Nguy cơ ngạt khí CO khi dùng máy phát điện
Chia sẻ với báo Người Lao Động, PGS.TS Phạm Thị Anh – Trưởng bộ môn Kỹ thuật Môi trường Đại học Giao thông Vận tải TP.HCM, chi hay máy phát điện sử dụng nhiên liệu xăng, dầu sẽ tạo ra các khí chủ yếu CO, CO2, NOx, SOx… Nếu thiết bị đặt trong phòng kín, thời gian hoạt động càng dài thì hàm lượng CO tạo ra trong phòng/ nhà kín càng nhiều.
Khí CO khuếch tán nhanh qua phế nang, qua màng mao mạch phổi vào máu và liên kết với nửa sắt của heme (tiền thân của Hemoglobin) với áp lực lớn hơn khoảng 240 lần so với áp lực oxy thì có thể khiến oxy không được Hemoglobin vận chuyển đến mô tế bào, làm người trong phòng chết ngạt.
Hiện tượng nói trên thường xảy ra trong các trường hợp cháy nhà hoặc mùa đông một số gia đình dùng than để sưởi hay máy phát điện trong khi nhà đóng kín cửa.
Liên quan đến vấn đề này, PGS.TS Nguyễn Trí Quang Hưng – Giảng viên khoa Môi trường Đại học Nông Lâm TP.HCM. cảnh báo các loại khí độc như CO, CO2 còn phát sinh nhiều hơn khi máy phát điện sử dụng nhiên liệu kém chất lượng hoặc máy phát điện không đạt tiêu chuẩn. Máy phát điện cũ kỹ cũng phát thải khí độc nhiều hơn do quá trình đốt cháy không triệt để.
Khí CO2 không màu, không mùi, không vị nên rất khó để nhận biết được một người có ngộ độc hay không. Hiện tượng rõ nhất ở người bị ngộ độc là đau đầu, chóng mặt, buồn nôn, ói mửa, khó thở, mờ mắt, lú lẫn. Trong trường hợp này, ngạt khí CO, CO2 được gọi là "cái chết không báo trước" vì nạn nhân không thể có phản xạ thấy ngạt để tự chạy ra ngoài.
Trong môi trường kín thiếu không khí, khí CO ngăn cản quá trình vận chuyển oxy lên não, gây tổn hại hệ thần kinh, tim mạch của nạn nhân. Nếu không được cấp cứu kịp thời, để thiếu oxy lâu, nhẹ thì có thể ảnh hưởng đến tri giác do não bị tổn thương, nặng hơn sẽ dẫn đến hôn mê và có thể tử vong.
Lưu ý khi sử dụng máy phát điện để đảm bảo an toàn
Theo Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), trước đây trên các phương tiện thông tin đại chúng đã từng đưa ra khuyến cáo về việc sử dụng máy phát điện trong gia đình. Sau tai nạn nghiêm trọng khiến 6 người tử vong ở Bình Dương do sử dụng máy phát điện trong gia đình chưa đúng kỹ thuật, EVN đã đưa ra hướng dẫn cụ thể về cách thức sử dụng thiết bị này.
- Không dùng máy phát điện trong nhà và khu vực có không gia kín như tầng hầm, nhà để xe…
Khi hoạt động, máy phát điện sẽ thải ra các khí độc như CO và CO2. Như đã nói ỏ trên, đây là các loại khí không màu, không mùi nên khó nhận biết nhưng lại rất nguy hiểm, có thể dẫn tới nguy hiểm tính mạng.
Nếu cảm thấy chóng mặt, đau đầu, buồn nôn khi máy phát điện đang hoạt động, người sử dụng nên ra ngoài ngay lập tức và tìm kiếm không gian thoáng đãng, trong lành để hít thở.
- Không được vận hành máy phát điện dưới trời mưa và lưu ý vận hành an toàn khi trời nồm, ẩm ướt
Nước và không khí ẩm, nồm là môi trường nguy cơ cao làm dẫn điện hoặc phóng điện bề mặt nên không được vận hành máy phát điện trực tiếp dưới trời mưa hoặc khi trời nồm, ẩm ướt nhằm hạn chế tối thiểu tai nạn điện do điện giật. Theo EVN, người dùng nên đặt máy phát điện trên một bề mặt phẳng và khô ráo, thông thoáng không khí.
- Không nối máy phát điện trực tiếp vào ổ cắm trên tường
Việc này có thể làm dòng điện từ máy phát điện chạy ngược trở lại vào lưới điện, có thể gây nguy hiểm đến tính mạng của người sử dụng, người sửa chữa điện trong lúc mất điện lưới, đồng thời có thể làm hư hại các thiết bị điện trong nhà. Nếu cần có nguồn điện dự phòng thường xuyên từ máy phát điện thì phải lắp đặt kèm theo một công tắc chuyển nguồn để đảm bảo an toàn.
- Chú ý lưu trữ, bảo quản an toàn về nhiên liệu của máy phát điện
Các nhiên liệu để vận hành máy phát điện thường là các nguyên liệu dễ cháy như xăng, dầu nên cần được bảo quản ở những nơi nơi khô, mát, xa nhà, đặc biệt là tránh xa các vật liệu dễ cháy và những nguồn nguyên liệu khác.
- Mua máy phát điện chính hãng có nguồn gốc, xuất xứ rõ ràng
Khi có ý định mua máy phát điện, gia đình cần tìm hiểu những loại máy của các nhà sản xuất có tiếng trên thị trường. Lựa chọn những nhà phân phối chính hãng, uy tín để mua loại máy có công suất phù hợp với nhu cầu sử dụng. Nếu mua loại máy phát điện có công suất nhỏ hơn nhu cầu sử dụng thì có thể gây tổn hại cho các thiết bị điện, máy phát điện cũng như tính mạng của người sử dụng.
Để xác định đúng công suất máy cần sử dụng thì phải tính toán sơ bộ những thiết bị sẽ dùng nếu mất điện. Tốt nhất là chỉ sử dụng các thiết bị điện rất thiết yếu như bóng điện, tủ lạnh, TV, không dùng máy giặt, bình nóng lạnh, hạn chế sử dụng điều hòa nhiệt độ… khi chạy điện bằng máy phát. Tính tổng công suất của các thiết bị thiết yếu này thì sẽ ra lượng điện năng cần thiết phải tiêu thụ, từ đó lựa chọn được chiếc máy phát điện phù hợp.
Đinh Kim(T/h)
