Tuổi nghỉ hưu của người lao động nói chung được quy định tại Điều 169 Bộ Luật Lao động 2019, trên cơ sở đó có thể tính tuổi nghỉ hưu của giáo viên cũng theo lộ trình.
Theo đó, tuổi nghỉ hưu năm 2023 của giáo viên nam là 60 tuổi 09 tháng, giáo viên nữ là 56 tuổi. Từ năm 2024, mỗi năm tuổi nghỉ hưu tăng thêm 03 tháng đối với giáo viên nam và 04 tháng đối với giáo viên nữ.
Bên cạnh đó, giáo viên có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn quy định trên nhưng không quá 05 tuổi nếu thuộc trường hợp bị suy giảm khả năng lao động; làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn.
Ngoài ra, giáo viên có thể nghỉ hưu trước tuổi nếu thuộc một trong các trường hợp tinh giản biên chế quy định tại Điều 2 Nghị định 29/2023/NĐ-CP như sau:
Dôi dư do rà soát, sắp xếp lại bộ máy, nhân sự hoặc dôi dư do đơn vị sự nghiệp công lập sắp xếp tổ chức bộ máy, nhân sự để thực hiện cơ chế tự chủ;
Dôi dư do sắp xếp lại đơn vị hành chính cấp xã, cấp huyện theo quyết định của cấp có thẩm quyền;
Dôi dư do cơ cấu lại vị trí việc làm, nhưng không thể bố trí, sắp xếp việc làm khác hoặc bố trí được việc làm khác nhưng cá nhân tự nguyện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý;
Chưa đạt trình độ đào tạo theo tiêu chuẩn chuyên môn, nghiệp vụ, nhưng không có vị trí việc làm khác phù hợp để bố trí và không thể bố trí đào tạo lại để chuẩn hóa chuyên môn, nghiệp vụ hoặc được cơ quan bố trí việc làm khác nhưng cá nhân tự nguyện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị quản lý đồng ý;
Trong 02 năm liên tiếp liền kề thời điểm xét tinh giản biên chế: có 01 năm xếp loại hoàn thành nhiệm vụ và 01 năm không hoàn thành nhiệm vụ nhưng không thể bố trí việc làm khác phù hợp;
Trong năm trước liền kề hoặc trong năm xét tinh giản biên chế xếp loại hoàn thành nhiệm vụ trở xuống nhưng cá nhân tự nguyện thực hiện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý;
Trong 02 năm liên tiếp liền kề tại thời điểm xét tinh giản biên chế: Mỗi năm đều có tổng số ngày nghỉ làm việc cao hơn hoặc bằng số ngày nghỉ tối đa do ốm đau, có xác nhận của cơ quan Bảo hiểm xã hội chi trả trợ cấp ốm đau theo quy định;
Trong năm trước liền kề hoặc năm xét tinh giản biên chế: Có tổng số ngày nghỉ làm việc cao hơn hoặc bằng số ngày nghỉ tối đa do ốm đau, có xác nhận của cơ quan Bảo hiểm xã hội chi trả trợ cấp ốm đau, cá nhân tự nguyện thực hiện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý;
Cán bộ, công chức, viên chức là lãnh đạo, quản lý thôi giữ chức vụ, chức danh do sắp xếp tổ chức bộ máy, đơn vị hành chính theo quyết định của cấp có thẩm quyền, cá nhân tự nguyện thực hiện tinh giản biên chế và được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý;
Cán bộ, công chức, viên chức đang bị kỷ luật nhưng chưa đến mức bị bãi nhiệm hoặc bị buộc thôi việc tại thời điểm xét tinh giản biên chế, cá nhân tự nguyện thực hiện tinh giản biên chế, được cơ quan, tổ chức, đơn vị trực tiếp quản lý đồng ý.
- Làm việc theo chế độ hợp đồng lao động không xác định thời hạn làm công việc chuyên môn nghiệp vụ trong đơn vị sự nghiệp công lập dôi dư do sắp xếp lại tổ chức hoặc cơ cấu lại nhân lực đơn vị theo quyết định của cấp có thẩm quyền.
Giáo viên nghỉ hưu trước tuổi được hưởng chế độ gì?
* Trường hợp nghỉ hưu do suy giảm khả năng lao động/làm việc ở đặc biệt khó khăn
- Căn cứ khoản 2 Điều 7 Nghị định 115/2015/NĐ-CP Giáo viên nghỉ hưu trước tuổi do bị suy giảm khả năng lao động hoặc làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế-xã hội đặc biệt khó khăn theo quy định tại khoản 3 Điều 169 Bộ luật Lao động được tính lương hưu như sau:
Lương hưu hàng tháng = Tỷ lệ hưởng x Mức bình quân tiền lương đóng BHXH
Trong đó:
Tỷ lệ hưởng lương hưu được xác định như sau:
- Giáo viên nữ được hưởng:
- Đóng bảo hiểm xã hội 15 năm tính hưởng 45%.
- Sau đó, cứ mỗi thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2%.
- Giáo viên nam được hưởng:
- Đóng bảo hiểm xã hội 20 năm tính hưởng 45%.
- Sau đó, cứ mỗi thêm mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì tính thêm 2%.
- Mức hưởng lương hưu tối đa là 75%.
- Trường hợp nghỉ hưu trước tuổi do suy giảm khả năng lao động: Bị trừ tỷ lệ hưởng:
- Mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi bị trừ 2%.
- Trường hợp thời gian nghỉ hưu trước tuổi có tháng lẻ: Lẻ dưới 06 tháng thì không giảm tỷ lệ phần trăm hưởng lương hưu. Lẻ từ 06 tháng trở lên thì Giảm 1%.
- Trường hợp nghỉ hưu trước tuổi còn lại: Được giữ nguyên tỷ lệ hưởng.
* Trường hợp giáo viên nghỉ hưu trước tuổi theo chính sách tinh giản biên chế
- Giáo viên có tuổi thấp hơn tối đa đủ 05 tuổi và thấp hơn tối thiểu đủ 02 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trở lên, trong đó có đủ 15 năm trở lên làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01/01/2021:
- Đối tượng tinh giản biên chế có tuổi thấp hơn tối đa đủ 05 tuổi và thấp hơn tối thiểu đủ 02 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trở lên, ngoài hưởng chế độ hưu trí theo quy định thì còn được hưởng các chế độ sau:
Được trợ cấp 03 tháng tiền lương bình quân cho mỗi năm nghỉ hưu trước tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định.
Không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi.
Được trợ cấp 05 tháng tiền lương bình quân cho 20 năm đầu công tác, có đóng đủ bảo hiểm xã hội bắt buộc. Từ năm thứ 21 trở đi, cứ mỗi năm công tác có đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc được trợ cấp 1/2 tháng tiền lương.
- Đối tượng tinh giản biên chế có tuổi tối thiểu thấp hơn 02 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trở lên, trong đó có đủ 15 năm làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn bao gồm cả thời gian làm việc ở nơi có phụ cấp khu vực hệ số 0,7 trở lên trước ngày 01/01/2021 thì:
Được hưởng chế độ hưu trí theo quy định của pháp luật về bảo hiểm xã hội.
Không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi.
- Đối tượng tinh giản biên chế có tuổi tối thiểu thấp hơn 02 tuổi so với tuổi nghỉ hưu quy định và có đủ 20 năm đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc trở lên thì được hưởng chế độ hưu trí và không bị trừ tỷ lệ lương hưu do việc nghỉ hưu trước tuổi.
Trợ cấp khi đóng BHXH cao hơn số năm quy định
Theo quy định tại Điều 56 và Điều 58 Luật BHXH 2014
“Điều 58. Trợ cấp một lần khi nghỉ hưu
1. Người lao động có thời gian đóng bảo hiểm xã hội cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75% thì khi nghỉ hưu, ngoài lương hưu còn được hưởng trợ cấp một lần.
2. Mức trợ cấp một lần được tính theo số năm đóng bảo hiểm xã hội cao hơn số năm tương ứng với tỷ lệ hưởng lương hưu 75%, cứ mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội thì được tính bằng 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.”
Như vậy, mỗi năm đóng bảo hiểm xã hội vượt mức đóng xã hội quy định hưởng lương hưu tối đa sẽ được nhận 0,5 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội. Ví dụ, giáo viên đóng vượt 8 năm sẽ nhận được 0,5 x 8 là 4 tháng mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội.
Bảo An (T/h)
