Theo luật sư, việc chụp ảnh công khai khách hàng trước khi khởi hành nếu cảm nhận bất an, nguy hiểm là rất khả thi. Tuy nhiên cần lưu ý những quy định của pháp luật hiện hành liên quan đến hình ảnh cá nhân và việc sử dụng hình ảnh cá nhân.
Đề xuất nhằm giúp các tài xế bảo vệ bản thân
Thời gian gần đây liên tiếp các vụ việc tài xế xe ôm, taxi bị sát hại rồi cướp tài sản. Mới đây nhất vào ngày 28/9, nam sinh Grab Nguyễn Cao S. (18 tuổi, quê Thanh Hóa) bị sát hại rồi cướp tài sản tại bãi đất hoang thuộc phường Thụy Phương, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội. Hung thủ được xác định là Đinh Văn Trường (19 tuổi) và Đinh Văn Giáp (24 tuổi), cùng quê Yên Bái. Sau hàng loạt vụ án, câu hỏi trăn trở lại được đặt ra: Những người làm nghề lái xe phải làm gì để bảo vệ an toàn cho tính mạng và tài sản của họ?
Hai nghi phạm giết nam sinh S. theo ảnh chụp nam sinh gửi về trước khi thực hiện cuốc xe. |
Trước đó, khi vụ án Nguyễn Cảnh An cứa cổ lái xe taxi ở cổng phụ sân vận động Quốc gia Mỹ Đình, đã có người sáng tạo ra chiếc tấm chắn bằng nhựa cứng, lắp ngăn cách lái xe với hành khách. Song giải pháp này chỉ mang tính tạm thời, chưa thực sự hữu dụng và không thể áp dụng đối với lái xe ôm.
Một số ý kiến cho rằng, có thể trang bị cho người làm nghề lái xe vận tải hành khách như xe ôm, taxi những công cụ hỗ trợ để bảo vệ bản thân. Song luồng ý kiến này nhanh chóng bị phản biện, vì ranh giới giữa tự vệ với tấn công rất mong manh. Sau một số vụ việc lái xe bị tố có hành vi bạo lực với khách, việc trang bị như vậy rất rủi ro.
Đáng chú ý, một ý kiến được đăng tải công khai trên Facebook về giải pháp an toàn cho lái xe đã nhận được nhiều sự hưởng ứng. Đó là đề xuất các hãng cung cấp dịch vụ vận tải công nghệ, taxi... mở chế độ chụp ảnh khách trước khi lên xe, gửi về trung tâm. Việc chụp ảnh này được thực hiện công khai, để khách biết. Vậy đề xuất này liệu có khả thi? PV báo ĐS&PL đã có cuộc trao đổi với các chuyên gia pháp lý để tìm hiểu những vấn đề liên quan.
Công khai hình ảnh có thể khiến nghi phạm từ bỏ ý định phạm tội
Luật sư Quách Thành Lực - Giám đốc công ty luật Hà Nội Tinh Hoa nhận định, đề xuất chụp ảnh công khai hành khách trước khi khởi hành nếu cảm thấy nguy hiểm là rất khả thi. Qua sự việc tài xế trẻ tuổi bị sát hại ở Hà Nội, luật sư cho biết hãng xe Grab nên có trách nhiệm và thể hiện là một doanh nghiệp có văn hóa đối với người mang lại sự thịnh vượng cho mình.
“Từ trước đến nay, Grab nói riêng và các hãng xe công nghệ khác nói chung chỉ có tính năng đảm bảo an toàn cho hành khách, vì muốn tạo sự an tâm tin tưởng khi khách hàng đi xe, mà quên mất rằng, nhân viên, tài xế, người mang lại sự phát triển của công ty cũng cần được bảo vệ”, luật sư Quách Thành Lực cho hay.
Luật sư Quách Thành Lực phân tích, trong vụ việc vừa qua, nếu Grab có một tính năng trong hệ thống của mình đó là cho phép tài xế gửi ảnh của hành khách có dấu hiệu nguy hiểm về công ty để công khai khi cần thiết và hành khách đó biết hình ảnh của mình đã được ghi nhận và quản lý thì chắc chắn sẽ từ bỏ ý định thực hiện hành vi phạm tội.
Hành động giết, cướp tài sản của những người rất khó khăn về kinh tế như bán hàng rong, xe ôm thường được thực hiện bởi những đối tượng cá biệt, nghiện ma túy, chất kích thích. Những đối tượng này vô cùng liều lĩnh và không còn nhân tính.
“Người lái xe ôm cũng cần nâng cao cảnh giác, từ chối vận chuyển những chuyến đi tiềm ẩn nguy hiểm cho sức khỏe, tính mạng. Không một hình thức kỷ luật nào của Grab vì từ chối khách, hay vật chất nào có thể bù đắp được sự nguy hiểm cho tính mạng con người”, luật sư Quách Thành Lực đưa ra lời khuyên.
Ngoài ra, về tâm lý tội phạm, họ chỉ thực hiện hành vi phạm tội khi đánh giá có khả năng không bị phát hiện, không bắt được. Luật sư Quách Thành Lực nhấn mạnh: “Các công ty xe ôm công nghệ cần thể hiện một mình là một doanh nghiệp có văn hóa kinh doanh, coi trọng khách hàng, bảo vệ người lái xe, tham gia lao động tạo ra giá trị cho mình bằng việc nhanh chóng có biện pháp bảo vệ người lao động. Người mang lại phồn vinh cho sự phát triển của công ty”.
Chụp ảnh chỉ mang tính chất lưu trữ nội bộ
Luật sư Nghiêm Quang Vinh - Công ty luật Nghiêm Quang cho biết, việc thận trọng là rất tốt, đây là điều kiện cho cánh tài xế lưu ý với những bộ phận đối tượng nguy hiểm. Việc chụp ảnh có thể mang tính chất lưu giữ nội bộ đối với xe ôm, taxi công nghệ, đối với xe ôm truyền thống thì nên chụp ảnh công khai gửi về cho người thân hoặc nên lưu lại được số điện thoại của khách hàng.
“Đối với taxi có thể xác định lộ trình, xe ôm thì lại khó hơn, chính vì thế việc chụp ảnh công khai hành khách vào thời điểm nhạy cảm rất cần thiết. Để cho những đối tượng biết được mình đã bị bại lộ, chúng sẽ từ bỏ ý định đó đi. Ngoài ra tài xế cũng cần nâng cao cảnh giác để đảm bảo tính mạng cho bản thân mình”, luật sư Vinh cho hay. Lực lượng chức năng cũng như các doanh nghiệp xe ôm công nghệ cần nghiên cứu kỹ lưỡng những biện pháp nhằm đảm bảo an toàn cho tài xế xe ôm, taxi để tránh những trường hợp đáng tiếc xảy ra.
Cần cẩn trọng khi sử dụng hình ảnh của cá nhân
Cùng đưa ra quan điểm về vấn đề trên, luật sư Bùi Thị Hiệp, đoàn Luật sư TP.Hà Nội lưu ý: Việc chụp ảnh khách hàng trước khi lên xe, gửi về trung tâm của công ty vận tải phải được sự đồng ý của khách. Bởi lẽ theo quy định tại Điều 32 Bộ luật Dân sự 2015, cá nhân có quyền đối với hình ảnh của mình, việc sử dụng hình ảnh cá nhân phải được người đó đồng ý.
Sử dụng trái phép hình ảnh cá nhân người khác là vi phạm pháp luật. Điểm c, khoản 1, Điều 10, Nghị định 56/2006/NĐ-CP về xử phạt vi phạm hành chính trong hoạt động văn hoá - thông tin nêu rõ: Phạt tiền từ 01 - 03 triệu đồng với hành vi đăng, phát ảnh của cá nhân mà không được sự đồng ý của người đó hoặc thân nhân người đó, trừ các trường hợp tìm thân nhân của nạn nhân, ảnh của người đã bị khởi tố hình sự hoặc đang chấp hành hình phạt tù giam, ảnh thông tin về các hoạt động tập thể.
