"Tôi có nguồn tin đáng tin cậy rằng ông Trump có kế hoạch rút Mỹ khỏi WHO, có thể là vào ngày đầu tiên hoặc rất sớm trong nhiệm kỳ của mình", ông Lawrence Gostin, giáo sư về y tế toàn cầu tại Đại học Georgetown ở Washington và giám đốc Trung tâm hợp tác của WHO về Luật Y tế Quốc gia và Toàn cầu, nói với hãng tin Reuters.
Trước đó, tạp chí Financial Times (FT) ngày 22/12 cho biết, các thành viên trong nhóm của Tổng thống đắc cử Donald Trump nói với các chuyên gia y tế rằng, một số người trong nhóm được cho là muốn Mỹ ở lại WHO nhưng thúc đẩy cải tổ tổ chức này.
Tuy nhiên, một nhóm khác muốn Mỹ cắt đứt quan hệ với WHO và xu hướng này đang thắng thế trong các cuộc tranh luận.
FT dẫn lời Ashish Jha, cựu điều phối viên ứng phó COVID-19 của Nhà Trắng, cho hay nhóm của ông Trump muốn nước Mỹ rút khỏi WHO ngay ngày đầu nhiệm sở của ông Trump, coi đó là biểu tượng đảo ngược động thái mà người tiền nhiệm Joe Biden đã làm trong ngày nhậm chức trước đây.
Năm 2020, ông Trump đã khởi xướng kế hoạch rút Mỹ khỏi WHO trong bối cảnh đại dịch COVID-19 bùng phát. Ông đã nhiều lần chỉ trích về phản ứng của tổ chức này trong đại dịch.
Vào ngày 20/1/2021, ông Biden đã nối lại quan hệ giữa Mỹ và WHO sau khi ông Trump khởi động quá trình rút khỏi tổ chức này vì chỉ trích năng lực ứng phó của WHO với đại dịch COVID-19.
Trụ sở Tổ chức Y tế thế giới (WHO) tại Geneva, Thụy Sĩ. Ảnh: Getty
Ông Lawrence Gostin, Giáo sư về sức khỏe toàn cầu tại Trường Luật Georgetown, nói: “Mỹ sẽ để lại một khoảng trống lớn trong hệ thống tài chính và lãnh đạo y tế toàn cầu. Tôi không thấy nước nào có thể lấp đầy khoảng trống đó. Kế hoạch rút Mỹ khỏi WHO trong ngày đầu tiên nhậm chức của ông Trump sẽ gây tác động thảm khốc đối với y tế toàn cầu”.
Mối quan hệ giữa Washington và WHO đã trở nên căng thẳng hơn sau khi ông Trump đề cử một số đồng minh, trong đó có nhân vật hoài nghi về vaccine Robert F. Kennedy đảm nhiệm vị trí Bộ trưởng Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ trong chính quyền mới. Tuy nhiên, Giáo sư Gostin cho biết ông không chắc ông Trump sẽ ưu tiên rút Mỹ khỏi WHO ngay lập tức như một số người trong nhóm của ông nói hay không.
Mỹ là nhà tài trợ lớn nhất của WHO, cung cấp khoảng 16% nguồn tài trợ của tổ chức này trong giai đoạn 2022 - 2023.
Theo nghị quyết của Quốc hội năm 1948, Mỹ có thể rút khỏi WHO nhưng phải thông báo trước một năm và phải trả các khoản phí còn thiếu.
Kế hoạch rút Mỹ khỏi WHO phù hợp với những tuyên bố chỉ trích lâu nay của ông Trump đối với cơ quan y tế của Liên Hợp Quốc. Động thái này sẽ đánh dấu sự thay đổi mạnh mẽ trong chính sách y tế toàn cầu của Mỹ và "cô lập" Washington hơn nữa trong các nỗ lực quốc tế nhằm đối phó với bệnh dịch.
Ông Ashish Jha - cựu điều phối viên ứng phó COVID trong chính quyền Tổng thống Joe Biden, Hiệu trưởng Trường Y tế công cộng của Đại học Brown cho biết các cơ quan như WHO đóng vai trò quan trọng trong hợp tác toàn cầu về phát triển và phân phối vaccine, cũng như các phương pháp điều trị khác trong các trường hợp khẩn cấp về sức khỏe. Ông cảnh báo nếu Mỹ không tham gia vào các tổ chức này, họ sẽ không cập nhật được thông tin về những gì sẽ xảy ra trong đợt bùng phát tiếp theo.
