Cơ quan An ninh điều tra, Bộ Công an vừa ban hành kết luận điều tra và kết luận điều tra bổ sung, đề nghị truy tố 12 bị can trong vụ sai phạm ưu đãi giá điện xảy ra ở Bộ Công Thương. Trong đó, cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng bị đề nghị truy tố về tội "Lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành công vụ".
Theo thông tin từ kết luận điều tra, với tư cách là Thứ trưởng, ông Vượng được giao phụ trách Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo, trực tiếp chỉ đạo tham mưu xây dựng Dự thảo Quyết định số 13 quy định về cơ chế khuyến khích phát triển điện mặt trời tại Việt Nam.
Cựu Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng.
Cụ thể, năm 2017, sau khi hủy dự án điện hạt nhân, Thủ tướng có Quyết định số 11/2017 khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam, quy định giá mua điện từ các dự án mặt trời nối lưới là 9,35 UScents/kWh, áp dụng đến hết tháng 6/2019. Bộ Công Thương sẽ đề xuất cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời áp dụng sau thời gian này.
Trong giai đoạn 2016 - 2018, trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận, ngoài 3 dự án điện mặt trời đã có, Thủ tướng phê duyệt bổ sung 5 dự án vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh, Bộ Công Thương phê duyệt bổ sung 24 dự án vào Quy hoạch phát triển điện lực tỉnh Ninh Thuận với tổng công suất khoảng 2.000 MW.
Từ cuối năm 2017, Công ty Cổ phần Điện mặt trời Trung Nam (do ông Nguyễn Tâm Thịnh làm đại diện theo pháp luật) đề xuất, được UBND tỉnh Ninh Thuận chấp thuận, có văn bản gửi Bộ Công Thương đề nghị bổ sung Dự án Nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam, công suất 50 MW vào Quy hoạch điện VII.
Bộ Công Thương đã thực hiện một số thủ tục thẩm định, lấy ý kiến các cơ quan, đơn vị liên quan. Tuy nhiên, ngày 10/5/2018, Văn phòng Chính phủ thông báo ý kiến kết luận của Phó Thủ tướng Chính phủ Trịnh Đình Dũng với nội dung chỉ xem xét bổ sung vào Quy hoạch điện VII điều chỉnh với các dự án đã hoàn thành thẩm định. Do đó, Bộ Công Thương dừng việc thẩm định, bổ sung quy hoạch đối với các dự án điện mặt trời nói chung, trong đó có nhà máy của Trung Nam - Thuận Nam.
Trong giai đoạn này, bị can Phương Hoàng Kim là Cục trưởng Cục Điện lực và Năng lượng tái tạo Bộ Công Thương đã trực tiếp chỉ đạo Phòng Kế hoạch và Quy hoạch thực hiện thủ tục thẩm định và trực tiếp ký các văn bản gửi các cơ quan, đơn vị, đề nghị góp ý về việc bổ sung quy hoạch dự án; Hoàng Quốc Vượng là Thứ trưởng Bộ Công Thương đã trực tiếp ký báo cáo gửi Thủ tướng Chính phủ về tình hình phát triển các dự án điện mặt trời.
Năm 2018, Chính phủ ban hành Nghị quyết số 115/NQ-CP về việc thực hiện một số cơ chế, chính sách đặc thù hỗ trợ tỉnh Ninh Thuận phát triển kinh tế - xã hội, ổn định sản xuất, đời sống nhân dân giai đoạn 2018 – 2023. Văn bản này có nội dung cho các dự án năng lượng mặt trời tại tỉnh Ninh Thuận được hưởng giá bán ưu đãi 9,35 UScents/kWh đến hết năm 2020, thay vì chỉ đến tháng 6/2019 như quyết định 11/2017 của Thủ tướng.
Thực hiện Quyết định số 11/2017/QĐ-TTg của Thủ tướng, tháng 8/2018, Bộ Công Thương lập Tổ soạn thảo các quyết định của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ chế khuyến khích phát triển các dự án điện mặt trời tại Việt Nam (Dự thảo Quyết định số 13/2020/QĐ-TTg), gồm 26 thành viên. Trong đó, bị can Phương Hoàng Kim làm Tổ trưởng.
Tổ soạn thảo đã đưa nội dung vào dự thảo là: "Đối với tỉnh Ninh Thuận, giá bán điện từ các dự án điện mặt trời nối lưới có ngày vận hành thương mại trước ngày 1/1/2021, với tổng cộng suất không quá 2.000 MW đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận triển khai là 2.086 đồng/kWh (tương đương 9,35 UScents/kWh)...".
Tháng 4/2019, Thứ trưởng Hoàng Quốc Vượng chủ trì cuộc họp về việc xây dựng nội dung dự thảo và chỉ đạo thay đổi nội dung trên theo hướng, quy định áp dụng cho "các dự án điện mặt trời nối lưới đã có trong quy hoạch phát triển điện lực các cấp". Như vậy, các dự án được phê duyệt bổ sung sau ngày 31/8/2018 sẽ được hưởng giá điện ưu đãi.
Theo cơ quan điều tra, việc điều chỉnh diện đối tượng nêu trên là trái với Nghị quyết số 115/NQ-CP và chỉ đạo của Thủ tướng. Việc làm này của ông Vượng bị cho là có động cơ vụ lợi, nhằm tạo cơ chế cho dự án Nhà máy điện mặt trời Trung Nam - Thuận Nam được hưởng giá điện ưu đãi 9,35 US cents/kWh, thay vì giá 7,09 US cents/kWh.
Ông Vượng đã lợi dụng chức vụ quyền hạn của Thứ trưởng Bộ Công Thương để thống nhất chủ trương đề xuất cho dự án này được phê duyệt bổ sung quy hoạch và cố ý xin cơ chế giá US cents/kWh cho dự án.
Mặt khác, ông Vượng cố ý điều chỉnh câu chữ, thay đổi diện đối tượng được hưởng chính sách giá điện ưu đãi theo Nghị quyết số 115. Diện đối tượng từ “các dự án điện mặt trời nối lưới và hạ tầng đấu nối công suất 2.000 MW đã được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận triển khai” thành diện đối tượng “các dự án điện mặt trời nối lưới đã có trong quy hoạch phát triển điện lực các cấp”. Diện đối tượng này được đưa vào dự thảo Quyết định số 13.
Dù sau đó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo, yêu cầu Bộ Công Thương thực hiện nghiêm theo Nghị quyết số 155, nhưng ông Vượng vẫn không thực hiện. Nhờ đó, dự án Trung Nam - Thuận Nam được hưởng giá ưu đãi. Thực hiện quyết định này, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) đã mua điện và thanh toán cho nhà máy điện Trung Nam - Thuận Nam tổng cộng 3.122 tỷ đồng để mua hơn 1,3 triệu kWh điện với giá US cents/kWh.
Quá trình điều tra, bị can Hoàng Quốc Vượng khai đã nhận của Công ty Đầu tư Xây dựng Trung Nam số tiền 1,5 tỷ đồng. Gia đình bị can đã nộp toàn bộ số tiền trên để khắc phục hậu quả.
