(ĐSPL)-Việc xác định bốn môn học bắt buộc trong chương trình THPT đã giảm bớt số bộ môn mà HS phải học. Tuy nhiên, khi đi sâu vào nội dung văn bản đó, ta có thể nhận thấy những sự bất cập và nhược điểm của chương trình được dự báo trước.
Theo báo Pháp luật, sự nặng nề quá tải với những kiến thức “hàn lâm” của chương trình hiện hành được thay thế bằng một chương trình linh hoạt và năng động hơn với sự tích hợp và liên kết các môn học tiếp cận được với khoa học giáo dục hiện đại; vai trò bị động và thụ động của học sinh (HS) được chuyển thành chủ động và sáng tạo hơn bằng các môn học tự chọn tăng dần theo từng cấp lớp.
Bản dự thảo Chương trình Giáo dục phổ thông tổng thể (GDPT) của Bộ GD&ĐT đã cho phép hình dung một chương trình GDPT được đổi mới rất nhiều theo hướng tích cực khi so sánh với chương trình giáo dục hiện hành.
Tuy nhiên, khi đi sâu vào nội dung văn bản đó, ta có thể nhận thấy những sự bất cập và nhược điểm của chương trình được dự báo trước.
Việc xác định bốn môn học bắt buộc trong chương trình THPT đã giảm bớt số bộ môn mà HS phải học nhưng chỉ có tác dụng tích cực trong việc luyện thi tuyển sinh ĐH-CĐ, mà chưa chắc đã đủ để đáp ứng mục tiêu GDPT về phát triển nhân cách con người.
Chương trình dự thảo vẫn giữ nguyên quan niệm sai lầm xưa cũ là tách rời dạy nghề ra khỏi GDPT
Thông tin từ Dân trí cho biết, kiểu chương trình học được thể hiện trong bản dự thảo này cũng có những vấn đề cần xem xét. Khoa học giáo dục hiện đại đã chỉ rõ ba kiểu đang được áp dụng trên thế giới là chương trình học đồng nhất (uniform curriculum), chương trình phân ban (divisional curriculum) và chương trình tự chọn (elective curriculum). Chương trình THPT dự thảo lần này cũng không vượt khỏi giới hạn của ba kiểu chương trình trên.
Chương trình dự thảo này vẫn giữ nguyên quan niệm sai lầm xưa cũ là tách rời dạy nghề ra khỏi GDPT. |
Ở bậc tiểu học và THCS vẫn áp dụng chương trình đồng nhất (có thêm chút ít nội dung tự chọn) nên không có nhiều vấn đề phải bàn. Đáng lưu ý là chương trình THPT được thiết kế theo kiểu chương trình tự chọn của Hoa Kỳ (nhưng có nhiều bất cập) và có thêm sự lẫn lộn với chương trình phân ban đã thất bại ở Việt Nam trong thời gian qua.
Chương trình dự thảo này vẫn giữ nguyên quan niệm sai lầm xưa cũ là tách rời dạy nghề ra khỏi GDPT và giáo dục ĐH nên bộ môn “công nghệ” trong chương trình chỉ là để định hướng nghề nghiệp, mà lẽ ra - như chương trình của các nước tiên tiến - đó phải là những môn dạy nghề để HS có thể hành nghề sau khi tốt nghiệp THPT.
Môn Lịch sử sẽ... đứng ở đâu?
Cách tích hợp các môn trong hai lĩnh vực khoa học tự nhiên (lý, hóa, sinh) và khoa học xã hội (văn, sử, địa) để HS chọn học (như chương trình phân ban đã sụp đổ) dẫn tới những sai lầm khi xác định các môn bắt buộc (cốt lõi) với các môn tự chọn.
Một thí dụ để so sánh: Chương trình tự chọn của Hoa Kỳ tích hợp lịch sử với giáo dục công dân thành bộ môn tìm hiểu xã hội (social study) và coi đây là môn cơ bản, đồng thời là cốt lõi nên bắt buộc toàn thể HS phải học. Còn cách tích hợp và phân loại trong chương trình dự thảo của Bộ sẽ biến lịch sử thành môn tự chọn (mà rất ít người chọn!) khiến môn cơ bản này có khả năng biến mất trong chương trình học.
Cách tích hợp đó làm nảy sinh hai môn hỗn hợp từ nhiều môn: Môn khoa học tự nhiên và môn khoa học xã hội. Đây là những môn tích hợp thiếu cơ sở khoa học và giáo viên cũng không đủ khả năng để tiến hành giảng dạy.
Tương tự như vậy, việc tách hoạt động trải nghiệm sáng tạo và nghiên cứu khoa học kỹ thuật ra khỏi các môn học truyền thống sẽ đặt ra vấn đề: Ai sẽ dạy các hoạt động này và dạy như thế nào (đội ngũ giáo viên hiện có chỉ quen với các môn học truyền thống; còn các trường sư phạm hiện hành không đào tạo giáo viên dạy các môn mới lạ này).
Bên cạnh đó việc xác định bốn môn học bắt buộc trong chương trình THPT đã giảm bớt số bộ môn mà HS phải học nhưng chỉ có tác dụng tích cực trong việc luyện thi tuyển sinh ĐH-CĐ, mà chưa chắc đã đủ để đáp ứng mục tiêu GDPT về phát triển nhân cách con người.
Thay đổi sứ mệnh nhà trường phổ thông Để thực hiện thành công chương trình GDPT tổng thể cần có sự đổi mới căn bản, toàn diện tổ chức và hoạt động của nhà trường. Một trong những yêu cầu đó là thay đổi sứ mệnh của nhà trường phổ thông. Cho đến nay, nhà trường phổ thông Việt Nam vẫn là nhà trường truyền thống, với sứ mệnh chủ yếu là chuẩn bị những con người theo tư duy hàng loạt nhằm phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội. Việc chuyển sang giáo dục theo hướng tiếp cận năng lực là việc chuẩn bị con người vì sự phát triển nhân cách cho mỗi cá nhân và phục vụ yêu cầu phát triển kinh tế-xã hội trong một thế giới thay đổi nhanh chóng và khó lường. Vì thế, một điều kiện tiên quyết trong việc đảm bảo thực hiện chương trình GDPT mới là làm rõ sự thay đổi sứ mệnh này và thể chế hóa nó trong điều lệ nhà trường. Ngoài ra, đổi mới trong giáo dục ngày nay cần nhìn nhận trong toàn bộ hệ thống giáo dục, bao gồm giáo dục mầm non, GDPT, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục ĐH và giáo dục thường xuyên. Trong đó, giáo dục mầm non cần được chú trọng hơn nữa để đảm bảo mọi HS có bước khởi đầu tốt và công bằng. Giáo dục nghề nghiệp, giáo dục ĐH và giáo dục thường xuyên cần có sự đổi mới tương ứng để kế thừa và phát huy những năng lực mà HS đã có sau khi hoàn thành giáo dục cơ bản hoặc GDPT. Những điều này cần bổ sung vào dự thảo chương trình để khắc phục kiểu đổi mới chắp vá vốn là đặc trưng của giai đoạn trước. Cũng vì thiếu triết lý nên chương trình không quan tâm đến vấn đề đổi mới cơ chế quản lý điều hành giáo dục - một điều kiện quyết định sự thành bại của chương trình GDPT mới nói riêng và của cả công cuộc đổi mới giáo dục nói chung. |
Đức An (Tổng hợp)
Xem thêm video:
[mecloud]JKUf3vSIpL[/mecloud]
