Nhà thầu quen tại nhiều địa phương
Công ty TNHH Một thành viên Quế Lâm Phương Bắc (công ty Quế Lâm Phương Bắc – PV) chuyên cung cấp các gói thầu chế phẩm vi sinh, phân bón, giống cây trồng cho nhiều địa phương, chủ yếu ở miền Bắc. Công ty này có địa chỉ trụ sở tại tổ dân phố Đại Phúc 2, xã Đạo Đức, huyện Bình Xuyên, Vĩnh Phúc với mã số thuế là 2500268552 được cấp ngày 1/2/2007. Người đại diện pháp luật là ông Nguyễn Thiên Lương (sinh năm 1975, Thái Bình).
Từ khi tham gia vào hệ thống đấu thầu Quốc gia đến nay, công ty Quế Lâm Phương Bắc đã trúng 82 gói, trượt 3 gói (trong số 95 gói từng tham gia, cả liên danh và độc lập). Tổng giá trị trúng thầu: 288.906.752.444 đồng (Bằng chữ: Hai trăm tám mươi tám tỷ, chín trăm linh sáu triệu, bảy trăm năm mươi hai nghìn, bốn trăm bốn mươi bốn đồng).
Doanh nghiệp này là cái tên quen mặt ở nhiều địa phương, ví dụ tại trung tâm Khuyến nông tỉnh Vĩnh Phúc (trúng 10/10 gói); trung tâm Khuyến nông tỉnh Thái Nguyên (trúng 9/9 gói); phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Than Uyên, Lai Châu (trúng 5/5 gói); chi cục Kiểm lâm tỉnh Thái Nguyên (trúng 5/5 gói); trung tâm Giống nông nghiệp tỉnh Vĩnh Phúc (trúng 4/4 gói)…
Đáng chú ý, tại trung tâm Khuyến nông Vĩnh Phúc có những gói thầu giá trị cả chục tỷ đồng nhưng tiền tiết kiệm sau đấu thầu vỏn vẹn vài chục triệu đồng, điển hình như năm 2021-2022: Mua chế phẩm vi sinh có giá trúng thầu 11.177.600.000 đồng, tiết kiệm 22.400.000 đồng (tỉ lệ 0,2%); Mua chế phẩm vi sinh xử lý rơm rạ trên cây lúa giá trúng thầu 27.930.000.000 đồng, tiết kiệm 70.000.000 đồng (tỉ lệ 0,25%); Mua chế phẩm sinh học giá trị 19.337.887.500 đồng, tiết kiệm 47.112.500 đồng (tỉ lệ 0,24%); Mua phân bón hữu cơ - sinh học - vi sinh giá trị 19.795.820.000 đồng, tiết kiệm 52.930.000 đồng (tỉ lệ 0,27 %); Mua chế phẩm sinh học, nguyên liệu làm đệm lót chăn nuôi giá trúng thầu 19.491.350.000 đồng, tiết kiệm 33.650.000 đồng (tỉ lệ 1,17%); Gói thầu số 5 (năm 2019) giá trị 20.280.275.000 đồng, tiết kiệm 209.075.000 đồng; hoặc gói thầu 07 (năm 2020) giá trị 9.134.060.000 đồng, tiết kiệm chưa đến 5 triệu đồng (tỉ lệ 0,05%).
Chính vì vậy, tính trên tổng giá trị 10 gói đã trúng của công ty Quế Lâm Phương Bắc là 133.845.823.300 đồng (hơn 133 tỷ đồng) nhưng ngân sách trung tâm Khuyến nông Vĩnh Phúc chỉ tiết kiệm được 444.396.700 đồng, đạt tỉ lệ 0,3%.
Tại chi cục Trồng trọt Bảo vệ thực vật Vĩnh Phúc, 4 gói mua phân bón hữu cơ có giá trúng thầu lần lượt là: 14.529.341.600 đồng; 10.758.700.000 đồng; 4.745.996.000 đồng; 4.682.512.500 đồng, số tiền tiết kiệm tương ứng: 59.008.400 đồng; 14.420.000 đồng; 13.797.000 đồng; 500 nghìn đồng (tỉ lệ tiết kiệm là 0,4; 0,1; 0,3 và 0 đồng).
Tại trung tâm Giống nông nghiệp Vĩnh Phúc, 2 gói thầu trị giá 7,6 và 5,7 tỷ đồng nhưng tiền tiết kiệm chỉ hơn 20 triệu đồng khiến tỉ lệ tiết kiệm siêu thấp 0,35%.
Tỉ lệ tiết kiệm tượng trưng
Ngoài quen mặt tại Vĩnh Phúc thì ở nhiều đơn vị mời thầu khác, những gói thầu của công ty Quế Lâm Phương Bắc cũng có tỉ lệ tiết kiệm ở mức “có như không”, ví dụ: Mua gạo tẻ thường của ban Quản lý rừng ATK Định Hóa, Thái Nguyên trị giá gần 7,8 tỷ đồng, tiết kiệm được hơn 11 triệu đồng; gói thầu số 05: Cung cấp vật tư phân bón chè năm 2021 ở Phong Thổ, Lai Châu trị giá hơn 5,3 tỷ, tiết kiệm được 25 triệu đồng…
Nghiên cứu ngẫu nhiên 30/82 gói thầu đã trúng, tổng giá trị trúng thầu là 245.649.380.200 đồng, tuy nhiên, tiền tiết kiệm sau đấu thầu chỉ 888.294.800 đồng, đạt tỉ lệ 0,36%. 14/30 gói thầu được nghiên cứu, với vai trò nhà thầu độc lập, công ty Quế Lâm Phương Bắc một mình tham gia dự thầu và trúng thầu (tức không cần cạnh tranh với bất cứ nhà thầu nào). Ngay cả với 5 gói vai trò liên danh thì liên danh có công ty Quế Lâm Phương Bắc cũng là duy nhất tham dự và trúng thầu.
Thống kê của PV còn cho thấy, ngoài các gói tiết kiệm 0 đồng ở Vĩnh Phúc (trung tâm Khuyến nông và chi cục Trồng trọt Bảo vệ thực vật như đã nêu ở trên), nhiều gói thầu mà công ty Quế Lâm Phương Bắc trúng ở đơn vị khác cũng xuất hiện tình trạng tương tự, ví dụ: 2 gói Mua giống, phân bón ở huyện Than Uyên, Lai Châu; gói Hỗ trợ giống chè, phân hữu cơ vi sinh ở Tân Uyên, Lai Châu; gói Mua gạo tại huyện Võ Nhai, Thái Nguyên (sát mức 0 đồng là 0,1%).
Một trong những điểm đáng lưu ý của hoạt động đấu thầu là, với vai trò mời thầu, các đơn vị chủ đầu tư bên cạnh việc lựa chọn nhà thầu có năng lực chuyên môn cao, cần thực hiện nghiêm túc trách nhiệm tiết giảm tối đa nguồn kinh phí đầu tư, giảm tải gánh nặng cho ngân sách địa phương, ngân sách Nhà nước. Bởi theo đánh giá của nhiều chuyên gia trong lĩnh vực này thì những gói thầu tỉ lệ tiết kiệm thấp không có nhiều ý nghĩa cho việc tiết kiệm ngân sách Nhà nước. Từ đó dẫn đến mục tiêu của đấu thầu phải đảm bảo 4 nội dung: hiệu quả – cạnh tranh – công bằng – minh bạch sẽ khó đạt được.
(Còn nữa)
Công ty Quế Lâm Phương Bắc – Bài 2: Trúng thầu lớn, doanh thu tăng nhưng lãi “mỏng”
Dương Thu
