Trong những trang chìm nổi của cuộc đời mình, lão đại gia Lê Ân từng bị tuyên phạt 20 năm tù giam với tội danh "Cố ý làm trái"; án phạt chung thân với tội danh "Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản" và án tử hình với tội danh "Lập ngân hàng huy động vốn để lừa đảo"; tổng cộng hình phạt là tử hình.
Trong giới nhà giàu Việt Nam, lão đại gia Lê Ân có lẽ là người thuộc top "chìm nổi" bậc nhất. Cuộc đời ông là một hành trình dài của sự thăng trầm cả trong sự nghiệp lẫn đời tư. Và bên cạnh những ồn ào của một đại gia trải qua 6 đời vợ, tài sản lúc nghìn tỷ, khi lại trắng tay…, trong sự nghiệp của mình, ông còn nổi danh là một đại gia tín dụng tầm cỡ. Tuy nhiên, lĩnh vực này cũng mang đến cho ông nhiều bài học xương máu, trong đó có biến cố ông “ngã ngựa”, lâm cảnh tội tù.
Đại gia Lê Ân |
Ôm giấc mộng ngân hàng
Đại gia Lê Ân sinh năm 1938, quê gốc Quảng Nam. Từ cậu bé có tuổi thơ nghèo khổ, trải qua chặng đường lập nghiệp đầy nước mắt, gian khổ, gập ghềnh, làm đủ nghề từ thợ may vỉa hè rồi mở hiệu đồ vest, lập xưởng sản xuất giày dép da, kinh doanh xe lam, xe buýt, thành lập công ty kinh doanh địa ốc, mua trái phiếu, công khố phiếu quốc gia, buôn bán hàng thời trang, dược phẩm…, dường như chưa có vất vả nào mà ông chưa từng kinh qua.
Chính bởi vậy, với sự cần mẫn và nhạy bén đặc biệt với thị trường, sau nhiều năm lăn lộn, ông đã tích cóp được khối tài sản khổng lồ giữa đất Sài Gòn.
Khi doanh thu về nhiều hơn, ông quyết liều một phen, thành lập Quỹ tín dụng Hòa Hưng. Thời điểm đó, ông là người đầu tiên nghĩ và cho thực hiện loại hình kinh doanh rất mới, chưa từng có trong tiền lệ thanh toán tiền tệ. Đó chính là việc phát hành các loại séc lữ hành để phục vụ khách hàng gửi tiết kiệm không kỳ hạn cũng như mở tài khoản thanh toán của khách vãng lai.
Điều này đồng nghĩa với việc, chỉ cần khách hàng đến Quỹ tín dụng Hòa Hưng gửi tiết kiệm thì lập tức có thể rút tiền ở bất cứ quỹ tín dụng hoặc ngân hàng nào trong khối liên kết ngoài quốc doanh mà không cần phải thông qua trung tâm thanh khoản.
Không chỉ vậy, Quỹ tín dụng Hòa Hưng của Lê Ân còn cho rất nhiều các quỹ tín dụng quốc doanh khác vay tiền để thanh toán các khoản kinh doanh thua lỗ.
Cũng tại thời điểm ấy, Quỹ tín dụng Hòa Hưng được chấp nhận cho phép nâng cấp thành Ngân hàng CP Đại Nam. Và ngân hàng này hoạt động song song cùng Quỹ. Tuy nhiên, tên của ông lại không có trong hội đồng quản trị. Lý do chính được đưa ra là ông từng bị cải tạo vì cung cấp vàng cho người vượt biên trái phép từ thời ông còn kinh doanh vàng tại tiệm vàng Chí Thành.
Bị gạt khỏi cuộc chơi tại Ngân hàng CP Đại Nam, Lê Ân lại trở thành tâm điểm của các hợp tác xã tín dụng, ngân hàng cổ phần nằm trong khối liên kết mà trước đó ông đã được bầu làm Chủ tịch. Từ đó, Lê Ân đã trở lại để cố vấn cho một số hợp tác xã, trung tâm tín dụng.
Ngay cả Quỹ tín dụng Phú Đông khi đó đứng trước nguy cơ phá sản, cũng đã chủ động mời ông về làm quản lý. Động thái đầu tiên của ông khi nhận lời là lập tức gửi vào quỹ tín dụng này 10 kg vàng từ số tài sản riêng của ông. Chỉ trong vòng 4 tháng điều hành, ông đã giúp Quỹ tín dụng Phú Đông trả được toàn bộ số nợ xấu và lãi gần 100 triệu đồng - số tiền mà lãnh đạo Quỹ tín dụng Phú Đông trước đó có nằm mơ cũng không dám nghĩ đến.
Ông cũng đề xuất với lãnh đạo Tín dụng Phú Đông nên sáp nhập với tín dụng Thống Nhất để xin nâng cấp lên thành ngân hàng. Đó là việc làm sẽ giúp cả hai quỹ tín dụng cùng tồn tại và phát triển. Đương nhiên, với khả năng đã được minh chứng, đề xuất này của Lê Ân được chấp thuận lập tức. Việc sáp nhập hai quỹ tín dụng này chính là tiền thân của Ngân hàng Tân Việt.
Sau khi hoàn thành vai trò của mình trong chiến dịch giải cứu Quỹ tín dụng Phú Đông, Lê Ân lấy lại 10kg vàng đã gửi, hoàn toàn không lấy lãi và giao lại toàn bộ việc điều hành cho ê-kíp lãnh đạo mới.
Sau vụ hợp tác với Phú Đông, ông định không tham gia làm ngân hàng hay tín dụng nữa. Tuy nhiên, chính thời điểm đó, ông nhận được lời đề nghị của Quỹ tín dụng Hội Phụ nữ Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo về việc “gỡ khó” cho tình thế Quỹ tín dụng này đang gặp phải. Cụ thể, jhi đó, Quỹ tín dụng Hội Phụ nữ Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo đang lỗ 10 tỷ đồng, đã dự tính ngày tuyên bố phá sản.
Ban đầu, khi nghe lời mời, ông kiên quyết từ chối. Tuy nhiên, gặp đúng thời điểm đang có chuyện buồn do trục trặc tình cảm, ông lại người bạn chí cốt của ông là ông Võ Ngọc Chuyển xuống Vũng Tàu, cùng làm quản lý cho Quỹ tín dụng này.
Ngay khi tiếp nhận quỹ tín dụng này, ông đã tổ chức họp báo, nhờ các phương tiện truyền thông loan đi cam kết của chính ông rằng, chỉ trong khoảng thời gian cực ngắn, Quỹ tín dụng Hội Phụ nữ Đặc khu Vũng Tàu - Côn Đảo sẽ hoàn trả toàn bộ cả lãi lẫn gốc của những khách hàng có nhu cầu rút tiền.
Đại gia Lê Ân bên người vợ hiện tại |
Hứa được, làm được, sau thời gian được ông “xốc lại” hoạt động, toàn bộ tiền gửi tiết kiệm cộng với phần lãi suất theo quy định cho các cá nhân đã gửi tiết kiệm tại đây được thanh toán sòng phẳng.
Tiếp đến, ông bàn với lãnh đạo nộp hồ sơ xin nâng cấp Quỹ tín dụng Hội Phụ nữ Đặc khu Vũng Tàu Côn Đảo lên thành Ngân hàng Thương mại CP Vũng Tàu (tên giao dịch là VCSB).
Ngày 9/10/1991, trụ sở của VCSB chính thức được khai trương tại thành phố Vũng Tàu (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) với giấy phép hoạt động có thời hạn là 99 năm.
Từ “duyên” thành “nợ”
Năm 1994, VCSB xin được phép thanh toán quốc tế. Ngân hàng Nhà nước yêu cầu VCSB phải hội đủ điều kiện là tăng vốn điều lệ lên 70 tỷ đồng. VCSB đã đáp ứng được điều kiện này. Như rồng gặp mây, hổ thêm cánh… được chấp thuận cho phép thanh toán quốc tế, VCSB có được khoản lợi nhuận cực lớn.
“Thừa thắng xông lên”, VCSB lập xưởng chế biến vàng miếng kiểu dáng công nghiệp với nhãn hiệu “Vũng Tàu Việt Nam tiền vàng”, được Cục Sở hữu Công nghiệp Việt Nam cấp giấy phép vào tháng 9/1995.
Tiếp đến, Lê Ân lập Công ty Lê Hoàng để triển khai kinh doanh các tài sản thu nợ. Đồng thời, VCSB thành lập Dự án làng du lịch Chí Linh. Tuy nhiên, Ngân hàng Nhà nước không đồng ý cho phép VCSB thành lập khu du lịch này bởi VCSB không có chức năng kinh doanh du lịch. Chính vì vậy, VCSB đã chuyển toàn bộ Dự án kinh doanh khu du lịch Chí Linh cho Công ty Lê Hoàng. Chính từ đây, vận hạn của Lê Ân bắt đầu xuất hiện.
Cụ thể, với hợp đồng chuyển nhượng của VCSB cho Công ty Lê Hoàng, có dư luận nghi ngờ Lê Ân đã lạm quyền khi chi đến 82 tỷ đồng cho Công ty Lê Hoàng (nơi Lê Ân làm Chủ tịch Hội đồng quản trị). Từ nghi ngờ này, cá nhân gửi tiết kiệm tại VCSB hoang mang, hàng nghìn người kéo đến VCSB đòi rút tiền trước thời hạn.
Không đủ khả năng đáp ứng lượng tiền mặt của các cá nhân yêu cầu rút quá lớn, Ngân hàng Nhà nước đặt VCSB vào tình trạng kiểm soát đặc biệt.
Thêm vào đó, Ngân hàng Nhà nước yêu cầu VCSB phải chuyển toàn bộ tài sản gồm tài sản thu hồi nợ, tài sản hình thành bằng nguồn vốn điều lệ, tài sản khách hàng thế chấp đảm bảo nợ vay chưa đến hạn trả nợ… cho tổ kiểm soát đặc biệt của Ngân hàng Nhà nước để quản lý.
Cùng lúc đó, Thanh tra Ngân hàng Nhà nước đề nghị khởi tố vụ án “Cố ý làm trái, lợi dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản, lập ngân hàng huy động vốn nhằm chiếm đoạt tài sản, mất khả năng chi trả” đối với ban lãnh đạo của VCSB. Đó là vụ án cực kỳ nghiêm trọng, thu hút sự quan tâm của báo giới lẫn dư luận thời điểm đó.
Ngày 11/2/2000, Lê Ân cùng 6 thành viên trong ban lãnh đạo VCSB bị bắt nhằm phục vụ cho công tác điều tra.
Ngày 28/5/2001, Lê Ân bị tuyên phạt 20 năm tù giam với tội danh “Cố ý làm trái”, án phạt chung thân với tội danh “Lạm dụng tín nhiệm chiếm đoạt tài sản” và án tử hình với tội danh “Lập ngân hàng huy động vốn để lừa đảo”. Tổng cộng hình phạt là tử hình.
Cả 6 thành viên trong ban lãnh đạo VCSB cũng chịu các mức án tù giam khác nhau. Lê Ân làm đơn kháng cáo và giao nộp toàn bộ các chứng từ của VCSB cho Cơ quan điều tra để minh chứng rằng mình vô tội.
May mắn, trong lần kháng cáo này, Lê Ân đã thành công. Các tội danh ban đầu của ông được giảm xuống thành “Cố ý làm trái gây hậu quả nghiêm trọng”, với mức án phạt tù 12 năm.
Trong thời gian thụ án, do cải tạo tốt nên tháng 8/2005, Lê Ân được đặc xá ra tù trước thời hạn.
Trải qua nhiều thăng trầm với chặng đường dài lập nghiệp gian truân, lão đại gia Lê Ân hiện được biết đến là chủ Khu Du lịch Chí Linh tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu. Ông được cho là đang sở hữu khối tài sản lên tới cả nghìn tỷ đồng và tận hưởng sống bình yên bên người vợ trẻ sau những biến cố xoay vần, đảo điên.
Vũ Đậu(T/h)
