Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng xuất hiện các nốt đặc nhân vàng, viền đỏ khắp người, kèm theo triệu chứng mệt mỏi, gầy sút cân, tiểu nhiều, uống nhiều.
Hình ảnh bệnh nhân bị nhiều u vàng khi tới khám bác sĩ. Ảnh: Infonet |
Bệnh nhân Đỗ Văn K. (34 tuổi, ngụ Quảng Ninh), đến khám tại bệnh viện Nội tiết Trung ương, trong tình trạng xuất hiện các nốt đặc nhân vàng, mụn sần sùi tập trung dày đặc ở 2 tay, lưng, bụng và đùi 2 bên, kèm theo mệt mỏi, gầy sút cân, tiểu nhiều...
Theo lời bệnh nhân kể, cách vào viện khoảng 3 tháng, bệnh nhân tự nhiên xuất hiện các nốt đặc có nhân vàng, viền đỏ bên ngoài, kích thước 1-3 mm, ở vùng lưng, bụng, cánh cẳng tay, đùi cẳng chân 2 bên, không đau, không ngứa, không gây cảm giác khó chịu gì.
Ban đầu anh K. chỉ nghĩ đơn thuần đó là những nốt mụn ngoài da nên đã tự ý nặn ra, những nốt nhỏ sau khi nặn nhân vàng ra thì thâm lại, đóng vảy còn các nốt to hơn thì rất khó nặn.
Đồng thời, các nốt này có xu hướng ngày càng lan rộng và dày đặc hơn ở các vị trí trên. Sau đó, anh K. quyết định đi khám chuyên khoa Da liễu tại BV Uông Bí – Thụy Điển, nhưng vẫn không rõ chẩn đoán, được kê đơn thuốc trong 1 tháng.
Tuy nhiên, sau dùng thuốc, các nốt đặc nhân vàng viền đỏ không có xu hướng giảm mà còn tăng lên làm bệnh nhân vô cùng lo lắng. Anh K. đến bệnh viện Nội tiết Trung ương để khám và được phát hiện bị u vàng phát ban do tăng triglycerid máu kèm đái tháo đường tuýp 2.
Phần lưng bệnh nhân cũng rất nhiều các nốt sần. Ảnh: Người lao động |
Theo ThS.BS Nguyễn Thị Thu Hương, Phó Trưởng khoa Thận – Tiết niệu, bệnh viện Nội tiết Trung ương, u vàng phát ban (erruptive xanthomas) là một tổn thương da lành tính gây ra bởi sự lắng đọng cục bộ của lipid đặc biệt là triglycerid trong lớp hạ bì.
Biểu hiện của u vàng phát ban là các nốt đặc, sẩn màu vàng hồng có kích thước khác nhau từ 1-4 mm, thường xuất hiện ở vị trí mặt duỗi các chi, mông và lưng.
Tình trạng này thường đặc trưng bởi nồng độ triglycerid huyết thanh tăng cao và bệnh lý đái tháo đường kiểm soát kém hoặc mới được chẩn đoán. Có khoảng 10 % bệnh nhân tăng triglycerid máu nặng có biểu hiện u vàng phát ban trên da.
Trong trường hợp bệnh nhân K. trên đây cũng là một trong những ca bệnh đặc biệt của tăng triglycerid máu nặng với biểu hiện trên da kèm theo đái tháo đường mới được chẩn đoán.
Để điều trị triệu chứng này, bệnh nhân cần thay đổi lối sống bằng cách giảm cân, giảm lượng carbonhydrat ăn vào, tập thể dục, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu, bia. Ở những bệnh nhân thừa cân, béo phì, nên giảm khoảng 5-10% trọng lượng cơ thể.
Cần có chế độ ăn phù hợp, ăn giảm muối, tăng lượng chất xơ (rau xanh) 30-40 g/ ngày. Nên ăn nhiều rau xanh khi bắt đầu bữa ăn để giảm hấp thu carbonhydrat trong bữa ăn, hạn chế lượng chất béo trong ngày bằng cách giảm ăn béo bão hòa (như mỡ động vật, bơ, pho mai..). Nên ăn các loại thực phẩm chứa chất béo không bão hòa như dầu thực vật, các loại hạt như lạc, hướng dương, cá,...
Về chế độ luyện tập, cần duy trì tập thể dục ít nhất 30 phút/ ngày và ít nhất 150 phút/ tuần. Cần tăng cường dần độ mạnh của các bài tập từ đi bộ nhanh, chạy bộ, aerobic, bóng chuyền, bóng đá, tập các bài tập đối kháng như nhấc tạ, squats....
Ở những bệnh nhân đang hút thuốc lá, cần bỏ càng sớm càng tốt vì hút thuốc lá làm tăng nguy cơ bệnh lý tim mạch (đau thắt ngực, nhồi máu cơ tim, tắc mạch chi...).
Cũng theo BS Hương, thông thường, trung bình u vàng phát ban thường biến mất sau khoảng 8 tuần điều trị. Ở những bệnh nhân này, nên đi khám định kì 1 tháng/ lần để theo dõi và điều chỉnh liều thuốc đồng thời nên tầm soát tình trạng rối loạn chuyển hóa lipid và đường máu của các người thân trong gia đình bệnh nhân.
Minh Khôi(T/h)
