Khang Hi là vị hoàng đế thứ 4 của nhà Thanh (Trung Quốc). Trong lịch sử Trung Hoa, Khang Hi nổi tiếng là vị minh quân hiếm có, biết chiêu mộ hiền tài, luôn lấy dân làm gốc, có tấm lòng bao dung độ lượng và hết lòng vì việc nước.
Trong suốt 61 năm trị vì, vị hoàng đế này đã đưa Trung Quốc đến thời kỳ thịnh trị và kiến lập được một lãnh thổ gọi là "Khang Càn thịnh thế".
Ngoài giỏi việc cai trị đất nước, chăm lo đời sống con dân, ông còn là một người cha mẫu mực, có những phương pháp dạy con độc đáo, còn lưu truyền đến hàng nghìn năm sau.
Khi nói về cách dạy con của vua Khang Hi, ai cũng đều ngưỡng mộ và thán phục. Ông tranh thủ mọi thời gian không kể sáng hay tối, mùa xuân hay mùa đông, đều đặn tự mình nhắc nhở, kiểm tra việc học tập của tất cả các hoàng tử và cách cách.
Hoàng đế Khang Hi từng nói trước tất cả các quan trong triều rằng: "Phục sự trọng trách tổ tiên để lại, muốn chọn được người tài giỏi xây dựng đất nước, kế nghiệp giang sơn, trước tiên việc giáo dục các hoàng tử chưa bao giờ ta dám khinh suất dù chỉ là từng khắc.
Trời chưa sáng, trẫm đích thân đốc thúc việc đọc kinh thư từ Đông Cung thái tử đến các hoàng tử và cách cách. Chiều buông xuống, khi các con cần phải học chữ, luyện võ, bắn cung, dù đông qua xuân đến, năm này đến tháng khác, chưa có một ngày trẫm không lo về việc học của các hoàng tử".
Không giống như mọi người thường nghĩ, các hoàng thân quý tộc mỗi khi đi học ắt hẵn sẽ được đi kiệu hoa, kẻ đưa người đón. Ấy mà đối với con cháu của vua Khang Hi, điều tưởng chừng đơn giản như vậy lại vô cùng... xa xỉ. Bởi lẽ, để đến được Vô Dật Trai, con cháu hoàng tộc sẽ phải đi bộ 3-4 dặm (tương đương với 5 cây số) và khi về cũng phải đi bộ bất kể mưa hay nắng, sáng hay tối.
Thậm chí, vào mùa hè, dù thời tiết oi bức đến đâu thì con cháu hoàng tộc cũng không được dùng quạt và luôn trong tư thế ngồi thẳng lưng, không vặn vẹo, xiên xẹo.
Lịch học mà hoàng đế Khang Hi đề ra cho con cháu vô cùng khắc nghiệt. Theo đó, tất cả các hoàng tử đều phải dậy từ 3h để ôn lại bài học ngày hôm trước và không có ngoại lệ.
Sau khi ôn bài xong, từ 5h đến 7h, các hoàng tử sẽ được thầy giáo kiểm tra bài vở. Khi đã hoàn thành xong lễ quy bái, họ sẽ phải tiếp tục tập trung vào việc học của mình.
Từ 9h đến 11h, các hoàng tử sẽ phải tiếp tục luyện tập thư pháp và được yêu cầu viết mỗi chữ 100 lần. Bữa trưa bắt đầu vào lúc 11h và kết thúc vào lúc 13h. Sau bữa trưa, họ tiếp tục học tập.
Không chỉ học tập, mà hoàng đế Khang Hi cùng rất quan tâm hoạt động thể chất của các con. Theo đó, từ 13h đến 15h, các hoàng tử thời Khang Hi sẽ đi ra ngoài sân để luyện tập các kỹ năng như cưỡi ngựa và bắn cung. Từ 17h đến 19h chiều, mọi người ra ngoài sân tập bắn cung.
Dưới sự đốc thúc bảo ban tận tình của vua cha, các hoàng tử hoàng tôn đều phát triển rất nhiều loại tài năng, trong đó tài năng hàng đầu là chính trị. Chính vì sự giáo dục nghiêm khắc này mà về sau, cả con trai Ung Chính và cháu trai Càn Long của ông đều là những minh quân, mở ra một thời "Khang Ung Càn thịnh thế" kéo dài đến 134 năm.
Mộc Miên (T/h)
