Trong 12 con giáp, ngựa là loài vật thông minh, trung thành và hùng dũng trong trận mạc. Hình tượng ngựa là biểu tượng của tài lộc, thành công, sung mãn. Tiếng hí của ngựa còn là niềm kiêu hãnh và tự do thanh khiết.
Nếu ai đã từng đọc qua Tam Quốc Diễn Nghĩa đều sẽ biết đến giống ngựa Xích Thố nổi tiếng. Con ngựa này được phác họa dài một trượng, cao tám thước, màu đỏ rực như lửa, tuyệt không có một sợi lông tạp, ngày đi ngàn dặm, trèo non vượt suối dễ dàng.
Tuy nhiên, không ít người hoài nghi ngựa Xích Thố chỉ có trong truyền thuyết văn chương, không có thật ngoài đời.
Ngựa Xích Thố là một bảo mã nổi danh thời Tam quốc.
Nguồn gốc tên gọi ngựa Xích Thố
Theo Best china News, chữ “Thố” trong tiếng Hán có nghĩa là thỏ, còn “Xích” để chỉ màu đỏ. Tên gọi này có phần kỳ lạ với một con ngựa quý như Xích Thố.
Người ta cho rằng cái tên Xích Thố được La Quán Trung sử dụng dựa trên nguyên mẫu của một con ngựa quý có thật trong lịch sử. Các cuốn Tam Quốc Chí, Ngụy Thư và Lã Bố truyện đều ghi chép về “một con ngựa quý với toàn thân màu đỏ”.
La Quán Trung có thể khái quát ngựa Xích Thố để phù hợp với hình tượng nhân vật Lã Bố và Quan Vũ, rằng những chiến tướng như vậy phải cưỡi ngựa màu đỏ mạnh như mãnh hổ tả xung hữu đột, vạn người không địch nổi trên chiến trường.
Trong Tam quốc diễn nghĩa, ngựa Xích Thố đã cùng Lã Bố chinh chiến khắp nơi. Trên chiến trường, ông chuyên cưỡi ngựa Xích Thố, như một mãnh hổ tả xung hữu đột, vạn người không địch nổi. Sau này, Lã Bố bị trúng kế của một đại thần nhà Đông Hán, giết chết Đổng Trác. Sau đó Lã Bố bị Tào Tháo giết, ngựa Xích Thố thuộc về Tào Tháo, một nhà chính trị, quân sự kiệt xuất cuối thời Đông Hán.
Có lẽ do duyên số, Quan Vũ hay còn gọi là Quan Vân Trường, một trong những người có công lớn thành lập nhà Thục Hán vào thế kỷ thứ 2, vì muốn bảo vệ hai vị phu nhân của người anh em kết nghĩa của mình là Lưu Bị đã tạm thời về phe Tào Tháo. Tào Tháo vô cùng quý mến nhân tài như Quan Vũ, cũng muốn bắt chước Đổng Trác tặng ngựa cho anh hùng. Nhưng Quan Vũ không như Lã Bố, ông tiếp nhận Xích Thố là để tìm được Lưu Bị nhanh hơn.
Như vậy, 4 người từng là chủ nhân của Xích Thố trong Tam quốc diễn nghĩa lần lượt là: Đổng Trác, Lã Bố, Tào Tháo và Quan Vũ. Sau khi Quan Vũ thua trận ở Mạch Thành và bị Đông Ngô bắt giết, con ngựa quý của ông đã về tay một tiểu tướng Tôn Ngô là Mã Trung. Tuy nhiên Xích Thố vì thương nhớ chủ cũ nên đã tuyệt thực mà chết không lâu sau đó.
Ngựa Xích Thố ngày nay
Hiện nay, loài ngựa Xích Thố từng vang danh sử sách này có tồn tại ngoài đời thực hay không và với hình dạng như thế nào vẫn chưa có câu trả lời chính thức. Những người yêu truyện Tam Quốc thường cho rằng giống ngựa hồng với màu sắc lông nâu hồng là có miêu tả gần giống nhất với Xích Thố. Có người cho rằng loài ngựa Akhal-teke đến từ Trung Á là có liên hệ họ hàng gần nhất với loài ngựa quý trong sử sách Trung Quốc về sự dẻo dai và tốc độ hơn hẳn.
Bên cạnh đó, cũng có nguồn thông tin cho rằng ngựa Xích Thố chính là loài ngựa quen thuộc trên thảo nguyên Mông Cổ ngày nay. Chính sự dũng mãnh, thiện chiến đi cùng với lịch sử chiến đấu lừng lẫy trên lưng ngựa của người Mông Cổ đã khiến loài tuấn mã ghi chép trong Tam Quốc này được tin tưởng có xuất phát từ nơi đây. Ngày nay, những loài ngựa được cho là Xích Thố tại Mông Cổ được những người dân du mục dùng cho các công việc đưa thư, trông coi gia súc trên thảo nguyên.
Có thể nói, trong các loài ngựa quý hiếm, Xích Thố được xem là nổi tiếng và sở hữu nhiều truyền thuyết được ngưỡng mộ hơn cả. Loài ngựa này trong cuộc sống hiện đại vẫn chưa được xác thực tồn tại dưới hình dạng nào nhưng sức mạnh phi thường được miêu tả trong Tam Quốc Diễn Nghĩa cũng khiến nhiều người không khỏi trầm trồ.
Mộc Miên (T/h)
