Theo các bác sĩ, những trường hợp mang thai quá to cũng đáng lo lắng không kém gì những trường hợp bị suy dinh dưỡng.
Thai to khổ cả con lẫn mẹ
Không ít người quan niệm rằng sinh con càng nặng cân thì sau này trẻ càng khoẻ mạnh, hay ăn chóng lớn. Do vậy trong lúc mang thai, họ ra sức bồi bổ, mong con sinh ra bụ bẫm, tròn trịa mà không biết hành động này gây nguy hiểm cho cả mẹ và con.
Trường hợp chị T.T, 32 tuổi, ngụ tại Q7, TPHCM là một ví dụ. Mang thai được 6 tháng hoàn toàn bình thường, nhưng tháng qua chị đau bụng dữ dội và được đưa đến bệnh viện. Đến nơi, bác sĩ cho biết thai trong bụng của chị đã chết lưu. Xét nghiệm máu cho thấy đường máu của chị là 18mmol/L, tăng 3 lần so với bình thường. Đây là hậu quả tình trạng tẩm bổ quá mức của chị.
Một ca sinh mổ tại Bệnh viện do thai nhi quá to. Ảnh minh họa |
Chị Trần Thị M.V (37 tuổi; ngụ Bình Chánh, TP HCM) cho biết ca sinh bé thứ 2 của chị hết sức vất vả. Chị chuyển dạ sớm ở tuần thai thứ 37, vừa vào đến bệnh viện là em bé cũng bắt đầu ra nên chỉ có cách duy nhất là sinh thường. Bé trai lần này nặng tới 4 kg, trong khi thể hình của chị chỉ trung bình.
"Tôi bị băng huyết. May là bệnh viện lớn, tôi thuộc nhóm máu O dễ kiếm máu truyền nên qua khỏi" - chị V. kể.
Còn chị Nguyễn Tường A. (36 tuổi), đã 3 năm nay luôn bận rộn với việc kiểm soát dinh dưỡng cho con vì sợ mai này bé bị đái tháo đường.
"Hồi xưa, tôi tăng cân quá mức, con gái ra đời nặng hơn 4 kg, bị hạ đường huyết, phải nằm dưỡng nhi mấy bữa. Bác sĩ nói sau này phải kỹ càng, đừng thấy to mà ham, cho ăn quá bé dễ béo phì, tăng nguy cơ đái tháo đường khi còn nhỏ tuổi" - chị A. nói.
Các quy chuẩn thế giới xác định một em bé là nhẹ cân khi dưới 2,5 kg lúc chào đời và được gọi là con to khi nặng 4 kg trở lên. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, với thể hình của phụ nữ Việt Nam, những em bé nặng khoảng 3,8 kg hoặc nhỏ hơn một chút đã đủ gây rắc rối, nhất là những người có khung chậu hẹp.
PGS-TS-BS Huỳnh Nguyễn Khánh Trang, Trưởng Khoa Sản bệnh - Bệnh viện Hùng Vương, cho biết với khung chậu của phụ nữ Việt Nam, có thể sinh thường em bé dưới 3,8 kg, còn với con to, đó sẽ là một ca sinh khó, tăng nguy cơ sinh mổ.
Thực tế, các em bé trên 4 kg vẫn có thể sinh thường nhưng xác suất thấp, có thể mắc kẹt vai tại vùng xương chậu của mẹ, dẫn đến biến chứng thường gặp nhất là gãy xương đòn. Có trường hợp bác sĩ phải chủ động làm gãy xương đòn để em bé chui được ra ngoài nhưng cũng rất khó vì khu vực này là nơi tập trung nhiều dây thần kinh, mạch máu.
Còn theo bác sĩ chuyên khoa II Trần Ngọc Hải, Phó Giám đốc Bệnh viện Từ Dũ, em bé quá khổ còn tăng nguy cơ bị hạ đường huyết sau sinh, nhất là con của các thai phụ có vấn đề rối loạn chuyển hóa. Bé cũng có thể bị suy hô hấp và một số rủi ro khác. Bởi cho dù thể hình to lớn nhưng tim, phổi và các nội tạng khác cũng nhỏ bé, non yếu như các em bé khác, dẫn đến quá tải.
"Ca sinh con to cũng đầy rủi ro với bà mẹ. Khi em bé ra đời, độ siết của cơ tử cung không đủ chắc do bị giãn quá mức, dễ gây băng huyết - một tai biến sản khoa rất nguy hiểm. Ngay từ khi mang thai, khối lượng em bé quá nặng đã làm bà mẹ mệt mỏi, tăng sức ép lên hoạt động của cơ tim, tăng nguy cơ chảy máu trong thai kỳ" - bác sĩ Hải cảnh báo.
Không bồi bổ quá mức cũng không nhịn ăn
Một nghiên cứu mới đây trên thế giới, trên 23.000 thai phụ ở 9 quốc gia cho thấy thai phụ có chỉ số đường huyết càng cao thì con sinh ra càng có nguy cơ mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường và cao huyết áp. Tuy nhiên, hậu quả nhãn tiền nhất là thai to.
Theo BS Nguyễn Văn Lộc, Phó giám đốc bệnh viện Nhi TƯ, tình trạng trẻ sơ sinh thừa cân hiện nay ngày càng nhiều và phải đặt ra vấn đề kiểm soát tốt hơn. Người ta thấy rằng trẻ thừa cân con của người mẹ bị tiểu đường sinh ra thường dễ bị suy hô hấp, nhiễm trùng, dị tật bẩm sinh (bệnh tim, thần kinh…), hạ đường huyết, hạ calcium hoặc magnesium huyết…
Em bé sinh quá to dễ mắc các bệnh như béo phì, tiểu đường và cao huyết áp. |
Tuy nhiên nói vậy không có nghĩa là các bà mẹ quá sợ hãi đến nỗi nhịn ăn vì sợ con to. Theo bác sĩ Nguyễn Thị Ngọc Sương, bệnh viện Hùng Vương, có hai trường hợp thai to: Bình thường và bệnh lý.
- Thai to bình thường là do mẹ mạnh khoẻ, cao lớn, yếu tố gia đình (mẹ từng sinh con nặng ký), chế độ dinh dưỡng tốt (phần lớn nghe theo quảng cáo “sữa bà bầu” là tốt, nên lạm dụng và dẫn đến tăng cân quá mức).
- Thai bệnh lý (nặng trên 4kg hoặc 5kg), thường do mẹ bị bệnh rối loạn chuyển hoá, đặc biệt là tiểu đường.
Nếu do ăn uống hay bệnh lý thì bà mẹ cần được điều chỉnh hay điều trị về mặt y tế. Còn nếu rơi vào trường hợp thường thì bà mẹ cũng không cần lo lắng đến nỗi nhịn ăn, làm ảnh hưởng đến dinh dưỡng của cả hai mẹ con.
Theo bác sĩ Nguyễn Ngọc Thông, Khoa Sức khỏe sinh sản Trung tâm Kiểm soát bệnh tật TP. HCM, nhiều người cho rằng ăn nhiều hơn thì con ra đời sẽ to hay nhịn ăn thì con sẽ bớt to là sai. Thai phụ cần bảo đảm bữa ăn đầy đủ dinh dưỡng, ăn thêm với lượng vừa phải theo hướng dẫn của bác sĩ.
Cân nặng của em bé phụ thuộc vào sự trao đổi chất mẹ - con nhiều hơn lượng thức ăn thai phụ nạp vào. Khi phát hiện thai quá to cũng không được nhịn ăn mà nghe theo hướng dẫn của bác sĩ trong việc lựa chọn thức ăn, tiết chế phù hợp.
Minh Khôi (T/h)
