Đa phần các loại bia gia công hay còn gọi bia cỏ đều được sản xuất không hợp quy trình, thời gian sản xuất rút ngắn khiến độc tố trong quá trình lên men chưa giải ra được gây đau đầu, mệt mỏi cho người sử dụng.
| Những quán bia giá rẻ mọc lên như nấm ở thủ đô vào mùa hè. |
Đau đầu, chóng mặt vì bia “cỏ”
Anh Nguyễn Hữu Vinh trú ở Nguyễn Chính, Hà Nội kể, mấy năm trước, ngày nào đi làm về anh cũng tạt vào quán bia cỏ cạnh đường làm vài cốc rồi mới về nhà.
Bia giá rẻ 3 nghìn đồng/cốc, chỉ bằng cốc trà đá, làm thêm đĩa củ lạc luộc. Anh uống no say chỉ mất khoảng hơn 20 nghìn đồng. Nhưng hơn năm nay, anh Vinh chia sẻ mình anh đã không thể uống được bia hơi giá rẻ vì mỗi lần uống xong, đầu anh quay quay và mệt mỏi. Cảm giác, uống bia chẳng khác nào uống rượu có cồn công nghiệp.
Dù không đau đầu gây nôn hay khô họng như sử dụng một vài loại rượu có cồn công nghiệp nhưng anh Vinh quả quyết “rất khó chịu, đau đầu và không ngon như bia ngày xưa. Một vài quán bia hơi quảng cáo là bia hơi Hà Nội nhưng khi đến uống tôi không biết có phải bia hơi Hà Nội không. Mỗi cốc chỉ 5 nghìn đồng, uống một cốc tặng một cốc tính ra cũng chỉ bằng bia giá rẻ nên mình không biết lối nào mà phân biệt”.
Còn chị Lê Thị Hằng - Định Công Hạ, Hà Nội có một quán bia cỏ nằm cạnh khu đô thị Định Công. Chị Hằng kể mỗi ngày chị bán được 6,7 boong bia loại 20 lít. Bia cỏ giá rẻ từ 8.000 đến 10.000 nghìn đồng/lít, tính ra uống bia mát và rẻ hơn cả trà đá.
Mỗi người chỉ uống khoảng 3 cốc bia, hai chiếc bánh đa là thoải mái. Có hôm trời nóng gắt, quán nhỏ 30 mét vuông của chị Hằng chen kín người vào uống. Bia vừa rẻ, vừa mát, vừa đẹp da nên nhiều phụ nữ cũng vào tham gia cùng với chồng hoặc bạn bè của mình. Bia uống nhanh khiến nhiều boong bia không kịp đưa vào tủ đá làm mát.
Một vài quán bia ở khu phố cổ hay các khu công nhân vào mùa hè lúc nào cũng tấp nập người đến vì giá rẻ. Với những thượng khách đến đây, bia được đảm bảo đủ tiêu chí giải khát là đủ.
PGS TS Nguyễn Duy Thịnh - Viện Công nghẹ Thực phẩm, Đại học Bách Khoa, Hà Nội cho biết, bia cỏ hay còn gọi là bia gia công được sản xuất rất nhiều ở các tỉnh lẻ hay những khu dân cư thu nhập thấp vì có giá rẻ. Bia phố cổ cũng là loại bia gia công từ ngày xưa là chủ yếu.
| Mỗi ngày một người chỉ nên uống khoảng 1,5 cốc bia hoặc 1 lon bia là đủ. |
Uống bia ở những quán bia cỏ, bia giá rẻ song an toàn vệ sinh không đảm bảo khiến nguy cơ nhiễm các vi khuẩn khác rất cao. PGS Thinh chia sẻ thực tế ông gặp nhiều quán bia họ chẳng rửa lại cốc vì đông khách, họ chỉ thu cốc vào rồi lại rót bia mặc cho cặn bia hay uống chung cốc. Nguy cơ lây nhiễm các bệnh qua đường ăn uống như viêm gan A cũng có.
Bia cỏ chứa nhiều đốc tố
Giải thích lý do bia gây đau đầu, mệt mỏi sau khi uống bia, PGS Thịnh cho biết thực chất nguyên nhân gây đau đầu đó là chất diaxetyl. Trong bia cỏ, chất này có hàm lượng cao nên gây các biểu hiện như trên.
Diaxetyl là một loại chất độc tự sản sinh ra trong quá trình biến đổi sinh hóa khi lên men. Chất này sẽ có nồng độ khá lớn trong những ngày đầu lên men nhằm tạo ra hương thơm cho bia và giảm dần vào các ngày sau đó. Những nhà sản xuất bia thường đảm bảo để cho các chất này giảm dần theo thời gian hay còn gọi là ngày ủ men bia.
Tuy nhiên, trong bia cỏ, ngày nay thường bị người làm bia cắt ngắn, không đảm bảo đủ quy trình nên chấy diaxetyl vẫn còn lại trong nước bia. Khi uống phải chất này, người uống cảm thấy đau đầu.
Không chỉ rút ngắn thời gian lên men bia, bia cỏ còn được thay đổi công thức nguyên liệu. Ví dụ bia phải làm từ mạch thì người ta thay bằng nguyên liệu gạo, ngô, sắn… Chính các thành phần này làm cho bia cỏ không thể có chất lượng, mùi vị và màu đẹp như bia nhà máy.
Hơn nữa, trang thiết bị, công nghệ không đảm bảo quy chuẩn cũng khiến cho nhiệt độ không ổn định, lên xuống thất thường cũng là một nguyên nhân gây nên các độc tố như diaxetyl và aldehyde cao khi ra bia thành phẩm.
Sử dụng men công nghiệp còn gây ảnh hưởng đến nồng độ cồn metylic. Đây là cồn có trong rượu công nghiệp có thể gây ngộ độc nhưng ở bia lượng cồn thấp hơn rượu thường các bia cao nhất chỉ 5\% độ cồn, không gây ngộ độc cấp tính, song có thể gây ngộ độc trường diễn.
Ông Nguyễn Cao Hoằng, Giám đốc Trung tâm phát triển Kỹ thuật Công Nghệ - Viện Hàn lâm Khoa học Việt Nam cho biết, để đảm bảo quy trình công nghệ, sản xuất bia phải đủ thời gian lên men qua hai giai đoạn là lên men chính (lên men thành phần nguyên liệu) và lên men phụ (thời gian lên men để khử độc và ổn định chất lượng bia). Nhiệt độ lên men khoảng từ 2 - 8 độ C và ổn định trong suốt quá trình lên men cũng quyết định chất lượng bia.
Tuy nhiên, trong sản xuất gia công thời gian lên men thường bị rút ngắn đi rất nhiều, đặc biệt là thời gian lên men phụ không đủ để khử hết các độc tố gây đau đầu, mệt cho người sử dụng.
Đối với các loại bia của nhà máy an toàn thì người uống cũng sử dụng vừa phải. Một ngày có thể dùng 1,5 cốc bia hoặc 1 lon bia là đủ. Vừa đảm bảo an toàn cho sức khỏe, vừa tốt cho tiêu hóa và thanh nhiệt.
