Công an TP. Hà Nội vừa triệt phá đường dây lừa đảo do Phó Đức Nam (SN 1994, được biết đến với tên TikToker Mr Pips) cầm đầu. Trong vụ án này, cảnh sát xác định được 2.661 nạn nhân với số tiền nạp lần đầu gần 50 triệu USD. Tuy nhiên, mới chỉ có 18 người trình báo với tổng thiệt hại hơn 28 tỷ đồng. Ngoài ra, lực lượng chức năng cũng thu giữ, phong tỏa tài sản trị giá khoảng 5.200 tỷ đồng của Phó Đức Nam với nhiều siêu xe, sổ tiết kiệm, đồng hồ hàng hiệu, tiền, vàng...
Nói về thủ đoạn tinh vi của Phó Đức Nam, Thượng tá, Tiến sĩ, chuyên gia tội phạm học Đào Trung Hiếu cho rằng, thủ đoạn mà Phó Đức Nam cùng đồng bọn sử dụng là thành lập các công ty "ma" và tạo ra các sàn giao dịch ngoại hối, chứng khoán giả mạo. Các đối tượng sử dụng mạng xã hội để quảng bá, thu hút gần hàng ngàn người tham gia đầu tư; giả danh chuyên gia đầu tư, cung cấp thông tin sai lệch và hứa hẹn lợi nhuận cao để lừa đảo chiếm đoạt tài sản của nạn nhân.
Các đối tượng lợi dụng, "đánh" vào tâm lý muốn làm giàu nhanh chóng và thiếu hiểu biết về đầu tư tài chính của nạn nhân. Họ tạo dựng hình ảnh hào nhoáng, giả danh chuyên gia để tạo lòng tin. Nạn nhân thường mắc lỗi thiếu kiểm chứng thông tin, tin tưởng mù quáng vào lời hứa hẹn lợi nhuận cao mà không tìm hiểu kỹ về tính hợp pháp và uy tín của sàn giao dịch.
Thượng tá, Tiến sĩ Đào Trung Hiếu.
Theo Thượng tá Đào Trung Hiếu, có thể nhận biết dấu hiệu của các đối tượng này như: Chúng dùng những lời mời gọi đầu tư với lợi nhuận cao bất thường trong thời gian ngắn. Ngoài ra, các đối tượng thường sử dụng hình ảnh, video giả mạo chuyên gia để tạo lòng tin. Chúng sẽ yêu cầu nạn nhân chuyển tiền vào tài khoản cá nhân hoặc qua các kênh không chính thống. Những sàn giao dịch này thường thiếu thông tin, thông tin không rõ ràng về công ty, không có giấy phép hoạt động.
Chuyên gia tội phạm học cũng đề nghị người dân nên tham khảo ý kiến từ các chuyên gia tài chính độc lập và uy tín trước khi quyết định đầu tư, đồng thời phải cập nhật thường xuyên thông tin về các thủ đoạn lừa đảo mới để nâng cao cảnh giác.
Để ngăn chặn từ sớm và từ xa các hành vi lừa đảo công nghệ cao như vụ Phó Đức Nam, Thượng tá Đào Trung Hiếu cho rằng các cơ quan chức năng cần tăng cường giám sát và quản lý các hoạt động trên không gian mạng. Qua đó, ông Hiếu đề xuất việc thắt chặt quy trình cấp phép và tăng cường kiểm soát đối với các sàn giao dịch tài chính, ngoại hối và tiền điện tử. Việc công khai danh sách các tổ chức được cấp phép cũng như những tổ chức vi phạm là cần thiết để minh bạch thông tin và bảo vệ người dùng. Ngoài ra, cần phát hiện và xử lý kịp thời các quảng cáo lừa đảo xuất hiện trên mạng xã hội và các nền tảng số khác.
Phó Đức Nam, tức Tiktoker Mr Pips.
Về công tác điều tra, Thượng tá đề xuất thành lập đội ngũ chuyên trách chuyên xử lý tội phạm công nghệ cao, liên tục nâng cao năng lực chuyên môn nhằm theo dõi, phát hiện và xử lý hiệu quả các vụ việc. Song song đó, ông cho rằng cần áp dụng khung hình phạt nghiêm minh và công khai các vụ án điển hình để răn đe và tăng cường ý thức phòng ngừa.
Bên cạnh đó, ông Hiếu gợi ý sử dụng trí tuệ nhân tạo (AI) để nhận diện những bất thường trong giao dịch hoặc hoạt động trên không gian mạng, đồng thời xây dựng cơ sở dữ liệu về các sàn giao dịch và tổ chức nghi ngờ có hành vi lừa đảo.
Thượng tá Hiếu nhấn mạnh, sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan như công an, ngân hàng và cơ quan quản lý thông tin truyền thông, đồng thời đề cao vai trò của hợp tác quốc tế trong phòng chống tội phạm công nghệ cao. Việc chia sẻ thông tin và tận dụng hỗ trợ từ các tổ chức quốc tế sẽ góp phần nâng cao hiệu quả điều tra và ngăn chặn tội phạm công nghệ cao.
Cuối cùng, quan trọng nhất chính là tăng cường tuyên truyền, phổ biến kiến thức cho người dân.Thượng tá Đào Trung Hiếu cho rằng cơ quan chức năng cần tổ chức các chiến dịch truyền thông, thường xuyên tuyên truyền trên các phương tiện truyền thông, mạng xã hội và hệ thống giáo dục về các thủ đoạn lừa đảo và cách nhận diện. Đồng thời, nhà chức trách cũng nên phát hành các tài liệu cảnh báo về lừa đảo công nghệ cao đến từng địa phương, trường học và doanh nghiệp.
