Không chỉ riêng Việt Nam mà Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc và Triều Tiên cũng có ngày Tết Đoan Ngọ 5/5 Âm lịch.
Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam
Tết Đoan Ngọ ở Việt Nam hay còn gọi là Tết giết sâu bọ - Ảnh: Minh họa |
Ở Việt Nam, dân gian còn gọi ngày Tết Đoan Ngọ là Tết giết sâu bọ, tiêu diệt các loài gây hại cho cây trồng. Người ta tin rằng, khi ăn món đầu tiên trong ngày này thì sâu bọ, giun sán trong người sẽ bị chết hết.
Một số khác lại cho rằng, trong cơ thể con người luôn ẩn giấu sâu bệnh cần phải diệt trừ nhưng chúng luôn lẩn trốn rất kĩ và chỉ đến ngày 5/5 mới lộ diện. Bởi thế mà chúng cần được loại bỏ ngay.
Theo phong tục của người Việt Nam, Tết Đoan Ngọ được diễn ra vào lúc các cánh đồng lúa đang được thu hoạch, trong giai đoạn chuyển mùa, chuyển tiết, dễ sinh sâu bệnh. Vào ngày này, người ta thường làm lễ cúng, bày tỏ lòng nhớ ơn tới tổ tiên.
Vào ngày này, người Việt Nam thường ăn ít nhất một bát rượu nếp, sau đó có thể ăn thêm một bát thạch, rồi đến trái cây như: Mận, sấu, đào, roi,... Có thể ăn thêm một bát thạch cho mát hoặc bánh tro. Người xưa cho rằng, ăn rượu nếp để cho sâu bọ say, sau đó những trái cây sẽ làm cho chúng chết.
Với trẻ con, người ta sẽ bôi 1 ít thần sa hay chu sa vào hai bên thái dương và vào bụng hoặc hoà với nước cho uống vì quan niệm rằng, lúc sâu bọ bị các trái cây giết có phản ứng gây sự bất an cho trẻ nên dùng thần sa, chu sa để trấn an.
Tết Đoan Ngọ ở Nhật Bản
Tới tháng 5 Nhật Bản lại rợp rời cá chép tung bay trong gió - Ảnh: Minh họa |
Tết Đoan Ngọ ở Nhật Bản còn được coi là ngày lễ dành cho các bé trai với tên gọi "Kodomo no hi". Vào dịp này, người Nhật thường treo cờ cá chép, tượng trưng cho những bé trai khoẻ mạnh thông minh với ý nghĩa “cá vượt vũ môn” và còn trang trí các bộ áo giáp Kabuto mang theo ước nguyện của những bậc cha mẹ mong muốn cho con mình sẽ thành đạt trong cuộc sống.
Vì thế, cứ tới đầu tháng 5, Nhật Bản lại rợp rời cá chép tung bay trong gió. Thông thường mỗi nhà sẽ treo từ 3 hoặc 5 cờ, với 5 màu chủ đạo là: Xanh lam, đỏ, đen, xanh lá, xanh tím.
Vào ngày tết Đoan Ngọ, người Nhật làm bánh "mochi" (gạo nếp) gói trong lá lá sồi như bánh chưng bánh tét của Việt Nam, gọi là "kashiwa-mochi" và "chimaki" để cúng và ăn lễ Tết này.
Trong lễ này, người dân Nhật Bản hay làm các món ăn có hình cá chép, làm Chimaki, Kashiwa mochi… để cầu chúc và mong muốn cho con mình được mạnh khỏe và phát triển tốt.
Tết Đoan Ngọ ở Trung Quốc
Hội đua thuyền rồng ở Trung Quốc - Ảnh: Minh họa |
Ở Trung Quốc, Tết Đoan Ngọ còn được gọi là tết Trùng Ngũ vì là hai con số 5 gặp nhau, ngày 5/5. Được biết, Tết Đoan Ngọ bắt nguồn từ hoạt động kỷ niệm Khuất Nguyên, nhà thơ yêu nước nhảy xuống sông tự tử cách đây hơn 2000 năm.
Tết Trùng Ngũ ở Trung Quốc thường được tổ chức khá long trọng và mang một ý nghĩa khác, sâu sắc hơn.
Theo đó, ở đất nước này, Tết Trùng Ngũ hàng năm là ngày nghỉ theo quy định của Nhà nước. Cùng với đó, nhiều hoạt động dân gian như: Đua thuyền rồng, mang theo túi thơm, ăn bánh chưng… cũng diễn ra.
Cứ đến ngày Tết Đoan Ngọ, mọi người thường quét dọn nhà cửa sạch sẽ, treo lá cây ngải cứu và lá cây thạch xương bồ - thực vật có tác dụng xua đổi sâu bọ lên hai bên cánh cửa, vẩy rượu hùng hoàng, uống rượu hùng hoàng, để giết vi khuẩn, phòng chống bệnh truyền nhiễm; những thiếu nữ khéo tay còn thêu và làm túi thơm, bỏ thảo mộc vào túi, rồi mang theo người.
Các em nhỏ thi sử dụng những sợi màu đan túi lưới. Sau đó, bỏ trứng gà, trứng vịt nấu chín trên vỏ có bôi một lớp màu vào túi lưới, vừa có thể mang theo người để làm đồ trang sức, vừa có thể dùng để làm trò chơi. Trò chơi này diễn ra với luật lệ như sau: Hai người lấy trứng màu chạm vào nhau, trứng của ai không vỡ vỏ, thì người ấy thắng, người thua có thể ăn một quả trứng rất ngon miệng.
Tết Đoan Ngọ ở Hàn Quốc và Triều Tiên
Trẻ em tắm gội bằng lá cây diễn vi - Ảnh: Minh họa |
Tết Đoan Ngọ ở Hàn Quốc được gọi là Dano, hay Surit-nal. Hội liên hiệp quốc đã công nhận Tết đoan ngọ vào ngày 5/5 là “di sản văn hóa phi vật thể” của Hàn Quốc.
Ngày Tết Đoan Ngọ 5/5 được coi là một trong ba dịp lễ truyền thống lớn nhất, cùng với Tết Nguyên đán và Tết Trung thu. Lý giải cho việc coi đây là một lễ hội lớn, người ta cho rằng, con số 5 là biểu tượng của sức mạnh và sự cường tráng. Đây cũng là ngày người dân hai nước cầu nguyện cho một mùa màng bội thu, không bị sâu bệnh phá hoại.
Do vậy, Tết Đoan ngọ là dịp để mọi người dân Hàn Quốc và Triều Tiên tổ chức nấu những món ăn truyền thống với mục đích giữ sức khỏe vào dịp đầu hè.
Vào ngày nay, phụ nữ và trẻ em thường mặc bộ trang phục truyền thống, tắm gội bằng lá cây diên vĩ và chơi những trò chơi dân gian vào ngày lễ này.
Quỳnh Chi(T/h)
