Theo VTV News, sản phụ T.L. (33 tuổi, Hà Nội), tiền sử Lupus ban đỏ 6 năm nay. Khi mang thai, sản phụ khám thai tại phòng khám tư, đến tuần 22 phát hiện em bé có tình trạng rối loạn nhịp tim thai (thông thường, tim thai dao động từ 120 - 160 lần/phút nhưng thai nhi lại có nhịp tim rất chậm, dao động 50 - 60 lần/phút).
Sản phụ T.L. đến khám tại Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội và được chẩn đoán thai nhi có tiên lượng nặng, chậm phát triển trong tử cung, tim to, tràn dịch màng ngoài tim số lượng nhiều, có tình trạng Block nhĩ thất cấp độ III.
Sản phụ được chỉ định tiếp tục điều trị Lupus ban đỏ và nhập viện ngay để theo dõi tình trạng thai nhi. Đồng thời, các bác sĩ của Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội đã liên hệ hội chẩn cùng các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương để tìm ra phương án điều trị tốt nhất cho cả mẹ và bé.
Khi thai kỳ ở tuần thứ 35, tình trạng chức năng tim thai diễn biến xấu rất nhanh, thai chậm tăng trưởng trong tử cung ngày càng nặng. Do đó, ngay lập tức, các bác sĩ đã quyết định mổ lấy thai để đảm bảo an toàn cho thai nhi.
“Với nhịp tim rất chậm, trái tim của bé có thể ngừng ngay trong bụng mẹ hoặc những giờ đầu sau khi chào đời. Kể cả vận chuyển nhanh sang Bệnh viện Nhi Trung ương chỉ cách vài trăm mét, có bác sĩ hồi sức theo sát, nhưng bé vẫn có nguy cơ trụy tuần hoàn, trụy tim mạch, ngừng tim ngay trên đường, trước khi được bác sĩ tim mạch can thiệp”, GS.TS Nguyễn Duy Ánh, Giám đốc Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, chia sẻ chiều 7/11.
Giáo sư Ánh nói vậy bởi những ca bệnh rối loạn nhịp tim nặng nề như bé M.A không hiếm gặp. Nhưng đáng buồn là hầu hết không đón được em bé thành công.
“Đã có những ca, bác sĩ tim mạch Bệnh viện Nhi Trung ương rửa tay sẵn, đi găng tay sẵn, chờ sẵn ở phòng phẫu thuật, chỉ đợi em bé được vận chuyển tới sẽ mổ ngay, nhưng không thể… Có gia đình tốn tiền tỉ đưa em bé sang nước ngoài nhưng vẫn thất bại”, ông chia sẻ trên báo Vietnamnet.
Chỉ di chuyển mấy tầng trong tòa nhà thôi cũng có thể khiến bé mất cơ hội sống. Giải pháp được hội đồng chẩn đoán liên viện đặt ra là phải thiết kế ngay một phòng mổ đặc biệt: bàn mổ tim nhi khoa ngay cạnh bàn mổ đẻ tại Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, bởi với những trường hợp này, từng giây, từng phút là “vàng”.
Chỉ có 16 giờ đồng hồ (thay vì 2 tuần) để chuẩn bị phòng mổ đảm bảo yêu cầu ngặt nghèo. Hàng chục thầy thuốc từ nhiều chuyên khoa của hai viện được huy động chạy đua xuyên đêm để 2 ca mổ bắt thai và phẫu thuật đặt máy tạo nhịp tim có thể tiến hành nối tiếp vào sáng hôm sau.
“Quyết định chưa có tiền lệ này của hai viện đã cứu sống em bé có bệnh lý tim phức tạp”, bác sĩ Ánh nói. Tại Việt Nam, chưa một bệnh viện phụ sản nào có phòng mổ đặc biệt như vậy.
8h20 sáng ngày 10/10, ca mổ bắt thai diễn ra. Bé M.A chào đời, nặng hơn 2,1kg, nhịp tim chỉ khoảng 50 lần/phút, có khi xuống 35 lần/phút, suy tim. Rất nhanh chóng, trẻ được đặt ống nội khí quản, làm xét nghiệm, siêu âm tim, đánh giá tình trạng nhịp,…
15 phút sau chào đời, bé gái với quả tim chỉ bằng đốt ngón tay bắt đầu được các chuyên gia Bệnh viện Nhi Trung ương đặt máy tạo nhịp tim tạm thời. Khi nhịp thất được nâng lên 120 lần/phút, bé M.A được chuyển sang Bệnh viện Nhi Trung ương để tiếp tục chăm sóc, điều trị tích cực rối loạn chức năng các cơ quan, điều trị nhiễm trùng, thở máy và hỗ trợ vận mạch.
14 ngày sau cuộc phẫu thuật, nhịp tim của em bé đã trở về ổn định sau khi có sự hỗ trợ của máy tạo nhịp. Em bé đã được ghép mẹ. Ngày 7/11, sau gần 1 tháng, cân nặng của bé gái đã tăng lên 2,5kg, tình trạng sức khỏe ổn định.
GS.TS Nguyễn Duy Ánh gọi đó là bước đột phá. “Đây là em bé sơ sinh đầu tiên mắc bệnh lý rối loạn nhịp nặng nề, suy tim, được cứu sống thành công, mở ra trang mới cho việc phối hợp sản - nhi, tăng cơ hội cứu sống mới cho những em bé có bệnh tương tự mà bao năm nay chỉ đón bằng cái chết”, ông Ánh chia sẻ.
Mỗi năm, khoảng 30.000-40.000 em bé sơ sinh chào đời tại Bệnh viện Phụ Sản Hà Nội, 1% trong số đó có dị tật tim bẩm sinh.
Tiến sĩ Đinh Thúy Linh, Giám đốc Trung tâm Sàng lọc, Chẩn đoán trước sinh và sơ sinh, cho biết có những em bé mắc tim bẩm sinh có thể can thiệp trong năm đầu sau sinh, tuy nhiên, nhiều trường hợp tối cấp cứu như rối loạn nhịp (như bé M.A) sự sống chỉ tính bằng giây, phút. Đây là thách thức lớn cho cả bác sĩ sản và nhi khoa.
Theo bác sĩ Linh, nhiều bệnh tim bẩm sinh có thể phát hiện khi thai ở tuần thứ 18-22, có thể từ tuần thứ 12-16 phụ thuộc bệnh lý mắc phải, thiết bị chẩn đoán và thầy thuốc. Tuy nhiên, mới chỉ 70% bệnh lý tim bẩm sinh được phát hiện.
Từ thành quả của ca bệnh khó này, ông Ánh cho hay bệnh viện có đề xuất định hướng thiết kế buồng mổ chuyên sâu (như tim mạch) đặt ngay cạnh các phòng mổ đẻ để tăng cơ hội cứu sống những em bé sự sống tính bằng từng giây, phút.
Thùy Dung (T/h)
