Những ngày gần đây số lượng người mắc sốt xuất huyết đến khám và điều trị tại khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện E gia tăng đột biến.
Từ tháng 7/2023, mỗi ngày phòng khám Khoa Bệnh Nhiệt đới tiếp nhận khoảng 20 người dân mắc sốt xuất huyết, trong đó có 5-10 trường hợp phải nhập viện theo dõi, điều trị trong đó có không ít phụ nữ mang thai, người cao tuổi và người có nhiều bệnh lý nền.
Phụ nữ mang thai mắc sốt xuất huyết thường diễn biến nặng hơn, nhiều biến chứng. Ảnh minh họa
Theo Sức khỏe & Đời sống, một sản phụ đang mang thai 6 tuần ngụ tại phường Minh Khai, Bắc Từ Liêm, Hà Nội bị sốt xuất huyết, phải nhập viện với triệu chứng sốt ngày thứ 2, sốt cao liên tục, mệt nhiều, tức bụng, buồn nôn, ra máu âm đạo bất thường.
Lúc đầu, sản phụ tưởng mình bị mắc bệnh cúm và một số bệnh khác nên không điều trị gì, chỉ đến khi các triệu chứng nghiêm trọng như li bì, lạnh đầu chi mới vào viện điều trị trong tình trạng mạch nhanh nhỏ, hạ huyết áp.
Biến chứng khôn lường của sốt xuất huyết
Bệnh sốt xuất huyết nguy hiểm đối với tất cả mọi người, nhưng đối với thai phụ, việc đề phòng biến chứng rất quan trọng, vì mẹ có thể truyền bệnh cho thai nhi. Sốt xuất huyết không dẫn đến dị tật, bất thường ở thai nhi, nhưng có thể dẫn đến thai chết lưu, sinh non hoặc các biến chứng sức khỏe khác ở trẻ sơ sinh. Ngoài ra, virus này còn có thể truyền từ mẹ sang thai nhi trong quá trình mang thai hoặc khi sinh và có thể cần phải mổ lấy thai.
Diễn biến của bệnh sốt xuất huyết ở phụ nữ mang thai cũng rất khó lường và trở nặng nhanh chóng. Triệu chứng của bệnh sốt xuất huyết bắt đầu là dấu hiệu sốt cao liên miên từ 4-7 ngày, thai phụ sẽ cảm thấy đau nhức đầu dữ dội, đau các khớp cơ, buồn nôn, người mệt mỏi, chán ăn. Tuy nhiên đây mới chỉ là những triệu chứng sốt xuất huyết thể nhẹ.
Theo BS.CKI Trương Trọng Tuấn, khoa Cấp cứu, BVĐK Tâm Anh TP HCM, không phải cứ hết sốt là thai phụ đã khỏi sốt xuất huyết. Giai đoạn nguy hiểm của bệnh thường vào ngày thứ 3-7 của bệnh, thai phụ có thể còn sốt hoặc đã giảm sốt, có thể kèm theo đau bụng, đại tiện ra phân đen, chảy máu cam, chảy máu chân răng, chảy máu niêm mạc,… lúc này cơ thể thai phụ đã giảm tiểu cầu đến mức xuất huyết.
Triệu chứng nặng nhất của bệnh sốt xuất huyết là sốc. Thân nhiệt của thai phụ tụt xuống dưới 35 độ C, cơ thể chảy máu ồ ạt, huyết áp tụt xuống nhanh chóng. Mất máu quá nhiều, huyết tương tăng nhanh khiến cho phổi bị tràn màng dịch, cơ thể người bệnh rơi vào trạng thái hôn mê do não phù, nguy hiểm tới tính mạng.
Nếu bệnh sốt xuất huyết trở nên nghiêm trọng, nó có thể kết hợp với rò rỉ huyết tương dư thừa, xuất huyết hoặc suy các cơ quan trong cơ thể. Sốt xuất huyết ở thai phụ có thể sinh ra các biến chứng như xuất huyết tiêu hóa, suy thận, suy gan, rối loạn đông máu…
“Phụ nữ mang thai ở những tháng đầu thai kỳ, nếu bị sốt xuất huyết có thể làm tăng nguy cơ bị sảy thai, thai chết lưu. Ở những tháng cuối, thai phụ bị sốt xuất huyết có thể gây tử vong cho thai nhi, làm trẻ sơ sinh nhẹ cân hoặc sinh non. Nếu trẻ sinh non, em bé sinh ra nhẹ cân hoặc thậm chí tử vong nếu thai phụ bệnh nặng. Đặc biệt, tình trạng tiểu cầu hạ đe dọa đến tính mạng cho cả thai phụ và thai nhi, có thể dẫn đến đẻ non và gây ra các biến chứng nặng như chảy máu khó cầm, rau bong non, tiền sản giật… Trẻ sơ sinh cũng có thể bị thiếu hụt tiểu cầu trong những ngày đầu, thậm chí kéo dài vài tuần sau sinh nếu sinh ra từ bà mẹ bị tiểu cầu hạ”.
Chăm sóc phụ nữ mang thai bị sốt xuất huyết
Thai phụ có khả năng miễn dịch thấp, họ dễ bị nhiễm trùng và bệnh tật hơn. Do đó, trong giai đoạn cao điểm của sốt xuất huyết, thai phụ và người thân nên tránh đi du lịch đến những khu vực có nguy cơ lây nhiễm bệnh khá cao.
Nếu thai phụ có tiếp xúc với người sốt xuất huyết, có dấu hiệu bệnh, cần được chăm sóc y tế đúng cách. Đặc biệt là những thai phụ gần đến ngày dự sinh hoặc ngay sau khi sinh, vì đây là các đối tượng có nguy cơ cao nhất và cần được theo dõi chặt chẽ.
Phụ nữ mang thai được chẩn đoán mắc bệnh sốt xuất huyết cần được bổ sung nước, hạ sốt hợp lý, nghỉ ngơi và bồi bổ và được các bác sĩ theo dõi liên tục, thận trọng.
Chế độ dinh dưỡng cho thai phụ bị sốt xuất huyết cần tăng lượng chất lỏng, cùng với các loại muối thiết yếu có vai trò quan trọng trong cơ thể. Mẹ bầu có thể uống nước dừa, oresol, nước trái cây, thức ăn nấu với nước uống sạch, ít nhất 3 lít mỗi ngày. Dinh dưỡng cũng giúp cân bằng lượng chất lỏng trong phôi thai để chăm sóc em bé.
Các triệu chứng sốt xuất huyết trong suốt thai kỳ không khác so với người bình thường, nhưng, mức độ nghiêm trọng của tình trạng này có thể tăng lên ở phụ nữ có thai. Do đó, thai phụ cần được nhân viên y tế chăm sóc và theo dõi liên tục. Để an toàn cho cả mẹ và thai nhi, thuốc hạ sốt cần phải đúng liệu lượng theo chỉ định của bác sĩ
Có nên cho con bú khi mẹ sốt xuất huyết?
Trẻ sơ sinh có mẹ được chẩn đoán bị mắc sốt xuất huyết giai đoạn trước sinh hoặc khi sinh cần được theo dõi chặt chẽ để hạn chế nguy cơ lây truyền.
Theo các chuyên gia, nguy cơ lây truyền virus sốt xuất huyết từ mẹ sang con qua sữa mẹ là không đáng kể, do đó nếu mẹ bị nhiễm sốt xuất huyết vẫn có thể duy trì việc cho con bú.
Nhiều bằng chứng khoa học cho thấy, sữa mẹ, đặc biệt là sữa non có các kháng thể giúp trẻ sơ sinh miễn nhiễm với bệnh nhiễm trùng. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cũng cho rằng, sữa mẹ có nhiều chất dinh dưỡng và kháng thể giúp bảo vệ trẻ, ngăn ngừa mất nước và duy trì tình cảm ở trẻ.
Ở một vài trường hợp cụ thể, như người mẹ bị bệnh sốt xuất huyết nặng, thì bác sĩ có thể chỉ định cho trẻ sơ sinh bú sữa công thức hoặc bú sữa ngoài.
Theo các bác sĩ ở Khoa Bệnh nhiệt đới, người bệnh đến khám và điều trị ở khoa tập trung chủ yếu ở phường Mai Dịch, Dịch Vọng, Cầu Diễn (quận Cầu Giấy), quận Nam Từ Liêm, quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội)… Cách đây 3 tháng, đã có bệnh nhân mắc sốt xuất huyết nhập viện, nhưng mấy ngày gần đây, cao điểm số người mắc sốt xuất huyết điều trị tại Khoa Bệnh nhiệt đới lên đến 30-40 người, chiếm hơn 50% số người bệnh đang điều trị tại khoa này. Đối với những người bệnh đã được điều trị ổn định, các bác sĩ ở Khoa Bệnh Nhiệt đới đã cho gần 200 người bệnh xuất ra viện.
VTV News dẫn lời BSCKII Đào Văn Cao, Trưởng Khoa Bệnh nhiệt đới Bệnh viện E cho hay, tính đến nay, khoa đang theo dõi và điều trị cho gần 300 bệnh nhân mắc sốt xuất huyết. Mặc dù số lượng bệnh nhân đông nhưng do chủ động phòng chống dịch, kê thêm giường xếp cho bệnh nhân tại các phòng bệnh nên đã hạn chế tình trạng bệnh nhân nằm ghép.
BSCKII Đào Văn Cao cho rằng, những cảnh báo của ngành Y tế về dịch sốt xuất huyết đã khiến người dân có ý thức hơn trong việc đi khám và điều trị sớm khi mắc căn bệnh này. Do đó, số lượng người bệnh đến khám đã tăng lên đáng kể, khoa đã chuẩn bị để tiếp nhận và điều trị cho số lượng bệnh nhân gia tăng trong thời gian tới.
Sau khi khám, chẩn đoán bệnh, các bác sĩ ở Khoa Bệnh nhiệt đới sẽ sàng lọc đối với những bệnh nhân mắc bệnh thể nhẹ, có thể cấp đơn và giải thích hướng điều trị ngoại trú cho bệnh nhân. Đối với những bệnh nhân sốt xuất huyết nặng và sốt xuất huyết có dấu hiệu cảnh báo như vật vã, lừ đừ, li bì, đau bụng nhiều, nôn ói nhiều, tiểu ít, xuất huyết niêm mạc, xét nghiệm có tiểu cầu giảm nhanh, cô đặc máu, men gan tăng cao sẽ được chỉ định vào viện theo dõi và điều trị.
Qua điều trị thực tế, các bác sĩ gặp các tình trạng bệnh diễn biến nặng của người bệnh sốt xuất huyết như ho ra máu, xuất huyết âm đạo trước chu kỳ, đi ngoài phân đen, men gan tăng cao, tràn dịch màng phổi, màng bụng, tụt huyết áp… Vì thế, trước những diễn biến khó lường của bệnh sốt xuất huyết, BSCKII Đào Văn Cao khuyến cáo, mọi người nếu thấy sốt cao đột ngột cần vào viện khám ngay, vì bệnh sốt xuất huyết có thể chuyển từ mức độ nhẹ sang mức độ nặng, vì vậy bệnh nhân cần được thăm khám, phân độ lâm sàng để tiên lượng bệnh và có kế hoạch xử trí thích hợp.
Đặc biệt, đối với người cao tuổi mắc nhiều bệnh lý nền như đái tháo đường, huyết áp, tim mạch hoặc phụ nữ mang thai mắc sốt xuất huyết thường diễn biến nặng hơn, nhiều biến chứng như có thể sinh non, con nhẹ cân, xuất huyết khi sinh và sau sinh.
BSCKII Đào Văn Cao phân tích, sốt xuất huyết ở phụ nữ mang thai giai đoạn đầu nguy hiểm. Virus sẽ tác động vào cơ quan tạo máu của mẹ, gây ra rối loạn đông máu, giảm số lượng và chất lượng tiểu cầu. Dễ dẫn đến sảy thai, thai dị tật bẩm sinh, thai chết lưu. Ngoài ra, sốt xuất huyết vào giai đoạn chuyển dạ có thể gây băng huyết sau sinh do bệnh làm giảm tiểu cầu. Nặng hơn nữa là tình trạng rối loạn đông máu dẫn đến nguy cơ tử vong cho sản phụ và thai nhi.
Hiện không có vaccine dự phòng sốt xuất huyết cho phụ nữ mang thai và không có thuốc điều trị đặc hiệu nên các sản phụ mắc sốt xuất huyết nên đến bệnh viện đa khoa để có sự kết hợp chuyên môn giữa các khoa sản và bệnh nhiệt đới để theo dõi, điều trị kịp thời, tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra.
Thùy Dung(T/h)
