(ĐSPL) - "Làm qua loa, không giải quyết được tận gốc vấn đề thì công tác thanh tra cũng chỉ như "bắt cóc bỏ đĩa". Kết luận không "trúng, đúng" sự việc thì làm sao dân tin?"
Liên quan đến vấn đề công tác thanh tra, phòng chống tham nhũng tới nay dù đã tiến hành rất nhiều nhưng vẫn chưa thực sự đạt hiệu quả, PV báo Đời sống và Pháp luật đã có bài phỏng vấn Chuyên gia tài chính Bùi Kiến Thành - người đã có nhiều năm kinh nghiệm làm cố vấn cho các Bộ, có nhiều đóng góp cho sự phát triển của Việt Nam.
 |
TS. Bùi Kiến Thành. |
PV: Thực tế hiện nay, tại các địa phương, cơ quan thanh tra tiến hành rất nhiều cuộc thanh tra nhưng phát hiện được rất ít tham nhũng. Ông có nhận định gì trước thực tế này?
TS.Bùi Kiến Thành: Theo quan điểm của tôi, công tác thanh tra chỉ là bề nổi, còn tham nhũng là "tảng băng chìm". Tham nhũng đã biến thành "cơ chế đồng tiền", từ việc xin con dấu ở phường, rồi đến "chạy việc", "chạy chỗ", "chạy quyền"...
Tại nghị trường Quốc hội, đã có đại biểu Quốc hội thẳng thắn nêu ý kiến, công chức nào đó nhận phong bì vài trăm nghìn đồng thì bị lên án mạnh mẽ, còn cán bộ cấp cao tham nhũng một lô đất, căn biệt thự công vụ hàng chục tỉ đồng từ trước đến nay chưa xử ai. Điều đó cho thấy, công tác thanh tra chưa thực sự hiệu quả.
Nhiều cơ quan chức năng thường viện dẫn, nạn tham nhũng ngày càng diễn biến phức tạp là do cơ chế, chính sách còn lỗ hổng, chồng chéo. Theo tôi, thể chế, pháp luật về phòng chống tham nhũng ngày càng được hoàn thiện, đầy đủ nhưng để phục vụ cho công tác phòng chống tham nhũng, cần hoàn thiện cả hệ thống pháp luật, nhất là pháp luật về kinh tế, tổ chức bộ máy Nhà nước, cán bộ, công chức...
Tuy nhiên, sự chưa đồng bộ của pháp luật không phải là nguyên nhân chính, mà chủ yếu vẫn là do những nhóm lợi ích, những người lợi dụng vị trí công tác để tận dụng các kẽ hở hoặc vận dụng linh hoạt để trục lợi.
PV: Nhưng thưa ông, công tác thanh tra được xem là khâu quan trọng nhất trong việc có bắt được "sâu" tham nhũng hay không?
TS.Bùi Kiến Thành: Vị trí, vai trò của công tác thanh tra rất quan trọng. Tôi đã từng đọc tài liệu nhấn mạnh đến công tác thanh tra. Tại hội nghị tổng kết thanh tra toàn miền Bắc tháng 4/1957, Hồ Chủ tịch căn dặn: "Cán bộ thanh tra giúp trên hiểu biết tình hình địa phương và cấp dưới, đồng thời cũng giúp cho các cấp địa phương kịp thời sửa chữa, uốn nắn nếu làm sai hoặc làm chậm".
Thanh tra là giải quyết việc đã rồi và tìm cách "chữa bệnh". Thế nhưng, thanh tra mà chỉ làm qua loa, không giải quyết được tận gốc vấn đề thì công tác thanh tra cũng chỉ như "bắt cóc bỏ đĩa". Kết luận không "trúng, đúng" sự việc thì làm sao dân tin?
Công tác thanh tra hết sức quan trọng nhưng thanh tra là phải bắt được "sâu" tham nhũng chứ không phải "trống dong cờ mở" tạo kẽ hở cho tham nhũng tìm "cửa" hợp thức hoá tài sản phi pháp.
Công tác chống tham nhũng là "phòng bệnh hơn chữa bệnh", vì thế khâu quan trọng nhất không nằm ở thanh tra. Thực tế hiện nay, phát hiện tham nhũng vẫn còn yếu. Việc xử lý trách nhiệm người đứng đầu cơ quan, đơn vị để xảy ra tham nhũng không chỉ lúng túng mà còn chưa nghiêm.
Còn về giải pháp chống tham nhũng, hiện có nhiều giải pháp đưa ra nhưng vẫn mang tính hình thức, hiệu quả không cao như chuyển đổi vị trí công tác, kê khai tài sản, tuyên truyền, trả lương qua tài khoản...
Theo tôi, giải pháp hiệu quả nhất vẫn là công khai, minh bạch ở tất cả các lĩnh vực, tất cả các hoạt động và xác định thật rõ trách nhiệm công vụ của mỗi vị trí công tác trong bộ máy Nhà nước cũng như hệ thống chính trị. Cần phải có cơ chế ràng buộc về chế độ trách nhiệm, chế tài cụ thể, nghiêm khắc để thực thi cho được công khai, minh bạch.
Xin cảm ơn ông!
