Năm 2013 đã chứng k?ến nh?ều bước t?ến lớn, quan trọng trong lĩnh vực y học. Đáng kể nhất là v?ệc tìm ra cách g?úp một đứa trẻ nh?ễm v?rus HIV ngay sau s?nh thoát khỏ? mầm bệnh, chế thuốc trích lấy v? khuẩn từ phân ngườ? để chữa bệnh đường ruột nguy h?ểm hay kh?ến ngườ? hó? mọc lạ? tóc, ...
1. Tr?ển vọng chấm dứt đạ? dịch AIDS
Các bác sĩ tạ? Bệnh v?ện Đạ? học M?ss?ss?pp? (Mỹ) đã vô cùng vu? mừng kh? tìm ra cách g?úp con của một bà mẹ nh?ễm v?rus HIV thoát khỏ? nguy cơ mắc căn bệnh thế kỷ sau kh? chào đờ?. Theo t?ết lộ của nhóm đ?ều trị, đứa trẻ có dấu h?ệu nh?ễm v?rus HIV ngay sau kh? s?nh, nhưng 2 năm sau đó đã loạ? bỏ được hoàn toàn mầm bệnh khỏ? cơ thể nhờ dùng kết hợp 3 loạ? thuốc kháng v?rus, vốn thường được kê cho những trẻ lớn hơn hoặc ngườ? trưởng thành.
Thông thường, các bác sĩ sẽ cho ngườ? mẹ dương tính vớ? HIV và con của cô dùng một l?ều kháng v?rus trong lúc đẻ để ngăn chặn v?ệc truyền v?rus từ mẹ sang con. Tuy nh?ên, do mẹ của đứa trẻ nó? trên không b?ết mình dương tính vớ? HIV nên b?ện pháp phòng ngừa trên đã không được t?ến hành. Vì vậy, các bác sĩ Mỹ chỉ còn trông chờ vào h?ệu quả của sự kết hợp của các b?ệt dược mạnh hơn. Rốt cuộc, thử ngh?ệm của họ đã thành công, mở ra tr?ển vọng rằng, nếu các bác sĩ có thể can th?ệt đủ sớm sau kh? bệnh nhân nh?ễm HIV, cơ hộ? ngăn chặn bệnh phát tr?ển sẽ tăng cao.
2. Thay đổ? lớn về đ?ều trị chứng cholesterol cao
H?ệp hộ? t?m mạch và trường Đạ? học T?m mạch Mỹ vừa công bố những hướng dẫn mớ? đố? vớ? v?ệc đ?ều trị chứng cholesterol cao, trong đó tập trung vào các yếu tố nguy cơ. Theo họ, nếu không có t?ền sử về các vấn đề t?m mạch, công cụ tính toán mớ? bao gồm cả các yếu tố như độ tuổ?, g?ớ? tính, hoạt động tình dục, t?ền sử hút thuốc lá, t?ểu đường, áp huyết cao và lượng cholesterol trong máu, có thể g?úp bác sĩ b?ết được bạn có thể hưởng lợ? từ v?ệc uống stat?n - thuốc hạ cholesterol hay không.
3. Bộ thử tha? tạ? nhà đầu t?ên t?ết lộ cả tuổ? tha? nh?
Cục quản lý Thực phẩm và dược phẩm Mỹ (FDA) đã cấp chứng nhận cho bộ thử tha? cả? t?ến đầu t?ên, không chỉ có khả năng phát h?ện v?ệc có tha?, mà còn đo được tuổ? của tha? nh?, dựa vào thờ? g?an kể từ lúc rụng trứng. Bộ thử tha? này sử dụng cùng lượng hoóc môn t?ết lộ v?ệc "dính bầu", chất kích dục màng đệm ở ngườ? để đưa ra kết quả tính toán.
4. Đột phá tranh cã? về nhân bản ngườ?
Mất 17 năm và một bê bố? l?ên quan đến lừa đảo và trục lợ? khoa học, nhưng các chuyên g?a về tế bào gốc rốt cuộc đã tìm được cách nhân bản những tế bào của ngườ?. G?áo sư Shoukhrat M?tal?pov đến từ Đạ? học Oregon (Mỹ) đã ứng dụng cùng công nghệ nhân bản vô tính ra cừu Dolly năm 1996 đố? vớ? các tế bào da ngườ?.
Tuy nh?ên, mục t?êu của M?tal?pov không phả? là tạo ra các bản sao trẻ hơn. Thay vào đó, ông đã cấy thành công một tế bào da phát tr?ển toàn d?ện vào một tế bào trứng ngườ? bị hút rỗng, rồ? dùng hóa chất và đ?ện kích thích trứng bắt đầu phân ch?a để sản s?nh những tế bào gốc phô? tha?. Các tế bào gốc này đóng va? trò như nền tảng tế bào cho mọ? cơ quan và mô trong cơ thể, tạo ra tr?ển vọng một ngày nào đó có thể được sử dụng để chữa trị những căn bệnh từ Alzhe?mer, t?ểu đường tớ? bệnh t?m.
5. Chỉ một l?ều vắc-x?n HPV đã đủ để phòng bệnh
Vắc-x?n HPV là một trong những cách tốt nhất để phòng ngừa nổ? mụn ở cơ quan s?nh dục và ung thư cổ tử cung. Vắc x?n HPV được khuyến nghị cho nam và nữ trước kh? bắt đầu có s?nh hoạt tình dục, nhưng một ngh?ên cứu năm 2012 của Mỹ cho thấy, chỉ 1/3 số bé gá? và chưa đến 7\% số bé tra? ở tuổ? vị thành n?ên t?êm đủ 3 l?ều vắc x?n như khuyến nghị. Tuy nh?ên, ngh?ên cứu mớ? nhất của một nhóm nhà khoa học quốc tế phát h?ện, chỉ một l?ều vắc-x?n đã g?úp cơ thể sản s?nh ra số kháng thể gấp 24 lần sau kh? nh?ễm v?rus HPV thực sự, ở một nhóm phụ nữ Costa R?ca. Mặc dù vẫn chưa rõ l?ệu mức kháng thể sản s?nh như vậy đã đủ phòng ngừa bệnh và g?ảm nguy cơ mắc ung thư hay chưa, nhưng kết quả ban đầu ám chỉ, ngay cả một l?ều vắc-x?n HPV có thể đủ để cung cấp một phần sự bảo vệ trước HPV.
6. Tr?ển vọng mọc lạ? tóc
Các nhà ngh?ên cứu tạ? Đạ? học Columb?a (Mỹ) cho b?ết, v?ệc cấy các nang lông có chứa chân tóc mớ? cũng như những tế bào bao quanh chúng, lộn ngược, có thể là mấu chốt g?úp tóc mọc mớ?. Trong thử ngh?ệm, các nhà khoa học đã cấy ghép những mảng bao quy đầu bị cắt bỏ của các bé bé tra? vào chuột. Bao quy đầu được sử dụng vì tự chúng không có nang lông, nên bất kỳ nang nào được đảo ngược, cấy ghép và chôn chân vào cũng không thể tương khắc vớ? mảng mô ban đầu. Kết quả là, các nang lông mớ? đã "bắt rễ" và nhú lên, mở ra tr?ển vọng g?úp cả? th?ện tình trạng hó? hoặc rụng mất tóc khá phổ b?ến ở ngườ?.
7. Trình làng thuốc chế từ ... phân
Các nhà khoa học phát h?ện, đường ruột của con ngườ? chứa đầy v? s?nh vật có lợ?, không những g?úp chúng ta t?êu hóa thức ăn mà còn có tác dụng đẩy lu? những v? s?nh vật gây bệnh khác. Sự tồn tạ? cân bằng của những lợ? khuẩn này cũng có thể t?êu d?ệt Clostr?d?um d?ff?c?le - thủ phạm gây bệnh t?êu chảy và chứng v?êm ruột t?ềm ẩn nguy cơ chết ngườ?. V?ệc đóng gó? hệ v? s?nh vật có lợ? này (nhờ trích lấy từ phân ngườ?) vào một v?ên thuốc là sáng k?ến của t?ến sĩ Thomas Lou?e thuộc Đạ? học Calgary (Mỹ). Trong số 27 bệnh nhân thử ngh?ệm những v?ên thuốc mớ?, không có ngườ? nào bị tá? phát tr?ệu chứng nh?ễm khuẩn Clostr?d?um đã mắc. Họ cũng hoan nghênh cách chữa trị mớ? này, vì nó đơn g?ản hơn phương pháp cấy phân bằng ống thông.
8. B?ến trứng chất lượng kém thành trứng khỏe mạnh
Các quả trứng chất lượng kém là một trong những nguyên nhân kh?ến nh?ều phụ nữ phả? vật lộn để mang bầu. Tuy nh?ên, các nhà ngh?ên cứu thuộc Đạ? học Stanford (Mỹ) đã phát tr?ển một kỹ thuật g?úp những phụ nữ kh?ếm khuyết về buồng trứng có thể sản s?nh ra các quả trứng trưởng thành, khỏe mạnh.
Quá trình có tên gọ? "hoạt hóa trong ống ngh?ệm" bao gồm v?ệc cắt bỏ một buồng trứng hoặc một phần mô buồng trứng, sau đó nuô? dưỡng nó trong phòng thí ngh?ệm bằng các prote?n và những tác nhân khác nhằm b?ến các nang chưa trưởng thành phát tr?ển thành các quả trứng hoàn th?ện. Mô được nuô? trong ống ngh?ệm này sau đó sẽ được tá? cấy ghép gần các ống dẫn trứng. Cho tớ? nay, trong số 27 phụ nữ tình nguyện thử ngh?ệm kỹ thuật mớ? này, 5 ngườ? đã sản s?nh được các quả trứng có khả năng thụ t?nh, một phụ nữ đang mang bầu và một ngườ? nữa đã s?nh ra một đứa con khỏe mạnh.
9. Khám phá các gen mớ? l?ên quan đến bệnh Alzhe?mer
Hơn 10 gen mớ? phát h?ện có l?ên quan đến chứng Alzhe?mer, đã nâng tổng số gen được gh? nhận gắn l?ền vớ? căn bệnh này lên con số 24. Theo các nhà ngh?ên cứu, những "tân b?nh" vừa được nhận d?ện có tham g?a vào các phản ứng m?ễn dịch và kích thích của cơ thể - các quá trình gắn l?ền vớ? những thay đổ? của bộ não bắt nguồn từ bệnh Alzhe?mer. Kh? xuất h?ện nh?ều "thủ phạm" gen hơn, g?ớ? ngh?ên cứu sẽ có nh?ều mục t?êu hơn để tìm k?ếm thuốc đ?ều trị, g?úp k?ểm soát các tr?ệu chứng suy g?ảm và mất trí nhớ.
10. Phát h?ện bệnh Park?nson sớm hơn
Các nhà khoa học h?ện t?n rằng, ha? căn bệnh thoá? hóa thần k?nh phổ b?ến nhất là Alzhe?mer và Park?nson có thể được chữa trị tốt hơn nếu có thể nhận d?ện bệnh nhân ở g?a? đoạn sớm của bệnh và can th?ệp đ?ều trị tức thì. Chẳng hạn như, vào thờ? đ?ểm xuất h?ện các tr?ệu chứng đầu t?ên của bệnh Park?nson - sự run rẩy ở ngón tay hoặc mô?, mất khứu g?ác hoặc b?ểu cảm khuôn mặt không l?nh hoạt.
Tuy nh?ên, trong báo cáo đầu t?ên về các chỉ dấu s?nh học đặc trưng cho bệnh Park?nson, các nhà ngh?ên cứu tuyên bố một nhóm prote?n trong dịch não tủy có thể g?úp xác định bệnh nhân trong g?a? đoạn đầu của bệnh. Các chuyên g?a hy vọng, khám phá này sẽ tạo t?ền đề cho những ngh?ên cứu mớ? nhằm k?ểm tra xem l?ệu các thuốc vô tác dụng ở những bệnh nhân nặng có h?ệu quả hơn trong v?ệc k?ểm soát tr?ệu chứng ở những bệnh nhân mớ? ở g?a? đoạn sớm của bệnh hay không.
T.Q (theo V?etnamnet)
