Cấp thiết phân kỳ đầu tư các tuyến cao tốc 2 làn xe
Bộ Giao thông vận tải (GTVT) vừa có báo cáo Chính phủ về đánh giá, nghiên cứu đầu tư nâng cấp các tuyến đường bộ cao tốc đang khai thác theo quy mô phân kỳ đầu tư.
Theo lãnh đạo Bộ GTVT, đến nay đã đưa vào khai thác 12 tuyến với tổng chiều dài 743km, chiếm 40% tổng chiều dài đường bộ cao tốc đang khai thác.
Trong số này, có 5 tuyến cao tốc 2 làn xe với chiều dài 371km gồm Cam Lộ - La Sơn, La Sơn - Hòa Liên, Yên Bái - Lào Cai, Hòa Lạc - Hòa Bình, Thái Nguyên - Chợ Mới. Có 7 tuyến 4 làn xe có dải dừng xe khẩn cấp không liên tục với chiều dài 372km gồm Cao Bồ - Mai Sơn, Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Nha Trang - Cam Lâm, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Trung Lương - Mỹ Thuận.
Bộ GTVT lý giải sự cần thiết phải đầu tư các tuyến cao tốc 2 làn xe bởi quy mô phân kỳ đầu tư các tuyến cao tốc phù hợp với nhu cầu vận tải trong giai đoạn lưu lượng xe chưa lớn (khoảng 5.000 - 6.000 xe/ngày đêm), đặc biệt hiệu quả với các tuyến cao tốc kết nối với các tỉnh miền núi, khu vực khó khăn, thời giai khai thác phân kỳ từ 6 - 10 năm.
Mặt khác, nhu cầu đầu tư đường bộ cao tốc rất lớn trong khi nguồn vốn ngân sách Nhà nước hạn chế, huy động nguồn vốn ngoài ngân sách khó khăn, do đó việc phân kỳ đầu tư sẽ giảm 30 - 50% tổng mức đầu tư dự án.
Theo Bộ GTVT, việc đầu tư đường cao tốc quy mô hoàn chỉnh, chi phí đầu tư rất lớn. Trong điều kiện nguồn lực còn hạn chế, việc phân kỳ đầu tư là cần thiết, phù hợp nhu cầu vận tải giai đoạn trước mắt, khả năng cân đối vốn và sớm triển khai xây dựng được nhiều tuyến cao tốc, đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế - xã hội cấp thiết của các địa phương. Trong giai đoạn tiếp theo, tùy thuộc vào điều kiện nguồn lực sẽ tiếp tục đầu tư mở rộng, hoàn chỉnh theo quy mô quy hoạch.
Tuy nhiên, theo lãnh đạo Bộ GTVT nhìn nhận việc phân kỳ đầu tư với bề rộng mặt cắt ngang 2 làn xe, không bố trí dải phân cách giữa tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn giao thông; đường 4 làn xe với dải dừng xe khẩn cấp không liên tục nguy cơ gây ùn tắc trong trường hợp xảy ra sự cố; tốc độ khai thác giai đoạn phân kỳ đầu tư chưa cao, khoảng 80-90km/h; phân kỳ đầu tư nhiều giai đoạn có thể gây tác động, ảnh hưởng đến môi trường, cộng đồng dài hơn so với đầu tư hoàn chỉnh một lần.
Huy động nguồn lực đầu tư mở rộng làn xe cao tốc
Nhấn mạnh đến bối cảnh có thể mở rộng các tuyến cao tốc 2 làn xe, Bộ GTVT cho rằng quy hoạch mạng lưới đường bộ thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, các tuyến cao tốc đều được quy hoạch với quy mô 4 - 10 làn xe, tốc độ khai thác 80 - 120km/h. Quy hoạch cũng đặt ra mục tiêu đầu tư các tuyến đường bộ từng bước đồng bộ, hiện đại, bảo đảm an toàn.
Ngoài ra, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo không đầu tư đường bộ cao tốc 2 làn xe gây lãng phí vốn đầu tư, khai thác không hiệu quả và mất thêm thời gian, thủ tục để nâng cấp.
Theo chỉ đạo của Thủ tướng, Bộ GTVT đang xây dựng cơ chế, chính sách; quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật; huy động nguồn lực để sớm đầu tư mở rộng, hoàn thiện các tuyến cao tốc đang khai thác theo quy mô phân kỳ.
Trên cơ sở này, Bộ GTVT, các địa phương và cơ quan liên quan đã và đang rà soát, huy động nguồn lực đầu tư mở rộng 12 tuyến cao tốc đang khai thác (5 tuyến 2 làn xe và 7 tuyến 4 làn xe có dải dừng xe khẩn cấp không liên tục).
Cụ thể, Bộ GTVT đã báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép đầu tư mở rộng tuyến La Sơn - Hòa Liên từ 2 làn lên 4 làn xe; mở rộng theo quy hoạch 6 làn xe các tuyến Cao Bồ - Mai Sơn bằng nguồn tăng thu ngân sách năm 2022; tuyến Trung Lương - Mỹ Thuận theo hình thức PPP; nghiên cứu mở rộng đoạn tuyến Yên Bái - Lào Cai thuộc tuyến Cao tốc Nội Bài - Lào Cai từ 2 làn xe lên 4 làn xe theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ.
Với các đoạn tuyến còn lại gồm Cam Lộ - La Sơn, Thái Nguyên - Chợ Mới, Mai Sơn - Quốc lộ 45, Quốc lộ 45 - Nghi Sơn, Nghi Sơn - Diễn Châu, Nha Trang - Cam Lâm, Vĩnh Hảo - Phan Thiết, Bộ GTVT đã chỉ đạo Cục Đường bộ Việt Nam theo dõi lưu lượng xe, nghiên cứu nâng cao tốc độ khai thác, ứng dụng công nghệ trong quản lý, điều hành để điều tiết giao thông, xử lý kịp thời các sự cố.
XEM THÊM: Quy định mới về xe quá tải, quá khổ mà tài xế nhất định phải nắm rõ kẻo dính án phạt
Bộ GTVT đang rà soát, lập danh mục, sắp xếp thứ tự ưu tiên đầu tư để đề xuất, báo cáo cấp có thẩm quyền cho phép triển khai mở rộng khi đủ điều kiện về nguồn lực.
Đối với các dự án đầu tư xây dựng mới, Bộ GTVT cho biết sẽ nghiên cứu việc xây dựng tuân thủ theo quy chuẩn đường cao tốc; ưu tiên việc đầu tư theo quy mô 4 làn cao tốc hoàn chỉnh như đang triển khai với tuyến Chợ Mới - Bắc Kạn, Ninh Bình - Hải Phòng, Gia Nghĩa - Chơn Thành; mở rộng mặt cắt ngang bảo đảm việc khai thác đáp ứng tiêu chuẩn đường bộ cao tốc như đường Cao tốc Hà Nội - Thái Nguyên.
Trường hợp phân kỳ đầu tư, cần phải nghiên cứu, so sánh kỹ lưỡng các phương án đầu tư, kết hợp phương án án tổ chức giao thông hợp lý bảo đảm thuận lợi, an toàn, nâng cao tốc độ trong quá trình vận hành, khai thác đường bộ cao tốc.
Nguyễn Lâm
