Quả cọ có nhiều ở các tỉnh như Phú Thọ, Nghệ An và Hà Tĩnh. Từ thứ quả quê dân dã, quả cọ ngày càng trở nên phổ biến và trở thành "đặc sản" được thực khách "sành ăn" ở thành phố yêu thích, nhiệt tình tìm mua vì có hương vị bùi bùi, lạ miệng.
Theo người dân địa phương, cây cọ bắt đầu ra hoa, kết trái vào giữa tháng 7 âm lịch. Khoảng 3-4 tháng sau là cọ chín, lúc đó người dân nhộn nhịp vào rừng thu hoạch cọ. Tùy điều kiện thời tiết mà mùa cọ chín có thể kéo dài tới vài tháng. Quả cọ bắt đầu được bán vào khoảng tháng 10, 11 Âm lịch.
Vì cây khá cao, có nhiều gai nên người ta thường dùng cù lèo (lấy liềm buộc vào cây sào) để hái cọ. Cọ phải được thu hoạch thật khéo để tránh làm quả bị xây xát, sứt sẹo, giảm độ ngon.
Quả cọ hình bầu dục, chỉ nhỏ bằng ngón tay cái người lớn. Khi chín, lớp vỏ quả cọ có màu xanh dương thẫm hoặc hơi nâu đen. Sau khi hái, người ta đem rửa cọ thật sạch để loại bỏ bụi bẩn.
Cọ sống khá chát, không ăn được nên người địa phương thường "ỏm" (làm chín) để quả mềm hơn, giảm độ chát. Khi đó, cọ sẽ bớt chát hơn nhiều và mang đến cho người ăn một hương vị khá lạ miệng. Bên cạnh đó, quả cọ còn có thể được chế biến thành nhiều món ngon hấp dẫn.
Trước đây, quả cọ có rất nhiều, đến mùa rụng đen đất, thường bị bỏ đi, rất ít người sử dụng.
Nhưng khoảng chục năm lại đây, nhiều người phá cọ để trồng các loại cây ăn trái khác hoặc xây dựng nhà cửa, công trình, khu công nghiệp. Do diện tích trồng cọ ngày càng thu hẹp nên loại quả này ít dần và trở thành đặc sản, được bán với giá cao.
Hiện, cọ không chỉ xuất hiện nhiều ở các tỉnh miền núi mà còn được bán nhiều ở các chợ thành phố cũng như mạng xã hội.
Gần đây, loại quả này đang rất hot trên các nền tảng mạng xã hội khi nhiều người thi nhau tìm mua, ăn thử và check in thứ quả dân dã này.
Quả cọ thường có giá khoảng 60.000-70.000 đồng/kg nhưng cọ nếp ngon thì giá cao hơn, có khi 100.000-110.000 đồng/kg vẫn "hút" khách tìm mua.
Ngoài loại cọ tươi thì rất nhiều người cũng bán cọ đã "ỏm" sẵn, thực khách chỉ cần mang về ăn luôn. Tuy nhiên, giá sẽ cao hơn cọ tươi từ 5.000-10.000 đồng.
Cọ ỏm không chỉ là thức quà vặt được người thành phố yêu thích mà còn trở thành nguyên liệu chế biến nhiều món ngon. Ở một số nơi, cọ nếp được dùng làm bánh dày khá lạ miệng. Cọ sau khi ỏm được bóc lấy lớp cùi vàng như mật, thơm phức. Cùi cọ được giã nhuyễn rồi đem làm bánh dày. Ngoài ra, cọ ỏm còn được chế biến thành món dưa cọ ngày Tết hay kho cá, kho thịt rất ngon.
Không chỉ là đặc sản, quả cọ còn là món ăn cung cấp một số dinh dưỡng nhất định với cơ thể, thậm chí hỗ trợ điều trị một số bệnh nếu sử dụng hợp lý. Một số nghiên cứu cho thấy trong quả cọ có hàm lượng chất béo, chất đạm, canxi nhất định.
Nhưng không nên sử dụng quá nhiều vì dễ gây nên tình trạng "say cọ". Ngoài ra, do quả cọ có chất chát nên ăn nhiều có thể gây táo bón, vón cục thức ăn trong ruột. Những người có vấn đề về đường tiêu hóa như bị đầy bụng, khó tiêu, hay táo bón không nên ăn loại quả này.
Như Quỳnh(T/h)
