Cảnh báo cây trồng biến đổi gen

Cây trồng biến đổi gen cũng có những tác hại đáng kể tới sức khỏe con người, tới hệ sinh thái môi trường xung quanh và đặc biệt, rất nhiều nước phát triển trên thế giới như châu Âu, Hoa Kỳ, Nhật Bản… đã có lệnh cấm phát triển và lưu hành những loại thực phẩm làm từ sản phẩm biến đổi gen. Điều đó dấy lên những lo ngại và hoài nghi sâu sắc về thực phẩm biến đổi gen bởi từ trước tới nay, những thông tin cụ thể về loại thực phẩm này vẫn khá mù mờ và chưa thực sự minh bạch.

Theo được biết, thực phẩm biến đổi gen chính là những sản phẩm được tạo ra từ những loại cây trồng biến đổi gen. Cây trồng biến đổi gen chính là những loại cây trồng gốc sẵn có được các nhà khoa học nghiên cứu để điều chỉnh những mã gen theo một chủ ý nhất định nào đó để tăng thêm những ưu điểm và hạn chế nhược điểm. Ví dụ như một cây ngô bình thường thì cho ra trái ngô nặng 0,3 kg nhưng khi biến đổi gen, cây ngô đó có thể cho trái nặng tới 1kg mà những thành phần dinh dưỡng cũng như tính năng của trái ngô hầu như không bị ảnh hưởng. Ngoài ra, bằng những tiến bộ khoa học, người ta cũng có thể điều chỉnh mã gen để cây ngô không bị sâu bệnh, thu hoạch trong thời gian ngắn, thích nghi ở nhiều vùng đất khác nhau… Có thể nói, cây trồng biến đổi gen là những cây trồng mà chỉ có ưu điểm do con người mong muốn được giữ lại, những nhược điểm tự nhiên của cây trồng sẽ bị các nhà khoa học triệt tiêu, loại bỏ chúng đi.

Trên thực tế, do nhu cầu về lương thực và thực phẩm cũng như năng suất mong muốn của con người đang ngày một tăng cao chóng mặt do dân số phát triển quá nhanh, cây trồng biến đổi gen chính là bài toán giải hữu hiệu nhất, đặc biệt là những quốc gia, vùng lãnh thổ nghèo đói. Mặc dù đã được coi là một bước tiến vượt bậc của loài người khi góp phần tạo ra những loại cây trồng cho sản phẩm cực tốt, cực năng suất mà lại không bị sâu bệnh nhưng nhiều chuyên gia cho rằng, thực phẩm biến đổi gen là một tai họa của nhân loại khi nó góp phần biến đổi cấu trúc phát triển của tự nhiên, gây mất cân bằng nghiêm trọng hệ sinh thái môi trường và biến con người trở thành lệ thuộc vào những hạt giống này. Ngoài ra, thực phẩm biến đổi gen còn gây ra những ảnh hưởng không tốt tới sức khỏe của người tiêu dùng bởi sự phá mã gen của thực phẩm có thể ảnh hưởng tới mã gen của chính người sử dụng.

Trên thực tế, thực phẩm biến đổi gen từng được sử dụng khá rộng rãi ở một số quốc gia, đặc biệt là Ấn Độ (nhưng giờ đã cấm) và Trung Quốc (giờ đã hạn chế) những quốc gia đông dân trên thế giới và luôn phải đối mặt với nạn thiếu lương thực, thực phẩm. Tại nước ta, thực phẩm biến đổi gen cũng được Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho lưu hành dưới dạng thực phẩm và thức ăn cho gia súc, gia cầm. Đó chính là một số giống ngô biến đổi gen. Tuy nhiên, trước đó một số loại thực phẩm làm từ sữa đậu nành cũng được làm từ những loại thực phẩm biến đổi gen cũng được lưu hành trên thị trường. Tuy nhiên, cũng trong thời gian qua, Bộ Kế hoạch và đầu tư lại đưa ra đề xuất cấm kinh doanh và sản xuất 8 loại thực phẩm biến đổi gen, gồm cả những thực phẩm mà Bộ Nông nghiệp đã chấp nhận phát triển. Chính vì vậy, tranh cãi đã xảy ra về tác dụng cũng như tác hại của thực phẩm biến đổi gen. Theo những chuyên gia ủng hộ, thực phẩm biến đổi gen thực chất không khác gì thực phẩm thông thường mà thậm chí, nó còn có nhiều ưu điểm hơn bởi những tính trạng tốt mới được giữ lại, những tính trạng xấu đều đã bị loại bỏ đi. Vì vậy, sử dụng thực phẩm biến đổi gen là bình thường, đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng. Thế nhưng, nhiều nhà nghiên cứu và thực tế tại thị trường thì hầu hết các nước phát triển như Mỹ, châu Âu, Ấn Độ hay Nhật Bản, Thái Lan…đã cấm lưu hành và phát triển các loại thực phẩm biến đổi gen. Ngoài ra, rất nhiều nước khác trước đây ủng hộ loại thực phẩm này hiện nay cũng đã bắt đầu thay đổi, bằng cách hạn chế việc phát triển cây trồng biến đổi gen. Chính vì những động thái cụ thể đó nên ở nước ta hiện nay, việc phát triển hay không, hoặc phát triển theo hướng nào đối với loại thực phẩm cũng như cây trồng biến đổi gen vẫn đang ở trong tình trạng tranh cãi, chưa có định hướng cụ thể.

Có thể nói, nhiều người dân ở Việt Nam vẫn chưa có những nhận thức đầy đủ về thực phẩm biến đổi gen cũng như những thông tin cần thiết của những loại thực phẩm này. Nói cách khác, hầu hết các thông số về thực phẩm biến đổi gen vẫn còn mù mờ, chưa được minh bạch và cụ thể. Theo ước tính, có tới 80\% các loại sữa đậu nành đang lưu hành trên thị trường hiện nay được chế biến từ những loại thực phẩm biến đổi gen. Điều này cũng khá dễ hiểu bởi thực tế, hơn 80\% lượng sữa đậu nành trên thế giới cũng được chế biến từ đậu tương biến đổi gen. Tuy nhiên, hầu hết người sử dụng ở nước ta chưa được cung cấp thông tin cũng như những lợi ích và tác hại của loại thực phẩm này. Chính vì vậy, vừa qua, Chính phủ Việt Nam đã có quy định rằng, tất cả những loại thực phẩm có chứa trên 5\% thành phần là các loại thực phẩm biến đổi gen phải được dán nhãn, mác ở ngoài hộp để tất cả người tiêu dùng khi mua các loại sản phẩm đó nắm được thành phần và thông tin cụ thể về sản phẩm. Có thể nói, điều này sẽ góp phần cung cấp và giúp ích cho người tiêu dùng khi họ có thể tự quyết định có sử dụng thực phẩm biến đổi gen hay thực phẩm tự nhiên thông thường.

Ngoài ra, theo những nghiên cứu trong một thời gian dài hàng chục năm của tổ chức Y tế thế giới (WHO) thì hầu hết các loại thực phẩm biến đổi gen không gây hại trực tiếp lên sức khỏe của người sử dụng. Nghĩa là nó không phát tác bất kỳ các loại bệnh tật hay di chứng nào. Tuy nhiên, xét về góc độ ảnh hưởng, tác động gián tiếp thì nghiên cứu cho rằng, thực phẩm biến đổi gen có tác động lớn đến sức khỏe con người. Cụ thể, chúng gây lên những dị ứng nhất định với người sử dụng, đặc biệt là sử dụng nhiều lần, với số lượng nhất định. Nghĩa là, các loại thực phẩm này thường có những gen chèn trong chuỗi các gen thông thường và đó là nguyên nhân khiến các loại thực phẩm này có những tác động nhất định lên sức khỏe con người.

Ngoài vấn đề liên quan đến sức khỏe người tiêu dùng, hầu hết các địa phương phát triển biến đổi gen đều cho thấy những tác động của loài cây trồng này với môi trường xung quanh. Cụ thể, khi mà những loài cây trồng biến đổi gen được quy định những tính trạng sẵn có, theo chủ ý của con người thì chúng sẽ phá vỡ những quy luật phát triển thông thường của tự nhiên. Cụ thể, ở khu vực phát triển toàn bộ những loại cây trồng biến đổi gen là ngô chẳng hạn. Khi phát triển, loại ngô này sẽ không bị ảnh hưởng bởi bất kỳ loài sâu, côn trùng hay động thực vật nào trong vùng do những tính trạng gen của ngô này được điều chỉnh để miễn dịch với bên ngoài. Thế nên, xét một cách tổng quan, chính loài cây trồng biến đổi gen đã có tác động nhất định tới môi trường, hệ sinh thái động thực vật xung quanh khi bẻ gãy các mối liên kết thông thường như trước kia. Có thể nói, ở những khu vực nào càng có nhiều loại cây trồng biến đổi gen, hệ sinh thái môi trường động thực vật càng bị biến đổi nhiều hơn, phụ thuộc vào chính những loại cây trồng này. Nếu phát triển cây trồng biến đổi gen trên diện rộng thì tất nhiên, hệ sinh thái tổng quan của môi trường tự nhiên cũng bị biến đổi theo. Hơn nữa, tất cả những sự biến đổi của hệ sinh thái môi trường này lại không nằm trong sự kiểm soát của môi trường.

Chúng tôi tiếp nhận tất cả các thông tin phản ánh về vấn đề môi trường của bạn đọc 24/24h

Liên hệ: Viện Nghiên cứu môi trường và các vấn đề xã hội\_Phân viện phía nam

Địa chỉ: 58 Nguyễn Phi Khanh, Phường Tân Định, Quận 1

Hotline: 0988.66.66.88 - - 08.6683.7519 

Email: [email protected]