Trẻ sơ sinh và trẻ dưới 6 tháng tuổi được khuyến cáo không nên uống nước vì trong sữa mẹ hoặc sữa công thức đã có lượng nước đủ để đáp ứng nhu cầu của trẻ mỗi ngày. Với trẻ từ 6 tháng tuổi, mặc dù vẫn bú sữa mẹ hoặc sữa công thức nhưng trẻ ở độ tuổi này đã bắt đầu ăn dặm. Do đó, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo cần cho trẻ uống nước để ngăn ngừa táo bón và đảm bảo sự phát triển toàn diện.
Cho trẻ uống nước sớm có nguy hiểm không?
Trẻ sơ sinh uống nước sẽ làm giảm khả năng hấp thụ sữa: Ở những trẻ dưới 6 tháng tuổi, theo khuyến cáo của WHO thì trẻ nên nuôi dưỡng hoàn toàn bằng sữa mẹ bởi vì tất cả những gì bé cần đều nằm trong dòng sữa này. Do đó nếu cho trẻ sơ sinh uống nước trong giai đoạn này sẽ gây cản trở cơ thể bé hấp thụ các dưỡng chất có trong sữa mẹ.
Ngoài ra, thể tích dạ dày của bé vốn rất nhỏ nên uống nước sẽ làm đầy bụng, dạ dày khi ấy không còn khoảng trống dành cho sữa mẹ nữa. Như vậy bé sẽ trở nên biếng bú và không được nhận dưỡng chất cần thiết từ sữa mẹ, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của trẻ.
Trẻ sơ sinh uống nước có thể bị nhiễm khuẩn: Loại nước mà trẻ uống có thể chứa mầm bệnh. Trong khi đó hệ miễn dịch của trẻ vẫn còn non yếu không đủ sức chống chọi với các tác nhân gây bệnh có trong nước. Thực tế những em bé dưới 6 tháng tuổi được bổ sung nước uống thường có nguy cơ bị suy dinh dưỡng và tiêu chảy cao gấp 2 - 3 lần so với trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn.
Nguy cơ trẻ bị nhiễm độc nước: Nếu trẻ đã bú sữa mẹ nhưng vẫn tiếp tục cho trẻ uống một lượng lớn nước có thể khiến trẻ bị ngộ độc. Bởi vì khối lượng cân nặng của trẻ sơ sinh thấp, việc uống thêm nước làm dư thừa nhu cầu của cơ thể khiến các chất điện giải trong máu sẽ bị pha loãng. Từ đó làm ảnh hưởng đến hoạt động của các cơ quan khác trong cơ thể và gây ra những biến chứng như co giật, động kinh hay hạ thấp thân nhiệt.
Chính vì những lý do này nên Tổ chức Y tế thế giới (WHO) đã khuyến nghị trẻ sơ sinh dưới 6 tháng tuổi không cần bổ sung nước mà chỉ cần bú mẹ ngay cả khi ở trong điều kiện thời tiết khí hậu nắng nóng.
Trẻ 6 tháng tuổi nên uống bao nhiêu nước mỗi ngày?
Theo bác sĩ Thu Hương, Trưởng Hệ thống Phòng khám Dinh dưỡng Nutrihome lượng nước bao gồm nước đun sôi để nguội, nước ép rau củ quả tươi, nước luộc rau,... cần cung cấp cho trẻ 6 tháng tuổi phụ thuộc vào cân nặng và lượng sữa trẻ bú, trung bình khoảng 100ml/kg cân nặng. Ví dụ, trẻ nặng 7 kg sẽ cần 700 ml nước/ngày, nếu trẻ đã uống 500 ml sữa/ngày thì cần uống thêm 200 ml nước. Lượng nước này có thể thay đổi theo độ tuổi và mức độ hoạt động của trẻ trong ngày.
Mẹ cần lưu ý, không nên cho trẻ uống các loại nước có gas, nước tăng lực, nước có hàm lượng khoáng cao, thức uống kích thích như trà và cà phê... vì có thể ảnh hưởng tới sức khỏe, sự phát triển của trẻ. Với nước đun sôi để nguội, mẹ nên cho trẻ uống nước nấu trong ngày, không để qua đêm. Với nước trái cây, nước luộc rau củ... nên cho trẻ uống ngay sau khi chế biến xong để tránh mất dưỡng chất.
Khi cho trẻ 6 tháng uống nước, mẹ nên lựa chọn thời điểm phù hợp. Mặc dù nước không có năng lượng nhưng nếu uống quá nhiều trước bữa ăn sẽ khiến trẻ bị no, kém ăn, lâu ngày có thể dẫn đến biếng ăn làm tăng nguy cơ suy dinh dưỡng, thấp còi...
Lưu ý khi cho trẻ uống nước
Bác sĩ Thu Hương khuyên các mẹ nên lưu ý: Mẹ chia nhỏ lượng nước cho trẻ uống trong ngày, không cho trẻ uống quá nhiều một lúc. Buổi tối, không cho trẻ uống quá nhiều nước.
Người lớn cho trẻ uống nước cách xa bữa ăn, đặc biệt, các loại nước ép hoa quả giàu vitamin và năng lượng vì có thể khiến bé no ngang, bỏ ăn. Mẹ cần hạn chế cho đường vào các loại nước ép, nên để trẻ thưởng thức vị ngọt tự nhiên của các loại trái cây.
Bố mẹ tuyệt đối không cho trẻ uống nước trong khi ăn dặm vì nước có thể khiến trẻ nhanh no, làm ảnh hưởng đến quá trình tiêu hóa. Mẹ chỉ cho trẻ uống một ít nước (khoảng vài thìa) sau khi ăn dặm hoặc uống sữa công thức để làm sạch khoang miệng.
Ngoài ra, trẻ nhỏ dễ đổ mồ hôi, thường có nguy cơ mất nước cao, nhất là vào những ngày nóng bức và khi trẻ hoạt động nhiều. Mẹ nên chủ động, thường xuyên cho trẻ 6 tháng uống nước, đừng đợi đến lúc trẻ khát vì lúc đó cơ thể bé đã bị thiếu nước. Một số dấu hiệu cho thấy cơ thể bé đang thiếu nước như chóp đỉnh đầu bị lõm, môi khô, da khô, mệt mỏi.
Mẹ cũng nên thường xuyên quan sát nước tiểu của trẻ để dễ dàng phát hiện dấu hiệu thiếu nước. Nếu trẻ 6 tháng đi tiểu ít hơn 6 lần mỗi ngày, nước tiểu màu vàng đậm thì điều đó có nghĩa trẻ đang bị thiếu nước. Nếu nước tiểu gần có màu trắng trong nghĩa là lượng nước cung cấp cho trẻ đủ.
"Trong những trường hợp đặc biệt, ví dụ trẻ đổ nhiều mồ hôi, bị tiêu chảy, táo bón, nóng sốt... mẹ cần phải bổ sung nước cho trẻ đúng cách, nhiều hơn bình thường để tránh mất nước gây ảnh hưởng sức khỏe. Mẹ có thể đưa bé đi khám để gặp bác sĩ tư vấn cụ thể, cùng với đó là duy trì cho trẻ một chế độ ăn dặm khoa học, đảm bảo đủ dưỡng chất để trẻ phát triển toàn diện, tối ưu", bác sĩ Thu Hương nhấn mạnh.
Cách tập uống nước cho trẻ
Các bậc phụ huynh có thể cho bé uống nước bằng cách dùng muỗng hoặc sử dụng bình nước có vòi dành riêng cho trẻ nhỏ để bé tự tập hút. Nếu bé chưa quen với việc này, bạn hãy làm mẫu để bé bắt chước theo và dần dần bé sẽ tự làm được.
XEM THÊM: Mẹo chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh "mẹ bỉm sữa" không nên bỏ qua
Tập thói quen uống nước cho trẻ mặc dù không quá phức tạp nhưng lại đòi hỏi tính kiên nhẫn của người lớn. Bởi vì không phải trẻ nào cũng hợp tác uống nước ngay từ lần đầu tiên. Khi bé đã lớn hơn một chút, bạn nên tạo thói quen uống nước cho trẻ sau khi ăn, chơi và sau mỗi lần đi ra ngoài về.
Uống nước mặc dù không phù hợp đối với những trẻ chưa đủ 6 tháng tuổi nhưng lại là thói quen tốt giúp bé hạn chế nguy cơ mắc phải các vấn đề về sức khỏe sau này. Nếu ban đầu bé không thích uống nước thì đừng quát mắng và ép trẻ uống, thay vào đó hãy kiên trì giới thiệu lại cho trẻ vào những lần tiếp theo.
Ngoài ra, trước bữa ăn bạn không nên cho trẻ uống no nước vì trẻ sẽ nhanh cảm thấy no và không còn hứng thú với bữa ăn. Đồng thời thói quen này còn gây loãng dịch vị, làm chậm quá trình tiêu hóa thức ăn, có hại cho dạ dày và đường ruột.
Một điều cần lưu ý đó là cha mẹ nên hạn chế việc cho trẻ uống nhiều nước trước khi đi ngủ vì bụng bé sẽ ậm ạch khó chịu, dễ tè dầm hoặc thức dậy giữa đêm để đi tiểu, ảnh hưởng tới giấc ngủ.
Hoàng Yên (T/h)
