của trường K?m Bon, một đ?ều dễ nhận thấy nhất; tỷ lệ học s?nh nữ ít hơn hẳn so vớ? học s?nh nam. Cả trường K?m Bon có 280 học s?nh, thì chỉ có 53 nữ s?nh. Và rồ? không a? dám chắc con số ấy sẽ vẫn g?ữ nguyên kh? mùa cướp vợ đang tớ?.

G?àng Thị Mẩy- má đỏ hồng, gương mặt x?nh xắn, ngây thơ, trở nên thảng thốt kh? tô? hỏ?: “Em muốn học lên nữa hay ở nhà lấy chồng”. Mẩy ấp úng mã? mớ? nó? được: “Em muốn học lên cấp nữa để làm cô g?áo, nhưng em sợ bị bắt đ? lấy chồng. Em sợ...”.

Mẩy vẫn chưa quên ký ức k?nh hoàng: chị gá? mình, lúc đó mớ? học lớp 4, cũng ở trường này, bị 3 thanh n?ên to khỏe lô? đ? xềnh xệch g?ữa một ngày đầy g?ó lạnh cuố? đông.

Bàn tay nhỏ bé của chị nắm được một nắm cây xấu hổ bên đường. Chị nắm chắc đến nỗ? bật cả rễ cây xấu hổ, tay chị đâm vào ga? tứa máu. Chị thét lên, Mẩy cũng thét lên kêu cứu.

Nhưng rồ? Mẩy đành câm lặng đứng nhìn, sợ hét nữa, họ bắt Mẩy đ? luôn. Mẩy nhìn thấy chị g?ữ chặt cây xấu hổ, tay loang máu khuất dần sau nú?. Đó là hình ảnh cuố? cùng về ngườ? chị của mình.

Cha mẹ Mẩy đón nhận t?n này một cách bình thản. Họ b?ết con gá? mình sắp làm vợ. Sự bình thản đó làm Mẩy sợ. Mẩy đã học được nh?ều đ?ều hay từ trường, đủ để b?ết ước mơ và đủ để sợ mình bị “cướp”.

Tô? cũng sợ cô bé má hồng ngây thơ này sẽ bị “cướp” nhốt vào phòng kín, bị cướp luôn g?ấc mơ làm cô g?áo, bàn tay nhỏ bé chỉ có thể bíu vào được một bụ? cây xấu hổ ven đường. Những nữ s?nh ngườ? Mông này, g?ữa thập n?ên 20 của thế kỷ 21, vẫn có thể bị một gã đàn ông xa lạ cướp về làm vợ ngay g?ữa ban ngày ban mặt mà dường như không a? bảo vệ họ.

Những cậu học trò có vợ

Kh? những cô gá? bị cướp vợ thì sẽ có những ngườ? đàn ông ngườ? Mông cướ? vợ. Nhưng nh?ều chú rể chỉ là những đứa trẻ. Tô? đã nhìn thấy những chú rể đó ở trường K?m Bon. Vàng A Chung - 12 tuổ? đang chơ? vớ? chúng bạn trong lớp thì được thầy g?áo mờ? lên văn phòng nhà trường để nhà báo phỏng vấn (có sự g?ám hộ của thầy).

Trước mắt tô?, ngườ? học s?nh vừa cướ? vợ này còn nhỏ hơn so vớ? tuổ?, mặt non choẹt, mắt ngơ ngác... Vậy mà A Chung - cậu học trò ở thôn Suố? On đã cướ? Mùa Thị Phăng 17 tuổ? làm vợ. Sau kh? cướp Mùa Thị Phăng về, chỉ mấy ngày sau A Chung đã trở thành chồng của cô gá? hơn mình 5 tuổ?.

A Chung kể: “Trước kh? cướ? vợ, em không b?ết mặt vợ. Cha mẹ nhắm cho từ trước rồ?. Ngày cướ? em còn chơ? quay mệt, mẹ phả? gọ? về mặc quần áo mớ?. Cướ? vợ xong, vợ làm nương, làm hết v?ệc nhà còn em vẫn đ? học”.

Đường từ nhà tớ? trường dà? 11 km toàn nú? cao suố? sâu nên A Chung ở nộ? trú, cuố? tuần mớ? về thăm vợ. Về gặp vợ cũng chỉ nó? dăm ba câu, đêm về ngủ cùng g?ường nhưng một lúc đã ngáy. Nhưng A Chung đã b?ết uống rượu ngô và kh? say, ngườ? chồng 12 tuổ? này sẽ cho mình cá? quyền hạch sách ngườ? vợ 17 tuổ? mớ? cướ?. Phận vợ 17 tuổ? ngoan ngoãn phục tùng.

A Chung không ngượng vì mình cướ? vợ sớm vì trong lớp và hầu hết nh?ều lớp ở trường này cũng có học s?nh lấy vợ. Nh?ều đủ để trở nên bình thường. Số học s?nh lấy vợ ở trường K?m Bon cũng chẳng phả? cá b?ệt gì, thầy cô g?áo cũng đành xem như chuyện thường ngày và đành tự an ủ?: có vợ mà chịu đ? học cũng là tốt rồ?.

Tuy vậy, những học s?nh đã “yên bề g?a thất” như A Chung thường vẫn chơ? vớ? nhau thành một nhóm và nụ cườ? của những cậu bé làm chồng ở tuổ? 12, 13 này cũng chẳng còn hồn nh?ên nữa. Lộ trình cuộc đờ? họ thường g?ống nhau: lấy vợ quá sớm, s?nh một đàn con và cuộc đờ? khuất chìm trong gánh nặng mưu s?nh trên nú? cao.

“Sau này có con, em có muốn cho nó lấy vợ sớm như mình không?”. A Chung trả lờ? một câu kh?ến tô? cảm thấy màn sương mù dày đặc trên K?m Bon đang tan ra: “Không bao g?ờ, em muốn con mình đ? học lên cao để không phả? cực nhọc cuốc rẫy, làm nương như em nữa”.

A Chung đ? vào lớp học. Ch?ều nay, cuố? tuần cậu về thăm vợ. Chẳng a? dám chắc ngườ? chồng này sẽ trở lạ? trường vào tuần mớ?.

Theo Phùng Nguyên/Báo T?ền phong